We nemen plaats aan een tafeltje in een eetgelegenheid in de schaduw van een ingepakte toren waarin de stille Big Ben hangt. Toeristen, heren in maatpak en vrouwen in mantelpakjes babbelen door elkaar. Voor me zit Emma Webb. Deze twintiger is de Director of the Centre for the Study of European Civilisation van de denktank Civitas. In het Verenigd Koninkrijk viel ze al meerdere malen op door onder meer haar onderzoekswerk naar de financiële werking van extremistische moslimorganisaties. Ze neemt in het land deel aan het publieke debat en was al te lezen in The Times, The Daily Telegraph, The Independent en The Spectator

Emma Webb staat pal achter de Britse keuze om uit de Europese Unie te stappen. Ik wil te weten komen waarom.

Accountability is belangrijk

De jonge onderzoekster is nieuwsgierig naar hoe België werkt. Ik merk dat mijn uitleg nogal verwarrend overkomt. ‘Ze zeggen wel eens dat mijn land de Europese Unie in het klein is’. Het brengt haar aan het lachen en meteen pikt ze in: ‘Dat verklaart veel. Die Guy Verhofstadt heeft zich hier wel bekend gemaakt. Wat me opvalt is hoe continentale parlementsleden helemaal anders omgaan met hun mandaat dan bij ons. Zodra een member of parliament hier verkozen is, dan komt die op voor zijn volledige constituency en niet alleen voor diegenen die voor hem stemden. Lagerhuisleden staan heel dicht bij hun mensen, omdat de kiesdistricten klein genoeg zijn. Ze hebben ook een vast spreekuur waarbij iedereen bij hen kan komen aankloppen. Het maakt hen more earthy.’

Ik wijs op de andere politieke traditie van de Britten. ‘Ja. Een Nederlander vertelde me dat het volstrekt normaal is dat een hoop kleinere partijtjes er een bestuursmeerderheid kunnen vormen.’ Ik knik en bevestig het. ‘Maar dat is toch geen echte meerderheid!? Ik vind zoiets verbluffend. Dat geeft een andere manier van denken over besturen. Wij vinden accountability heel belangrijk. Dat verklaart voor een groot stuk ook de brexitstem van vele mensen. Mensen vinden dat ze in staat moeten zijn om hun verkozenen electoraal af te straffen. Dat kunnen we met de EU gewoon niet.’ En dan vertel ik haar iets onvoorstelbaar. Dat Guy Verhofstadt in zijn Burgermanifesten voor het Britse meerderheidsstelsel pleitte en voor referenda. ‘Iemand moet dat boek eens vertalen en in Engeland uitbrengen!’

De EU is een economisch argument

‘Ik denk dat we dat kunnen’, we krijgen een typische fish and chips voorgeschoteld, ‘de EU verlaten zonder een akkoord.’ Ik nip van mijn pint of bitter. Naast ons schuift een groep Italianen aan een tafeltje. Is ze dan niet bang voor de economische impact van een no deal, vraag ik haar. ‘Ik geef toe dat de economische argumenten ongetwijfeld voor vele mensen steekhouden, maar ze overtuigen me niet. Ik denk dat er een economisch sterke toekomst buiten de EU mogelijk is. Het EU-beest is te groot en de democratie té indirect en dus minder aansprakelijk.’ Ze lacht: ‘Oké, we gaan misschien gras moeten eten, maar we hebben tenminste volledige zelfbeschikking. Sommige dingen zijn nu eenmaal meer waard dan geld. Het gaat om integriteit en een trotse politieke traditie.’ ‘Als andere landen in elkaar op willen gaan, laat ze dat dan doen. Maar zonder ons.’ Ze zucht even. ‘De EU gomt individuele naties uit. Kijk naar wat ze met Italië of Griekenland doen. Ik ben niet tegen Europa. Integendeel. Een samenwerking tussen soevereine Europese naties is volgens mij zelfs positief.’

‘Men onderschat ook de overtuiging van de mensen. Veel Remainers hebben een welgestelde achtergrond en vrezen dat ze het in hun portemonnee zullen voelen. Ze zijn nu kwaad op de working class die bijvoorbeeld in Noord-Engeland massaal voor de brexit stemde. Arrogant kijken ze op hen neer, maar het is niet omdat die mensen lager geschoold zijn dat ze dom zijn. De economische argumenten spelen voor die mensen geen rol in hun keuze.’ Terwijl de Italianen luider worden, vraag ik of het voor de arbeiders geen reactie was tegen de migratiegolven van de voorbije jaren. ‘De controle over de migratie is een schoolvoorbeeld van de aansprakelijkheid van je bestuur.’ ‘Maar dat gaat toch alleen over de migratie binnen de EU?’, werp ik tegen. ‘Hoe absurd is het dat je als natie niet kunt beslissen over hoe de migratiepolitiek van je land wordt geregeld? De Britse bevolking heeft het EU-bestuur niet in de hand, maar het Britse wel. En dus houdt de Europese politieke constructie geen steek en creëert ze wantrouwen.’

Brexit betekent opoffering

‘Op het continent wordt nationalisme als iets vies bekeken. Het is een argument voor conflicten. Maar voor veel gewone Engelsen is een nationale identiteit hebben iets goeds. Een grote meerderheid van de bevolking voelt zich geen burger van de EU. Je moet eens naar mijn gemeente komen op 11 november. Een massa mensen gedenkt trots de opoffering van vele soldaten voor hun land. Ze offerden zich trouwens ook op voor de vrijheid in Europa. Die herdenkingen tref je over het hele land aan. De brexitkiezer is bereid wat op te offeren voor onze soevereiniteit. Het is de typisch Engelse koppigheid die we tonen als het over onze autonomie gaat.’ ‘Ook als dat gaat over het opofferen van de Britse unie?’, leg ik haar voor. ‘Ik ben een overtuigde unionist. Ik voel me Engels, maar ik hou evenveel van Schotland als van Wales of Noord-Ierland.’

Emma Webb noemt het Schotse nationalisme van de SNP ‘hypocriet’: ‘Hoe kun je nu pleiten voor een onafhankelijk Schotland om dan meteen geketend te worden aan de EU? Ik vind het trouwens ook bizar dat de EU het nationalisme van de SNP “goed nationalisme” vindt, terwijl Brits patriottisme dan plots verkeerd zou zijn.’ ‘Ik heb veel respect voor het nationale gevoel van de Schotten. Ze vormen terecht een trots volk. De band tussen de naties op de Britse eilanden groeide organisch en kent een heel lange geschiedenis. Dit is veel natuurlijker dan de Europese constructie. Voor de publieke opinie is er een duidelijke verwantschap tussen de Noord-Ieren, de Welsh, de Schotten en de Engelsen. Wanneer we het over Noord-Ierland hebben is ze heel eerlijk: ‘dat is inderdaad een groot vraagteken. Maar het is op dit moment de EU die politieke spelletjes speelt met de veiligheid in Noord-Ierland. De Ierse Republiek doet moeilijk over de grensovergang, omdat het een hereniging van Ierland in de hand speelt. Meer moet je daar niet achter zoeken.’

‘Er is een oud Gaelic gezegde: “Chan eil tuil air nach tig traoghadh”, dat betekent zoveel als geen enkele overstroming blijft duren. Vele Britten laten zich niet afschrikken. In moeilijke tijden komen we voor het algemeen belang juist samen. Kijk maar naar ons verleden. In het moderne politieke landschap leeft de neiging om alleen naar de huidige generatie te kijken. Onder de working class leeft nog sterk wat Edmund Burke omschreef als het contract tussen de ongeborenen, de levenden en de doden. Vandaag doen we een opoffering in het belang van de toekomstige generaties. Ik ben echt trots en dankbaar dat het Britse volk stemde zoals het stemde. Het toont belangeloosheid. De bevolking koos voor iets wat belangrijker is dan het geld: onze soevereiniteit. Dat begrijpen de eurocraten niet.’

We staan aan het zebrapad tegenover het Britse parlement. Voor ik haar de hand schud, zegt ze: ‘Een groot stuk van de bevolking has moved on. Maar de politici daarbinnen nog niet. Ze voeren de brexitdebatten van gisteren. En dat is een belangrijk deel van het probleem.’

Emma Webb

‘De EU gomt individuele naties uit’