Het Gordelfestival verschilt grondig van de klassieke Gordel. Het traditionele eendagsevenement werd ingeruild voor een tweeluik: een reeks optredens van Vlaamse artiesten op vrijdag 30 augustus en een waaier aan sportieve activiteiten op zondag 1 september. Het muzikale luik vindt plaats in het provinciale domein van (de Beerselse deelgemeente) Huizingen en op zondag zijn de twee trefpunten Huizingen en Hofstade. Vertrouwde Gordeltrefpunten zoals Sint-Genesius-Rode, Dilbeek, Zaventem en Overijse staan niet langer centraal.

‘De Vlamingen trekken zich terug in een paar parken’, vindt TAK-woordvoerder Roel De Leener. ‘De Gordel trekt weg uit Rode, waar het allemaal begonnen is, en laat ook andere gemeenten met een grote verfransingsdruk achter zich’. Voor De Leener is de Gordel een gelegenheid om als Vlaamse gemeenschap naar buiten te treden, om actief een boodschap uit te dragen. ‘Maar in plaats daarvan zal er op zondag zelfs een wandeling plaatsvinden die het provinciaal domein van Huizingen nooit verlaat.’

Vele Vlaamse Bewegers ergeren zich ook aan de communicatie van de Gordelfestivalorganisatie, waar weinig plaats was voor Vlaamse symboliek of terminologie. De Leener: ‘Van in het begin had de Gordel een sterke Vlaamse boodschap voor de faciliteitengemeenten. Vandaag is die boodschap meer dan ooit actueel, nadat de zesde staatshervorming de zes nog meer vervreemd heeft van Vlaanderen.’ Voor TAK is actie voor het behoud van het Vlaams karakter van de Rand zeker niet overbodig geworden nu de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde “gesplitst” is. ‘De Gordel viel nooit samen met het streven naar een splitsing van BHV. Dat is een drogredenering die gelanceerd is door (ex-BLOSO-topvrouw) Carla Galle.’

Het schoot bij Vlaamse verenigingen zoals het TAK en de VVB ook in het verkeerde keelgat dat de provincie Vlaams-Brabant op basis van een ordereglement verbiedt om binnen het domein Huizingen Vlaamse Leeuwenstickers uit te delen. ‘Al jaren delen wij die klevers uit om de Vlaamse inspiratie van de Gordel in de verf te zetten: nog nooit was dit een probleem. Nu plots is het verboden.’

Bart De Valck van VVB Vlaams-Brabant richt zijn pijlen op de Vlaamse regering en de organiserende vzw De Rand: ‘Waar is De Rand eigenlijk mee bezig? De politieke invulling wordt helemaal opzij gezet: wat is dan nog de taak van die vzw?’ De Valck spreekt over een echt debacle. ‘De Vlamingen halen hier bakzijl voor de Franstaligen. De Vlaamse regering geeft gewoon toe aan de provocaties van Franstaligen, die de Gordel altijd hebben gehaat. De Vlaamse voogdijoverheid plooit voor de druk van één lastige gemeente: Sint-Genesius-Rode.’ De Valck heeft geen probleem met een nieuwe formule voor De Gordel, maar hij wil de essentie behouden. ‘De ontnederlandsing van de Rand gaat verder, zoals recente cijfers van Kind & Gezin nog eens pijnlijk duidelijk maken.’

Kleine Gordelaars

De kritiek vanuit de Vlaamse verenigingen is extra opvallend omdat de twee ministers het dichtst bij het Gordeldossier allebei lid zijn van de N-VA. Geert Bourgeois draagt de bevoegdheid over de Rand en Philippe Muyters is minister van Sport. ‘Twee N-VA-ministers slagen er niet in om een pietluttig lokaal bestuur zoals dat van Rode op de knieën te krijgen’, fulmineert VVB’er De Valck. Ook hij verwijst naar de zesde staatshervorming, waartegen N-VA op federaal niveau hevig oppositie voert. ‘De faciliteitengemeenten worden de facto bij Brussel ingelijfd en net nu buigen we met dit Gordelfestival het hoofd voor de Francofonie. Dat is meer dan symbolisch.’

Op het hoofdkwartier van oppositiepartij Vlaams Belang wijst men in de eerste plaats naar de minister van sport. ‘Vooral Muyters is verantwoordelijk’, stelt partijwoordvoerder Klaas Slootmans. ‘Heel pijnlijk dat een N-VA-excellentie de Gordel zo degradeert. Met N-VA in de Vlaamse regering wordt het sterke Vlaamsgezinde karakter van De Gordel afgevoerd en vervangen door banaal vertier en plezier.’ Ook De Leener van TAK stelt vragen bij de houding van de N-VA’ers. ‘Het is onbegrijpelijk dat N-VA hier niet meer aandacht voor heeft gehad. Maar Muyters en Bourgeois waren nooit echt de grootste Gordelaars.’

Anders én beter

In een reactie countert minister Muyters de kritiek van het Vlaamse middenveld. ‘De oude Gordel was op. Zowel bij organisatie, vrijwilligers als deelnemers leefde de vraag naar vernieuwing’, stelt Muyters. ‘Wij hebben ervoor gekozen om de kern van de Gordel te bewaren: een groot, familiaal en sportief evenement dat het Vlaams karakter van De Rand benadrukt. Maar we hebben dat verruimd met meer activiteiten, meer sporten en meer gemeenten.’ Dat het Gordelfestival de faciliteitengemeenten loslaat, ontkent Muyters. ‘We verstoppen ons niet. De provinciale domeinen dienen als uitvalbasis, maar ook de gemeenschapscentra van vzw De Rand worden betrokken. Van de zeven gemeenschapscentra liggen er zes in faciliteitengemeenten.’ Voor Muyters strookt de nieuwe formule meer met de realiteit. ‘De druk van internationalisering is niet langer beperkt tot de zes faciliteitengemeenten, maar laat zich voelen in een groot deel van Vlaams Brabant. Daarom trekken we met het Gordelfestival de traditie van de Gordel door naar veel meer gemeenten dan alleen de Rand zelf.’

Minister-vice-president Bourgeois gaat nog een stap verder: ‘De Gordel is niet meer, maar het Gordelfestival wordt beter. Als de Gordel in zijn oude vorm behouden was gebleven, was die waarschijnlijk geen lang leven meer beschoren geweest. Met de nieuwe formule doen we ook een poging om meer Vlaamse verblijftoeristen naar de Groene Gordel te laten komen, zodat we op termijn een effect kunnen bereiken zoals in Voeren. We willen het Vlaamse karakter benadrukken, maar niet alleen voor Vlaamse wandelaars of fietsers, maar voor een zo ruim mogelijk publiek.’

Bij Eddy Frans, algemeen directeur van vzw De Rand, kunnen de klachten rond de nieuwe formule rekenen op begrip. ‘Het is inderdaad iets anders dan vroeger en het Gordelfestival zal op een totaal andere manier vormgegeven zijn. Maar we vertrekken nog altijd vanuit de doelstelling om het Nederlandstalige karakter te bevorderen en te ondersteunen. Vlaamse symboliek hoeft voor ons niet echt: wij denken dat het beter is om de vele anderstaligen in Vlaams-Brabant op een warme manier te onthalen en te betrekken bij onze gemeenschap. Verder willen wij promotie voeren voor de Groene Rand, voor het toerisme en het culturele leven.’ Frans benadrukt dat de grote lijnen van het nieuwe festival zijn uitgezet door de Vlaamse regering. Wat het stickerverbod in de provinciale domeinen betreft, wijst de directeur van De Rand naar de provinciale regelgeving. ‘Maar de Leeuwenstickers mogen gerust uitgedeeld worden in onze gemeenschapscentra: daar heb ik geen enkel probleem mee.’

De VVB, TAK en Vlaams Belang zullen op de Gordeldagen actie voeren om de oude Gordel en het vijftigjarig bestaan van de faciliteitengemeenten in herinnering te brengen.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Eddy Frans

Knieval of kern bewaard?