Vandaag 1830: op de Conferentie van Londen erkennen de grote mogendheden de scheiding van Nederland en ‘België’, Luxemburg blijft nog jaren een twistappel

Op 20 december 1830 erkennen de grote mogendheden, in Londen bijeengekomen in conferentie, de scheiding tussen Nederland en ‘België’. Daarmee halen de separatisten en de Brusselse relschoppers hun slag thuis, onder stevige druk van Frankrijk. Wel zal Luxemburg nog vele jaren een twistappel blijven.

De Belgische Revolutie schept een internationaal probleem, van een formaat dat we ons vandaag niet meer kunnen voorstellen. De ongebreidelde Franse gebiedsuitbreiding, ten tijde van de Franse Revolutie en onder het bewind van Napoleon Bonaparte, ligt nog vers in ieders geheugen. Men vreest in alle hoofdsteden voor een mogelijke herhaling van die imperialistische bezettingspolitiek, waarvan de Zuidelijke Nederlanden wel eens opnieuw de eerste stap zouden kunnen zijn. Net zoals gebeurde in 1792, met de Franse invasie in onze streken en in 1795 met de annexatie van ons land door Frankrijk.

Het Brusselse separatisme verbreekt de Europese verhoudingen, zoals deze door de grote mogendheden op het Congres van Wenen (1814-1815) zijn vastgelegd. Van 4 november af vergaderden de vijf ‘grote mogendheden’, Oostenrijk, Pruisen, Rusland, Engeland en Frankrijk, in Londen, bezorgd en nerveus. Ze willen en zullen – over onze hoofden heen – samen over de toekomst van de Nederlanden beslissen. Op 20 december 1830 erkennen ze dan maar de onafhankelijkheid van België.

Dat gebeurt niet zonder heftige discussie, want Frankrijk, vertegenwoordigd door de gewiekste Charles-Maurice de Talleyrand, voormalig bisschop, gewezen minister van Buitenlandse Zaken en nu Frans ambassadeur in Londen, ligt permanent dwars. Talleyrand verdedigt heftig de Franse belangen, maar ook zijn eigenlijke mening is bekend: ‘De Belgen? Een natie is het niet, en nog geen tweehonderd protocollen zullen er ooit een natie van maken. Dit België zal nooit een land zijn. Dat kan niet lukken’.

Uiteindelijk waarborgden de grote mogendheden pas na twee maanden, op 20 januari 1831, de ‘neutraliteit en onschendbaarheid’ van het pas gestichte België en geven het de grenzen van 1790. Gejuich in Brussel? Neen, absoluut niet. Het zelfbenoemde Belgische Nationaal Congres verwerpt verontwaardigd deze territoriale regeling, omdat het ook Zeeuws-Vlaanderen, geheel de provincie Limburg én het groothertogdom Luxemburg voor België opeist. Limburg wordt uiteindelijk in twee gedeeld. Luxemburg ondergaat hetzelfde lot, maar pas in 1839.

De Franse maarschalk Etienne Maurice Gérard, die al in 1815 onze streken was binnengevallen met de teruggekeerde Napoleon, pleegt in 1831 een nieuwe agressie met het Franse Armée du Nord om de herstelpoging van koning Willem I van de Verenigde Nederlanden te verhinderen. En een derde keer in 1832 om diens leger uit de citadel van Antwerpen te verdrijven. Ongelooflijk, maar waar: Antwerpen heeft tot op de dag van vandaag een ‘Maarschalk Gérardstraat’. Hallo, Bart de Wever?