4 februari. Historische dag: conferentie van Jalta gestart

Elk jaar   Op Sri Lanka Onafhankelijkheidsdag. Het is de nationale dag van deze eilandstaat, het vroegere Ceylon, en herinnert aan de onafhankelijkheidsverklaring van 1948. Parades en culturele optredens benadrukken op deze dag de zeker niet evidente nationale eenheid van het land.

In de 16de en 17de eeuw koloniseren Portugal en Nederland het eiland Ceylon. In 1802 wordt het een Britse kroonkolonie. Op 4 februari 1948 verwerft het eiland vreedzaam zijn onafhankelijk onder de naam ‘Dominion Ceylon’. In 1972 wordt die naam veranderd in Sri Lanka. Dat viel ongeveer samen met het begin van de strubbelingen tussen de Tamil-minderheid en de Singalese meerderheid die ontaarden in een meedogenloze burgeroorlog. Dertig jaar heeft die geduurd, tienduizenden mensen kwamen daarbij om.

2003   Wat overblijft van de Federale Republiek Joegoslavië wordt omgedoopt tot Servië en Montenegro, een losse federatie met een nieuwe grondwet. Kroatië en Slovenië zijn dan al hun eigen weg gegaan. In 2006 valt het land verder uiteen: Montenegro roept na een referendum zijn onafhankelijkheid uit.

2000   In een gedempte put onder een schuurtje van de voormalige woning van de schrijver Richard Klinkhamer in Ganzedijk (Groningen) wordt het skelet gevonden van zijn in 1991 verdwenen echtgenote Hannie Godfrinon. Klinkhamer zou later bekennen zijn vrouw, toen 43, in 1991 met een breekijzer te hebben doodgeslagen tijdens een ruzie. Hij schreef er de roman Woensdag Gehaktdag over. In 2001 krijgt hij voor de moord op zijn vrouw zeven jaar gevangenis, maar hij komt al in 2003 vrij met elektronisch toezicht. Het boek wordt door het Noord Nederlands Toneel in 2012 bewerkt tot toneelstuk. In 2016 pleegt hij zelfmoord.

1976   Op het XXIIste partijcongres van de Franse communistische partij (PCF) verklaart de partijleiding dat ze definitief afscheid neemt van de marxistische notie ‘dictatuur van het proletariaat’.

Guusje Nederhorst (1969-2004)

1969   Geboorte in Amsterdam van actrice, zangeres en tv-presentatrice Guusje Nederhorst Ze zingt onder meer Ademnood, Alles of niets, 1999 keer, Lange nacht, Goeie dingen, Druppels… Op televisie speelt ze ‘Roos Alberts’ in de serie Goede tijden slechte tijden (RTL4). Guusje overlijdt in 2004 aan borstkanker, zes dagen voor haar 35ste verjaardag. Haar kinderboek Woezel en Pip, opgedragen aan haar zoontje, verschijnt postuum.

1945   Begin van de conferentie van Jalta: de Amerikaanse president Roosevelt en Sovjetdictator Stalin verdelen Europa. De Britse premier Churchill zit erbij en kijkt ernaar.

1945   Commandant Edmond Marin la Meslée wordt in de Elzas neergeschoten tijdens een luchtgevecht. Hij telde twintig erkende overwinningen. Men noemde hem ‘le Guynemer de la Seconde Guerre Mondiale’, Georges Guynemer zijnde zijn beroemde collega uit de Eerste Wereldoorlog die in 1917 werd neergehaald boven Langemarck-Poelkapelle. Marin la Meslée werd geboren op 5 februari 1912 in Valencijn (Frans-Vlaanderen) en overleed dus op de vooravond van zijn drieëndertigste verjaardag. De luchtmachtbasis nr. 112 van Reims-Champagne draagt zijn naam.

1917   In Brussel heeft een Vlaamse Landdag plaats waarop de activistische Raad van Vlaanderen wordt opgericht.

Charles Lindbergh (1902-1974)

1902   Geboorte in Detroit van Charles Lindbergh, Amerikaanse luchtvaartpionier, uitvinder en schrijver van Zweedse afkomst. In 1927 vliegt hij solo met zijn éénmotorige hoogdekker Spirit of St Louis zonder tussenlanding van New York naar Parijs. Hij wint een Pulitzerprijs voor zijn boek The Spirit of St. Louis. In 1932 wordt zijn zoontje Charles jr., toen twee jaar oud, ontvoerd en vermoord. Vanaf 1935 neemt hij deel aan het wetenschappelijk onderzoek van de beroemde Franse fysioloog Alexis Carrel (Nobelprijs 1912). Eind van de jaren 1930 bezielt Lindbergh het comité America First dat ijvert om de VS buiten elke oorlog te houden. Hij overlijdt in 1974.

Pater Juul Callewaert (1886-1964)

1886   Geboorte in Torhout van Juul Callewaert, Vlaams dominicaan en schrijver, toegewijd Vlaams-nationalist. Als boerenzoon treedt hij in bij de dominicanen. Zijn eerste werkveld is Oostende. Hij schrijft toen al bijdragen voor onder meer Ons Volk Ontwaakt. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog wijkt hij uit naar Engeland en wijdt zich daar aan de zielzorg van Belgische vluchtelingen in Manchester en omgeving. Tegelijk schrijft hij bijdragen voor onder meer Ons Vaderland, het blad van de Vlaamse frontsoldaten. In 1917 verdedigt hij de vredespolitiek van paus Benedictus XV en veroordeelt het militarisme. Dat leidt tot een storm van protest in de Franstalige dagbladen. Callewaerts pacifisme is nauw verbonden met zijn flamingantisme, dat door de oorlog sterk radicaliseert. Hij pleite in het openbaar voor een vrij Vlaanderen en een vrij Wallonië, maar hoopt op een Heel-Nederlandse republiek.

Ook na de Eerste Wereldoorlog wordt Callewaert omwille van zijn uitgesproken Vlaamsgezindheid door de kerkelijke overheid gewantrouwd en in ballingschap naar het dominicanenklooster van Tallaght (Ierland) gestuurd. Daar leerde hij de Ierse nationale beweging beter kennen en schrijft hij Ierland en het Ierse Volk.

In 1921 keert Callewaert terug naar Vlaanderen. Hij krijgt de leiding over het tijdschrift Onze Jeugd en geeft dit katholieke blad meteen een Vlaams-nationale oriëntering. De kerkelijke overheid verwijdert hem in 1928 als hoofdredacteur. Na de parlementsverkiezingen van 1936 biedt het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) hem het mandaat van gecoöpteerd senator aan, maar hij weigert, alhoewel hij een persoonlijke vriend was van VNV-leider Staf de Clercq.

Begin januari 1939 wordt Callewaert naar het klooster in Antwerpen overgeplaatst, waar hij tot prior wordt gekozen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog blijft Juul Callewaert wie hij was: Vlaams-nationalist, anti-Belgisch, rechts-katholiek integrist en principieel tegenstander van het nationaalsocialisme. In 1945 wordt hij veroordeeld tot zes jaar hechtenis en vijf miljoen frank boete, in beroep omgezet tot twaalf jaar en dezelfde boete. Eind 1948 komt hij vrij, op voorwaarde dat hij in ballingschap gaat. Callewaert wordt aalmoezenier in Zwitserland. In 1950 keert hij terug naar het klooster in Gent. In 1951 weigert hij naar de IJzerbedevaart te gaan, vooral omwille van de ‘te slappe houding van het huidig comité’. Tot 1961 bleef hij niettemin present op de IJzervlakte. Hij overlijdt op 25 november 1964.

1617   In Leiden begrafenis van Lodewijk Elsevier, geboren in Leuven in 1540, en hoofd van een beroemde familie van boekdrukkers en boekhandelaars.

1468   Hertog Karel de Stoute gaat een militair bondgenootschap aan met de Engelse koning Edward IV tegen de Franse koning, wiens macht hij wil breken. Een half jaar later trouwt Karel in Damme met Margaretha van York, de zus van Edward IV.