2004 Overlijden in Sarasota (Florida) van Max Dendermonde (84), auteursnaam van Hendrik Hazelhoff, Nederlands schrijver. Vanwaar dit pseudoniem? Hij had een naamgenoot die schrijver was, namelijk Erik Hazelhoff Roelfzema, en wenste geen verwarring. Met de stad Dendermonde in Oost-Vlaanderen had hij geen enkele band. Zelf koos hij de auteursnaam Dendermonde omdat die in zijn ogen verwees naar ‘denderen over le monde’. Daarin herkende hij zichzelf. ‘Ik ben altijd een zwerver geweest’ zei hij eens. Vooruit dan maar.

1999 In de Mont-Blanctunnel tussen Frankrijk en Italië vliegt een met meel en margarine volgeladen Belgische vrachtauto in brand. De vlammen slaan over naar andere auto’s. Er sterven 41 mensen. De brand kan pas na 24 uur worden geblust.

1999 Overlijden in Den Haag van Pierre H. Dubois (81), dichter, prozaschrijver, criticus en vertaler van Simenon en Sartre. Dat leverde hem een eredoctoraat van de Universiteit Luik op. Maar, eerlijk is eerlijk, ook een van de Universiteit Utrecht.

1980 Óscar Romero, aartsbisschop van San Salvador, wordt door doodseskaders vermoord terwijl hij de mis opdroeg. Deze sociaal bewogen bisschop ontving in 1980 een eredoctoraat van de KULeuven. Op 14 oktober 2018 werd hij door paus Franciscus heilig verklaard.

Isabel Perón (°1931)

1976 De Argentijnse presidente Isabel Perón wordt afgezet door een militaire staatsgreep en gearresteerd. Vijf dagen later wordt generaal Videla president van de Argentijnse Republiek. Met de hulp van de CIA werd onmiddellijk een bloedige jacht op peronisten en ‘linksen’ georganiseerd. Meer dan 30 000 mensen zullen worden gemarteld of gedood tijdens de tien jaren dictatuur die volgen.

1968 In Parijs trekken de deelnemers aan het grote symposium Christendom en revolutie de conclusie uit hun werk: ‘Wij erkennen het recht voor elke christen, zoals voor elke mens, om deel te nemen aan het revolutionaire proces, inbegrepen de gewapende strijd’.

Nikolaj Berdjajev (1874-1948)

1948 Overlijden in Clamart nabij Parijs van de Russische essayist en filosoof Nikolaj Berdjajev (74). Auteur van onder meer De Nieuwe Middeleeuwen (1923) en het beroemde essay over The Sources and the Meaning of Russian Communism (1937). Hij definieerde zichzelf als een ‘aristocratische denker die de socialistische waarheid heeft erkend’. In 1924 vestigt hij zich in Parijs, twee jaar nadat hij in de Sovjet-Unie ‘ongewenst’ was verklaard. Hij had in 1918 geschreven: ‘Ik zou graag een beweging willen beginnen naar wat hoog en diep is. Zodoende ben ik op geen enkele manier rechts of links. Men kan mijn ideeën niet in deze categorieën proppen die even oud als ongepast zijn’.

1945 Het Rode Leger verovert de stad Dantzig, die onmiddellijk wordt geplunderd. In de dagen die volgden werden duizenden verkrachtingen geregistreerd, waaronder enkele honderden meisjes onder de twaalf jaar.

1941 Overlijden in Vaals (Nederlands Limburg) van Raf Verhulst (75), Vlaams-nationaal dichter en schrijver, geboren in Wommelgem (Antwerpen). Zie Vandaag van 7 februari, zijn geboortedag.

Eugeen van Mieghem (1875-1930)

1930 Overlijden in Antwerpen van Eugeen van Mieghem (54), Vlaams kunstschilder. Als tekenende journalist maakt hij grafische verslagen van onder meer de terechtstelling van Edith Cavell en de rellen op de Meir op 3 februari 1918 nadat August Borms tijdens een activistische volksraadpleging had gepleit voor Vlaamse onafhankelijkheid. Sinds 1993 heeft Antwerpen een Museum Eugeen van Mieghem.

1911 Vertegenwoordigers van de drie traditionele politieke partijen dienen een wetsvoorstel in tot vernederlandsing van de Gentse universiteit. Dat initiatief heef een lange voorgeschiedenis. Op het XXIIIste Nederlands Taal- en Letterkundig Congres (augustus 1896) stelde Pol de Mont de oprichting van een commissie voor die het vraagstuk van de vernederlandsing van het hoger onderwijs zou onderzoeken. Vijftien jaar later leidt dit dan tot een wetsvoorstel, maar dat raakt niet door het Parlement. Na het verbod van de Hoogeschooldag in juli 1913 wordt de actie, die sinds de verkiezingen van 1912 verslapt was, opnieuw opgevoerd. Ook op het parlementaire vlak boeken de Vlamingen een succes. In maart 1914 wordt het wetsvoorstel in een aantal Kamercommissies aangenomen, terwijl ook de regering naar een oplossing zocht. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog schuift alles weer op de lange baan. Tot 1930…

1905 Overlijden in Amiens (Picardië) van Jules Verne (77), schrijver van fantastische avonturenromans, waarbij (vaak nog niet bestaande) techniek een grote rol speelt.

1866 Overlijden te Leuven van Jan Baptist David (65), beter bekend als kanunnik David, naar wie het in 1875 opgerichte Davidsfonds is genoemd. Zie Vandaag van 25 januari, zijn geboortedag.

Bertel Thorvaldsen met de buste van Horace Vernet (1833)

1844 De Deense beeldhouwer Bertel Thorvaldsen (73) sterft in Kopenhagen. Zoon van een houtbeeldhouwer van IJslandse afkomst, vriend van de verhalenverteller Hans Christian Andersen. Hij werd beroemd in Italië, waar hij zestien jaar verbleef en naam maakte als een van de meesters van het classicisme. In Kopenhagen werd voor hem het Thorvaldsens Museum opgericht, waar hij begraven ligt in een eenvoudig graf op de binnenplaats.

1802 Geboorte in Amsterdam van Jacob van Lennep, schrijver, letterkundige en politicus.

1794 In de Vendée bezetten de republikeinse revolutionairen van generaal Cordellier het dorp La Chapelle Basse-Mer, waarvan de hele bevolking (118 mensen) wordt afgeslacht. Getuige van de moord, pastoor Robin, meldt dat jonge meisjes werden verkracht, met hun benen uit elkaar aan bomen werden gehangen en vervolgens in tweeën gesneden. Zwangere vrouwen werden verpletterd onder persen, kleine kinderen aan bajonetten gespietst.

1794 Jean-Baptiste Cloots, beter bekend als Anacharsis Cloots, wordt onthoofd in Parijs. Hij wordt geboren in 1755 in de buurt van Kleef (Noordrijn-Westfalen), waar zijn vader een geheime adviseur van de koning van Pruisen was. Hij loopt college bij de jezuïeten, reist door Europa en sluit zich vervolgens aan bij de Franse Revolutie. In juni 1790 roept hij de komst van een Wereldrepubliek uit: ‘Alle mensen vormen één natie… Parijs wordt de tempel van het universele vaderland’. In januari 1792 verklaart hij: ‘Het is omdat ik vrede wil dat ik om oorlog vraag’. In september 1792, tijdens de verkiezingen voor de revolutionaire Conventie (september 1792), getuigt hij: ‘Mijn hart is Frans, maar mijn ziel is sansculotte’. Robespierre laat hem uit de Conventie zetten, want Cloots was ‘Pruisisch en vriend van buitenlanders’.

1603 Overlijden in Richmond upon Thames van Elizabeth I (69), koningin van Engeland (1558-1603). Elizabeths bijnaam was de maagdelijke koningin (Maiden Queen/Virgin Queen).

1534 Kroning van de laatste Inca-keizer, Atahualpa. Hij is een soevereine marionet, vazal van de koning van Castilië, door conquistador Pizarro op de troon geïnstalleerd om zijn veroveringen een schijn van legitimiteit te geven. Bij deze gelegenheid wordt de totem van de Zon, bewaard in de grote tempel van Cuzco, voor de laatste keer in het openbaar getoond. Atahualpa wordt in 1553 door de Spanjaarden geëxecuteerd.

429 Stichting van de stad Venetië.

Francisco Pizarro

24 maart. Historische dag: wetsvoorstel vernederlandsing UGent neergelegd

13 november. Net binnen: Pizarro verovert Cuzco, Inca-rijk dreigt in te storten