Vandaag 1811: de hoogst merkwaardige dubbele zelfmoord van Duits schrijver Heinrich von Kleist en zijn geliefde

Opschudding in Berlijn door de zelfmoord van de Duitse romantische dichter en toneelschrijver Heinrich von Kleist. Niemand had zich daaraan verwacht, want Kleist was op 1 oktober 1810 met een nieuw krantenproject gestart: de Berliner Abendblätter. Die is een totaal nieuw soort dagelijkse krant met lokaal nieuws, waarvan het doel wordt omschreven als het vermaak van alle lagen van de bevolking en de bevordering van ‘de nationale zaak’. Kleists publicatie van actuele politierapporten blijkt een originele specialiteit en publiekstrekker.

Prominente auteurs zoals Ernst Moritz Arndt, Achim von Arnim, Clemens Brentano, Adelbert von Chamisso, Otto August Rühle von Lilienstern, Friedrich Karl von Savigny en Friedrich August von Staegemann schrijven mee. Kleist zelf publiceert in zijn Abendblätter een aantal van zijn verhandelingen, zoals Gebed van Zoroaster en Observaties over de loop van de wereld. Maar in het voorjaar van 1811 moet de publicatie van de krant worden gestaakt vanwege strengere censuurregels.

Als zijn poging om werk te vinden bij de Pruisische overheid mislukt en als zijn toneelstuk Prins Frederik van Homburg, van koning Frederik Willem III van Pruisen niet mag worden opgevoerd, wordt Kleist depressief. Hij is bijna berooid en innerlijk leeg. ‘Zo pijnlijk dat ik bijna zou zeggen dat, als ik mijn neus uit het raam steek, het daglicht dat erop schijnt me pijn doet’ (brief aan Marie von Kleist van 10 november 1811). Zelfmoordgedachten nemen de overhand. In zijn pogingen om een lening te krijgen, had hij verschillende smeekbrieven gestuurd, onder andere aan de koning, de prins van Pruisen en vooral aan de staatskanselier Karl August von Hardenberg, maar telkens zonder antwoord te krijgen.

Op 20 november brengen Kleist en zijn vriendin Henriette Vogel, die terminaal ziek is door kanker, hun zaken op orde en begeven zich naar de Kleiner Wannsee, nabij Potsdam. De hele dag en nacht schrijven ze afscheidsbrieven. ’s Anderendaags brengt Kleist met haar toestemming zijn Henriette om het leven met een kogel in het hoofd, waarna hij op dezelfde manier zelfmoord pleegt.

In zijn afscheidsbrieven heeft Kleist geen wensen geuit over zijn begrafenis. Het was Henriette Vogel die verzocht om een gezamenlijke begrafenis ‘in de veilige burcht van de aarde’. Heinrich en Henriette worden ter plekke begraven, omdat een kerkelijke begrafenis vanwege de zelfmoord onmogelijk is. De teraardebestelling vindt nog dezelfde avond plaats, in één graf waarin de twee kisten elkaar raken, zoals Henriette had gewenst.