1997 De laatste communistische leider van de DDR, Egon Krenz, wordt veroordeeld tot 6,5 jaar celstraf wegens zijn verantwoordelijkheid voor het doodschieten (het Schießbefehl) van burgers die naar het Westen probeerden te vluchten. Na hoger beroep dat door Krenz werd verloren begon zijn vrijheidsstraf effectief in januari 2000.

Eind 2003 kwam hij ‘voorlopig’ vrij, na al enige tijd een taakstraf op Luchthaven Berlin-Tegel te hebben vervuld. Hij werkte daar bij een luchtvaartmaatschappij en verkocht afgedankte vliegtuigen door aan Rusland. Iedere avond meldde hij zich weer in de gevangenis.

1991 De republiek Wit-Rusland (Belarus) maakt zich onafhankelijk van de Sovjet-Unie. Het land was samen met Rusland en Oekraïne één van de oorspronkelijke Sovjetrepublieken. In 1994 komt president Aleksandr Loekasjenko via democratische verkiezingen aan de macht. Hij is nog steeds staatshoofd en regeert dictatoriaal.

1989 In Polen wordt de christendemocraat Tadeusz Mazowiecki (1927-2013) de eerste niet-communistische premier sinds de Tweede Wereldoorlog. Hij was lid van de democratiseringsbeweging Solidarnosc (Solidariteit) en had daarom een jaar in een strafkamp gezeten na de staatsgreep van generaal Wojciech Jaruzelski (1923-2014) in december 1981. Daarna had hij vanuit het buitenland gestreden voor herinvoering van de democratie in Polen.

1988 Het historisch centrum van Lissabon wordt door brand verwoest.

1970 Geboorte in Rheinberg (Noordrijn-Westfalen) van Claudia Schiffer, iconisch fotomodel, actrice en modeontwerpster. Bekende films met haar waren Love actually, The blackout, Black and white, In pursuit, Life without Dick. Ze trouwde in 2002 met filmregisseur Matthew Vaughn. Ze hebben drie kinderen, een zoon en twee dochters.

Claudia Schiffer

1942 In Elzas-Lotharingen, sinds 1940 weer bij Duitsland, beslist Gauleiter Robert Wagner de gedwongen inlijving van 300.000 Elzassers en 30.000 Lotharingers in de Wehrmacht. Bij het einde van de Tweede Wereldoorlog blijken er hiervan 32.000 gesneuveld, 10.500 vermist en 32.000 gewond. De vermisten vonden grotendeels de dood in sovjetconcentratiekampen, vaak in kamp 188 nabij Tambov.

1940 Eerste Britse bombardementen op de burgerbevolking van Berlijn.

1930 Geboorte in Edinburgh (Schotland) van sir Sean Connery, acteur, filmproducent en Schots nationalist. Hij speelde ‘James Bond’ in de films Dr No, Goldfinger, From Russia with love, Thunderball, You only live twice, Diamonds are forever en Never say never again.

Andere films met hem: A bridge too far, Highlanders, The name of the rose, The Russia house, The avengers, The rock, Finding Forrester, The league of extraordinary gentlemen, Sir Billi the vet.

Hij begon als melkboer, werkte bij de Britse marine en was vrachtwagenchauffeur. In de zomer van 2008 lanceerde Connery zijn boek Being a Scot. Hij geeft in zijn memoires onder meer zijn visie op de vele aspecten van het Schotse leven en de Schotse cultuur. Hij overlijdt in 2020 op zijn 90e.

Sean Connery (1930-2020)

1907 Bekende anarchisten als Errico Malatesta, Emma Goldman en Rudolf Rocker congresseren een week lang in Amsterdam. Ze discussiëren over organisatie en vakbondsactie en richten de Anarchistische Internationale op.

1900 Overlijden in Weimar (Thüringen) van Friedrich Nietzsche (55), een van Europa’s belangrijkste filosofen. Bekende werken van hem zijn: Over nut en nadeel van de geschiedenis voor het leven, Menselijk, al te menselijk, Morgenrood, De vrolijke wetenschap, Aldus sprak Zarathoestra, Voorbij goed en kwaad, Over de genealogie van de moraal, De antichrist, Ecce homo: hoe iemand wordt wat hij is.

1888 Guido Gezelle noteert: ‘Dat walsch is, valsch is!’

1885 Overlijden in Poperinge van Leonard de Bo, auteur van het Westvlaamsch Idioticon, een befaamd dialectisch woordenboek.

1883 Eén van de grootste vulkaanuitbarstingen ooit vond in 1883 plaats in Indonesië, waarbij het eiland Krakatau bijna volledig werd weggevaagd. De grote uitbarsting begon met zware vulkanische activiteiten in de drie kraters op het eiland. Twee dagen later vonden er vier enorme explosies plaats, die tot in Perth in Australië, 3.500 kilometer van het eiland, en Rodrigues bij Mauritius, 4.800 kilometer van Krakatau, te horen waren.

De laatste verwoestende explosie was zo krachtig dat de trommelvliezen van matrozen in de Straat Soenda knapten en de luchtdrukverschillen over de hele wereld gemeten werden. Een aswolk schoot vijftig kilometer de lucht in en kon op honderden kilometers afstand worden gezien .

De effecten van de uitbarsting waren wereldwijd te merken. In Engeland en Frankrijk werden in het Kanaal extra deiningen van de zee gemeten. Temperaturen daalden in de jaren na de uitbarsting wereldwijd met 1.2 °C en de lucht bleef jaren donkerder dan normaal. De ramp zorgde voor bijna 40.000 doden. Pas vijf jaar later was de temperatuur op aarde weer zoals voorheen.

Inmiddels begint het eiland Anakrakatau, kind van Krakatau, zoals het nu heet, weer langzaam te groeien door vulkanische afzettingen. Op 22 december 2018 barstte ook die vulkaan weer groot uit. Door de uitbarsting werd driekwart van het nieuwe eiland weggevaagd. De explosie en landverschuivingen veroorzaakten een tsunami, die ook nu weer voor veel dodelijke slachtoffers zorgde. Het schilderij ‘De Schreeuw’ van Edvard Munch is geïnspireerd door de vulkaan uitbarsting van de Krakatau.

Anna van Saksen (1544-1577)

1875 De Engelse zwemmer en stuntman captain Matthew Webb (1848-83) zwemt als eerste mens Het Kanaal over, in 21 uur en 45 minuten, van Dover, Engeland naar Cap Gris- Nez, Frankrijk.

Onderweg belandt hij in een storm en wordt hij gebeten door een kwal. De prestatie is wereldnieuws. Captain Webb zou in 1883 verdrinken toen hij – voor veel geld – in de Verenigde Staten onder de Niagara-watervallen probeerde door te zwemmen.

1830 De opvoering van de opera ‘La muette de Portici’ in de Brusselse Koninklijke Schouwburg loopt uit op enkele rellen, gericht tegen vooraanstaande regeringsgezinden. Dat gaf de volgende dag aanleiding tot een proletarisch oproer in Brussel.

De Brusselse burgerwacht herstelt al op 28 augustus de orde. En dat was wat men de ‘Belgische Revolutie’ heeft genoemd. Pas als de Fransen er zich mee moeien, komt ‘België’ in het zicht.

1825 Uruguay verklaart zich onafhankelijk van Brazilië.

1819 Overlijden in Birmingham van James Watt, Schots uitvinder, constructeur en instrumentmaker James Watt (1736-1819). Hij ontwikkelde de stoommachine, vond de kopieermachine uit en introduceerde de term ‘horse power’ (paardenkracht) om het vermogen van zijn stoommachines uit te drukken. Later werd de eenheid van vermogen in het SI-systeem naar hem genoemd: 1 watt = 1 joule/seconde.

James Watt (1736-1819)

James Watt overlijdt in 1819 op zijn 83e.

1776 Overlijden in Edinburgh (Schotland) van David Hume (65), Schots filosoof en historicus, grondlegger van het moderne empirisme: ‘Alle ware kennis begint met zintuiglijke ervaring’. Hij opent ook de weg voor de toepassing van de experimentele geneeskunde op mentale fenomenen.

David Hume (1711-1776)

1580 Slag om Alcantara: de Spaanse hertog van Alva verslaat Portugal, dat daarmee zijn onafhankelijkheid verliest en onder Spaanse voogdij komt.

1561 Willem van Oranje treedt voor de tweede keer in het huwelijk, deze keer met de vermogende Anna van Saksen (1544-1577). Zijn eerste vrouw, Anna van Egmond, gravin van Buren was in 1558 overleden.

Emma Goldman

25 augustus. Net binnen: een vulkaanuitbarsting in Indonesië, die zelfs hier te voelen was!

22 december. Historische dag: Vlaanderen roept zelfstandigheid uit