‘Follow the money’, zo opperen Angelsaksische rechercheurs weleens boven het lijk van een welgesteld moordslachtoffer. Wie het geld volgt, ontdekt de waarheid. Wat geldt voor een derderangs misdaadverhaaltje, is misschien ook van toepassing voor een federale staat, zo moet de Amerikaanse onderzoeker Dirk Brockmann gedacht hebben. Om de sociale mobiliteit binnen de Verenigde Staten in kaart te brengen, maakte hij gebruik van een populaire webstek die het traject van dollarbiljetten volgt. Hij concludeerde dat de grenzen tussen de Amerikaanse staten goeddeels gedateerd zijn: de ‘werkelijke gemeenschappen’ binnen de VS overschrijden de meeste staatgrenzen en vormden dynamische nieuwe gehelen (hier klikken).

De logica achter het onderzoek van Brockmann is eenvoudig: mensen die een gemeenschap vormen, wisselen geld met elkaar uit. Omdat elk bankbriefje een uniek serienummer heeft, is het mogelijk om het traject van een biljet in kaart te brengen. Als een groep vrijwilligers systematisch het serienummer van ontvangen biljetten ingeeft in een online database, krijg je na een tijd een grote groep gegevens waarmee je zicht kan krijgen op het werkelijke land.

Waar blijft Europa?

De Amerikaanse website waar Dirk Brockmann uit kon putten heet Where’s George?, verwijzend naar George Washington die als vader des vaderlands het één-dollar-biljet siert. Maar ook in Europa bestaan soortgelijke internetinitiatieven, zoals EuroBillTracker, EuroTracer, Follow My Euro en MyEuroNote. Alleen al op EuroBillTracker werd al voor meer dan twee miljard euro aan biljetten ingegeven.

Het blijft voorlopig wachten op een officieel Europees project. De EU zou nochtans een centrale internetdatabase kunnen oprichten en zou het initiatief kunnen promoten door op de eurobiljetten zelf een oproep te lanceren om serienummers te signaleren. Bij de invoering van de Europese munt was één van de expliciete argumenten van de voorstanders het versterken van de samenhang en de verbondenheid tussen alle Europese burgers. Heeft de eenheidsmunt inderdaad dat doel bereikt? Nu de financiële crisis de Europese muntpolitiek steeds meer in een kwaad daglicht stelt, kan de euro wel een beetje goed nieuws gebruiken. Tenzij het resultaat aantoont dat ook dat doel niet werd bereikt.

Op kleinere schaal zouden ook belgicisten dit idee moeten aangrijpen (al zou ook in dit geval het antwoord kunnen tegenvallen). Als antwoord op al diegenen die beweren dat in België de gemeenschappen vooral naast elkaar leven, zou het interessant zijn om het Belgische geldverkeer te schetsen. Hoe verhoudt de taalgrens zich tot provinciegrenzen of tot de grens met Nederland? Het is een eenvoudig én goedkoop project dat een schat aan interessante (en leuke) statistische informatie zou kunnen opleveren. Waar wachten we nog op?

Follow that money!

Dirk Brockmann

Volg het geld