Elk jaar De Walpurgisnacht, een van oorsprong een Europees voorchristelijk, heidens feest, dat ook nu nog wordt gevierd in de nacht van 30 april op 1 mei in Nederland, Duitsland, Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen, Finland en Zweden.

Van oorsprong is dit de nacht dat de Germaanse godin Freya wordt vereerd. Haar bijnaam is Vrouwe van Valburgia (‘huis van de gesneuvelden’). Zij is de godin van de liefde en de vruchtbaarheid. De Germaanse heidense feesten werden verboden toen rond de 10de eeuw keizer Karel de Grote wilde dat iedereen uitsluiten de christelijke religie zou belijden. Maar de mensen gingen er toch mee door en bezochten vooral ’s nachts de heiligdommen en wouden waar vroeger de rituelen werden uitgevoerd.

Paul Spiegel (1937-2006)

2006 Overlijden in Düsseldorf van Paul Spiegel (68), Duits-Joodse journalist, ondernemer en sinds 2000 voorzitter van de Centrale Raad voor de Joden in Duitsland. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, vlucht Spiegel met zijn familie uit Duitsland naar Brussel. Hij duikt onder bij een boerenfamilie in Vlaanderen, maar zijn zus Rosa wordt in Brussel opgepakt en naar een concentratiekamp gedeporteerd waar ze omkomt. Zijn tante Marga Spiegel overleeft de holocaust. In zijn boek Wieder zu Hause? (Weer thuis?) beschrijft hij deze gebeurtenissen.

1986 Internationaal verbod op commerciële walvisvaart. Maar Japan, IJsland en Noorwegen negeren het verbod en zetten de walvisjacht voort, hoewel die niet meer winstgevend is. In alle drie de landen is de walvisvaart een eeuwenoude traditie en wordt ze gezien als een belangrijk onderdeel van het nationaal erfgoed.

1975 Einde van de Vietnamoorlog, gisteren van het Amerikaanse luik, vandaag van het Vietnamese. Nadat op 29 april de laatste Amerikanen uit Saigon waren gevlucht, geeft Zuid-Vietnam zich onvoorwaardelijk over aan de Vietcong. Het presidentieel paleis is bestormd en president Duong Van Minh (1916-2001) gearresteerd achter zijn bureau. Duong Van Minh, een generaal, was pas twee dagen in functie. President Nguyen Van Thieu en vicepresident Tran Van Huong waren gevlucht en hadden de macht aan hem overgedragen.

Babette van Veen (°1968)

1968 Geboorte in Utrecht van de actrice, zangeres en presentatrice Babette van Veen, lid van het meidentrio Linda, Roos en Jessica, met Guusje Nederhorst (1969-2004) en Katja Schuurman. Ze is onder meer bekend van haar songs Ademnood, Alles of niets, 1999x, de presentatie van Callgirls (Veronica), Het doen journaal en Factor 4 (RTL4) en meerdere films, waaronder Nachtvlinder, geregisseerd door haar vader Herman van Veen. Eerder speelde Babette van Veen ook al de rol van Willeke de Vries in de Vlaamse serie Familie (VTM). Bij verscheidene verkiezingen was ze lijstduwer bij de Partij voor de Dieren.

1919 De ‘staat van beleg’ wordt in België opgeheven. Juridisch betekent dat het einde van de Eerste Wereldoorlog. Vanaf nu begint de repressie en verschijnen activisten voor burgerlijke rechtbanken. Soms komt regelrechte anti-Vlaamse haat naar boven, wat een serene atmosfeer op het processen niet bevordert.

Vele activisten worden bij verstek veroordeeld, omdat ze in het buitenland verblijven. Op het grote proces tegen Borms, voor het assisenhof van Brussel, wordt de doodstraf uitgesproken. De beschuldigde bleef bij zijn activistische overtuiging en legde alle schuld voor het activisme bij de Belgische politiek tegenover Vlaanderen.

Geruchtmakend zijn ook de processen tegen volksvertegenwoordiger Adelfons Henderickx (10 jaar dwangarbeid), de professoren Antoon Jacob (10 jaar gevangenisstraf) en Lodewijk Dosfel (ook 10 jaar), Marten Rudelsheim (idem) en Herman Vos (3 jaar). Ophef ook over de 4 jaar waartoe de propagandist Wies Moens wordt veroordeeld, op het ogenblik van ‘de feiten’ 19 jaar.

Geniepiger was de broodroofoperatie in het overheidsapparaat. Een aantal rijksambtenaren, maar ook provinciale en gemeenteambtenaren worden, meestal zonder veroordeeld te zijn en zonder dat de rechten van de verdediging werden gerespecteerd, definitief ontslagen of ‘tijdelijk’ geschorst. Het gaat in totaal over zowat 3240 ambtenaren. Leden van de Centrale Examencommissie gingen zover oud-studenten van de tijdens de oorlog vernederlandste Gentse universiteit weigeren te ondervragen. Begin 1919 kregen de Rijksuniversiteiten van het ministerie instructie deze oud-studenten niet meer in te schrijven. De vrije universiteiten deden hen na. In 1921 stelde men vast dat meer dan 300 Vlaamse leerkrachten uit het onderwijs waren gestoten, omdat ze tijdens de oorlog gediplomeerd waren door jury’s waarin ook activisten zetelden.

1917 Kaartlezen is belangrijk. Bij een ‘vergissingsbombardement‘ op Zierikzee (Zeeland) komen drie mensen om het leven. Een Britse bommenwerper had verkeerd genavigeerd en dacht boven Zeebrugge in België te vliegen. Nederland was neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar ja…

1917 Oprichting in Den Haag van het Vlaams-Belgisch Verbond door uitgeweken Vlamingen onder voorzitterschap van de katholieke volksvertegenwoordiger Frans van Cauwelaert en met de steun van de liberale uitgever Julius Hoste jr.. Samen gaven ze ook het blad Vrij België uit. Hun doel was een gematigd flamingantisme te ontwikkelen en het activisme te bestrijden.

1909 Geboorte in Den Haag van prinses Juliana, dochter van prins Hendrik en koningin Wilhelmina. Ze was koningin der Nederlanden van 1948 tot 1980. In 1937 trouwde ze met Bernhard von Lippe Biesterfeld (1911-2004). Ze kregen vier dochters: Beatrix (1938), Irene (1939), Margriet (1943) en Marijke/Christina (1947-2019). Tijdens haar regeerperiode had ze regelmatig aanvaringen met premiers en ministers. Haar laatste jaren leefde ze in afzondering op paleis Soestdijk, ze leed aan ‘geheugenproblemen’. In 1980 doet ze troonsafstand. Prinses Beatrix volgt haar op. Juliana overlijdt in 2004.

1905 Eerste officiële voetbalinterland België-Nederland op het terrein van Club Beerschot in Antwerpen. Oranje wint met 1-4. De Belgen noemen echter een wedstrijd uit 1901 de eerste ‘Belgenolland’. België won toen met 8-0, maar dit was een officieuze oefenwedstrijd.

Beeld van Anne Zernike op de kansel (foto Omrop Fryslan)

1887 Geboorte in Amsterdam van Anne Zernike, de eerste vrouwelijke predikant van Nederland. Ze komt uit een bijzonder gezin. Haar zus Elisabeth (1891-1982) schreef tientallen boeken en was de eerste Nederlandse vrouw die werd bekroond met een literaire prijs. Haar broer Frits krijgt in 1953 de Nobelprijs voor natuurkunde. In 1911 wordt Anne Zernike in een kerkje aan de vaart van Bovenknijpe (Friesland) als eerste vrouw in Nederland bevestigd in het predikambt. Ze overlijdt in 1972.

1878 Geboorte in Noordpeene in Frans-Vlaanderen van Paul Hazard, historicus, essayist en lid van de Académie française, auteur van onder meer La crise de la conscience européenne. Hij overlijdt in 1944.

1803 Zonder het parlement te raadplegen verkoopt Napoleon Bonaparte Louisiana aan de Verenigde Staten voor 15 miljoen dollar. Talleyrand, zijn minister van Buitenlandse Zaken, noemt het ‘une bonne affaire’. Het gebied omvat (delen van) de huidige staten Louisiana, Arkansas, Missouri, Iowa, Minnesota, North Dakota, South Dakota, Nebraska, Kansas, Oklahoma, Texas, New Mexico, Colorado, Wyoming en Montana. Door de verkoop verdubbelt de oppervlakte van de VS. In 1812, eveneens op 30 april, treedt Louisiana als 18de staat toe tot de Verenigde Staten van Amerika.

Guusje Nederhorst

30 april. Historische dag: einde staat van beleg na WOI, start van eerste repressie

4 februari. Historische dag: conferentie van Jalta gestart