‘Leerlingen moeten Bijbel weer kennen’ en ‘Een van de opvallendste vernieuwingen is een lijst met 349 begrippen en symbolen die leerlingen tegen het einde van hun middelbare school moeten kennen.’ schrijft VRTnws. Dat is wat journalisten als nieuws halen uit de actualisering van het leerplan rk godsdienst. In een factcheck is dat ‘helemaal niet waar’.

Ook journalisten

Religieuze ongeletterdheid is ook bij journalisten al lang een vaststaand feit. Een gemiddelde journalist moet al ‘wie is Mozes’ vragen, want veel verder komt hij/zij ook niet. Mozes is de journalist nog bekend omdat in zijn/haar jeugd The Prince of Egypt speelde in de bioskoop. Naar Rachel en Lea of Jacob of Lot zal je hem of haar niet horen vragen. Laat staan dat de doorsnee journalist het verschil kent tussen de maagdelijke geboorte en de onbevlekte ontvangenis. Tussen Witte Donderdag en Goede Vrijdag, of tussen een sekte en een religie.

Iedereen die zich met levensbeschouwing en onderwijs bezighoudt, van Didier Pollefeyt tot Patrick Loobuyck, weet dat er een groot probleem groeit in onze maatschappij door de groeiende levensbeschouwelijke ongeletterdheid. Een groeiende onwetendheid waarmee openbaar graag wordt uitgepakt. Bij gebrek aan kennis is de nuance het eerste slachtoffer. De reacties op sociale media op het nieuws dat de leerplannen worden aangepast zijn daarvan het beste bewijs. Niet gehinderd door enige kennis over het onderwerp waant iedereen zich expert levensbeschouwing.

Omdat journalisten kranten moeten vullen vragen ze dan maar opiniemakers om hun opinie over het vernieuwde leerplan godsdienst. In De Morgen schreef Patrick Loobuyck, notior verdediger van LEF (Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie) en dus het afschaffen van de lessen godsdienst. In De Standaard maakten ze het niet toevallig nog gekker, met een reactie van… Jean-Jacques De Gucht… notoir verdediger van het strikte laïcisme. Een schelle cimbaal, omdat hij de liefde niet heeft.

Leerplan

Maar wat staat er nu wel en niet in dat vernieuwd leerplan godsdienstonderwijs? Wel een ‘canon van 349 katholieke begrippen’ behoren niet tot de kern van het leerplan. Ook al schrijven alle Vlaamse media dat van elkaar over. Mgr. Bonny, referendaris voor het onderwijs in de Belgische bisschoppenconferentie’ ontkende dat in De Afspraak, maar dat kan de pret niet drukken. Het leerplan staat open en bloot online, u kan er zelf naar gaan kijken en oordelen.

Godsdienstonderwijs.be

De kern van het leerplan godsdienst, schematisch voorgesteld, in het leerplan.

Centraal in het leerplan staat de ‘levensbeschouwelijke groei van de leerling’. Gelieve elke tweet te schrappen waarin u er van uitgaat dat in de lessen rk godsdienst kinderen worden gebrainwasht tot vrome en vooral gedachteloze katholieken. Dat is niet het geval. De godsdienstlessen moeten die levensbeschouwelijke groei waarmaken in de les door in elk onderwerp drie perspectieven binnen te brengen: de (levensbeschouwelijke) identiteit van de leerling, de pluraliteit van de context en het christelijke geloof en de traditie. Die drie moeten met elkaar in dialoog gaan.

Het is uitdrukkelijk de bedoeling dat de leerkracht godsdienst zelf getuigt vanuit zijn identiteit, zijn christelijke identiteit. Maar zonder de andere identiteiten af te wijzen, in tegendeel. Die zijn volwaardige gesprekspartners. De leerkracht wordt verondersteld een enthousiaste gids te zijn, zelf expert die de christelijke traditie ter sprake brengt en daarover ook durft te getuigen uit eigen leven, maar ook de moderator van de klasdialoog tussen de verschillende levensbeschouwingen.

Vanwaar komen dan die 349 begrippen? Wel dat zijn 349 ingrediënten voor de godsdienstles (zie ‘ingrediënten’ hierboven in het schema). Die worden gekoppeld aan graden en richtingen in het onderwijs en aan terreinen en terreindoelen in het leerplan. Die ingrediënten horen bij één van de drie perspectieven en zijn dus niet allemaal katholieke begrippen. Het is de bedoeling dat de leerling daarmee in contact komt in de zes of zeven jaar secundair onderwijs, maar het is geen ‘canon’ van te kennen begrippen. Hoewel die journalisten daarmee een interessant idee aanbrengen… een canon…

Bijbel kennen

De herwerking van het leerplan maakt van de les godsdienst geen catechese (geloofsonderricht) maar de christelijke fundamenten krijgen wel een belangrijkere plaats dan in het vorige leerplan. Er was de ervaring (ook bij heel wat leerkrachten godsdienst) dat de slinger wat te ver was doorgeslaan. En er is de ervaring dat de kennis over de christelijke traditie(s) verdwijnt. Onze leerlingen komen in kerken of musea en herkennen er niets meer. Terwijl, willen of niet, het christendom tot de fundamenten van onze samenleving moet gerekend worden.

Kent u de parabel van de barmhartige Samaritaan? Die zegt heel wat over hoe wij denken over solidariteit, maar ook over de boodschap van Jezus en zijn houding tegenover de joodse wet. Dat verhaal zegt ook heel wat over hoe en waarom mensen gedrag beoordelen als goed of slecht.

Bent u nog mee? Of twijfelt u ook aan uw religieuze geletterdheid?

(Mochten er redacties zijn die iets willen doen aan de religieuze geletterdheid van hun journalisten, ik ben altijd bereid tot een bijscholing. In het kader van de Mediacademie kan dat snel geregeld worden.)

Didier Pollefeyt

MSM verkondigen nepnieuws over het vernieuwde leerplan godsdienst

Vlaanderen zal seculier zijn of het zal niet zijn