22 december. Historische dag: Vlaanderen roept zelfstandigheid uit

Elk jaar   Bij de hindoes Pancha Ganapati, een vijfdaags festival ter ere van de hindoegod Ganesha. Dit wordt sinds 1985 gevierd als een hindoe-alternatief voor Kerstmis en is bedacht door Sivaya Subramuniyaswami (geboren als Robert Hansen, met Amerikaanse nationaliteit).

Pancha Ganapati is een familiefeest. Op elk van de vijf dagen richten alle familieleden zich op sadhana, een speciale spirituele praktijk waarmee fouten uit het verleden worden opgelost en nieuwe plannen worden gezegend. Het is gebruikelijk om een beeld van Ganesha in de kamer te plaatsen en te versieren met bladeren, bloemen en ornamenten.

1993   In Australië neemt het federale parlement de Native Title Act aan: de rechten van de oorspronkelijke inwoners van Australië, de Aboriginals, worden erkend. Zij kunnen nu onder meer grond claimen die hen bij de kolonisatie is ontnomen.

1986   Nobelprijswinnaar en sovjetdissident Andrej Sacharov en zijn vrouw Jelena Bonner keren na zeven jaar ballingschap terug naar Moskou.

1982   Oprichting van de Vlaamse Akademie voor Kulturele Belangen (VAKBEL), als ‘koepelorganisatie voor beleidsvoorbereidend in de sector van het sociaal-culturele vormingswerk voor volwassenen’. In wezen was dit een Volksunie-initiatief. VAKBEL was bedoeld om de Vlaams-nationale cultuurverenigingen te bundelen en te vertegenwoordigen bij de koepelorganisaties voor het sociaal-culturele vormingswerk voor volwassenen. De organisatie werd geleid door Johan Beke. Einde 1992 telde zij 27 lidorganisaties. VAKBEL heeft de Volksunie niet overleefd.

Frans Daels (1882-1974)

1974   Overlijden te Gent van Frans Daels, arts en hoogleraar aan de Universiteit Gent, Vlaams-nationaal politicus en voorzitter van de IJzerbedevaarten. Hij stamt uit een welgestelde Franstalige familie in Antwerpen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de gynaecoloog Daels vrijwillig militair arts. De Vlaamsgezindheid van Daels wordt diep en blijvend door die frontervaring aan de IJzer. Na de Eerste Wereldoorlog wordt Daels onder meer medestichter en hoofdredacteur van het Vlaams Geneeskundig Tijdschrift (1920) en van 1920 tot 1924 voorzitter van het Vlaams Geneeskundig Congres. Anderzijds is hij initiatiefnemer en voorzitter van de IJzerbedevaarten en de in 1928-1930 opgerichte IJzertoren in Diksmuide. Hij zet zich ook in voor de vernederlandsing van de Universiteit Gent.

In 1940 treedt Daels toe tot de Raad van Leiding van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). In de zomer van 1941 engageert hij zich om een veldhospitaal te leiden bij het Vlaams Legioen, de vrijwilligerseenheid van Vlamingen aan het Oostfront. Als blijkt dat het Vlaams Legioen de facto deel gaat uitmaken van de Waffen SS, trekt Daels zich terug. In 1942 neemt hij ontslag als lid van de Raad van Leiding van het VNV. Op 18 mei 1943 schrijft Daels een open brief aan de Duitse overheid waarin hij de erkenning van de ‘Nederlandsche zelfstandigheid’ eist. Eind van dat jaar verlaat hij het VNV helemaal. Intussen had hij hulp geboden aan enkele vervolgde joden.

Bij de bevrijding neemt hij de wijk naar Zwitserland. Hij wordt bij verstek ter dood veroordeeld, later omgezet tot 15 jaar hechtenis. Als hij in 1959 terugkeert naar België moet hij, door bemiddeling van premier Gaston Eyskens, niet in de gevangenis. In 1968 wordt hij erevoorzitter van het IJzerbedevaartcomité. Daels overlijdt twee weken voor zijn 93ste verjaardag. Hij wordt begraven op het erepark van het Schoonselhof in Antwerpen. In 1976 wordt zijn grafmonument in de vorm van een heldenhuldezerk onthuld.

1946   Het gerechtelijke dossier aangelegd tegen de schrijver Felix Timmermans (1886-1947) wordt door de krijgsraad te Mechelen zonder gevolg afgesloten mede dankzij de tussenkomst van de socialistische voorman Camille Huysmans.

1919   De Amerikaanse regering deporteert 250 Amerikanen, waaronder Emma Goldman en Alexander Berkman, allen gearresteerd wegens communistische sympathieën, naar Sovjet-Rusland.

1917   Op initiatief van August Borms roept de Raad van Vlaanderen roept de politieke zelfstandigheid van Vlaanderen uit. Bij de Duitsers valt dit niet in goede aarde.

Edgar Boonen (1912-1993)

1912   Geboorte te Opitter van Edgar Boonen, jeugdleider en advocaat. Na zijn studies rechten en geschiedenis aan de KULeuven, in Leipzig en Hamburg doet hij stage bij René Victor en vestigt zich als advocaat in Antwerpen. Al van tijdens zijn stage en tot het einde van zijn leven werkt hij mee aan het door Victor opgerichte Rechtskundig Weekblad, waarvan hij na dienst dood hoofdredacteur wordt.

In zijn studententijd is Boonen de leider van het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (AKVS) en redacteur van De Blauwvoet. Men verwacht dat Boonen het AKVS zou ‘inbrengen’ in het Verdinaso van Joris van Severen als haar jeugdbeweging. Maar hij doet dat niet en houdt het AKVS onafhankelijk. Daarop geeft Van Severen het bevel aan alle Dinaso-studenten zich terug te trekken uit het AKVS, dat daardoor zijn meest actieve leden verliest. Evenzeer houdt hij in 1935 de boot af van een mogelijke opslorping door de jeugdformaties van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Hij wijzigt de naam van het AKVS, eerst in Algemeen Katholiek Diets Studentenverbond (AKDS), nadien in Diets Jeugdverbond (DJV).

Boonen is een van De Zeven Puriteinen die in 1935-1936 een reeks bijtende brochures schrijven tegen de Katholieke Actie. Hij schrijft ook enkele virulente anti-VNV artikels in Dietbrand, het blad van Wies Moens. In mei 1940 wordt Edgar Boonen door de Belgische Staatsveiligheid aangehouden en met andere ‘verdachten’ naar Frankrijk weggevoerd. Na zijn terugkeer trekt hij zich uit de jeugdbeweging terug. Hij wordt samen met Walter Bouchery secretaris van de Vlaamse Conferentie der Balie van Antwerpen. Van 17 november 1944 tot 3 januari 1945 wordt hij gevangengezet, maar na zijn vrijlating wordt hij niet verder vervolgd.

Dat is echter buiten de krijgsauditeur gerekend. Die zorgt ervoor dat Boonen zijn burgerrechten verliest en geschrapt wordt als advocaat. Boonen richt dan het befaamde satirische weekblad Rommelpot op. Pas in 1951 krijgt hij eerherstel en kan hij opnieuw advocaat worden. Willem Elsschot wijdt aan dit eerherstel een huldedicht. In 1961 wordt Boonen voorzitter van de Vlaamse Conferentie en van 1970 tot 1972 stafhouder van de Antwerpse balie. Een andere gewezen stafhouder, Jan Verstraete, schreef een boeiende biografie van Edgar Boonen, onder de titel Het grote stilzwijgen (Die Keure, 2013).

Hertog Filips de Goede (1396-1467)

1577   De burgers van Brussel herinneren de Staten-Generaal eraan dat het Hertogdom Brabant het eerste is van al onze provincies en dat hun stad – in hun ogen – dé leidende stad is.

1456   Vrede van Sint-Truiden, waardoor Filips de Goede wordt aangesteld tot erfelijk voogd over het prinsbisdom Luik. Een verdere stap naar de eenmaking van de Nederlanden door de hertogen van Bourgondië.