Gisteren was opnieuw een dag van politieke hoogspanning tussen Catalonië en Spanje. Catalaans parlementsvoorzitster Carme Forcadell moest voor het Spaans hooggerechtshof verschijnen. Aanklacht? Een parlementair debat over onafhankelijkheid toelaten.

Spaanse regering wil dialoog

Sinds de nieuwe minderheidsregering van conservatief eerste minister Mariano Rajoy (Partido Popular – PP) ingezworen werd, was een van de prioriteiten van deze regering de dialoog met Catalonië herstellen. Daarom werd de Castiliaanse regeringsafgevaardigde in Catalonië, van de PP, vervangen door een Catalaanse regeringsafgevaardigde van de PP, een zet die in Catalonië als een publicitaire stunt werd onthaald. Een Schots scenario, met een onderhandeld referendum, blijft voor de PP-regering en andere Spaanse partijen zoals het sociaaldemocratische PSOE of het rechtse alternatief Ciutadanos immers uit den boze. Daarom blijft de ramkoers tussen de Catalaanse en Spaanse regeringen onvermijdelijk.

Debat strafrechtelijk vervolgd

Het Catalaans parlement had een commissie samengesteld om te debatteren over het stappenplan naar onafhankelijkheid. Toen deze commissie haar besluiten ter bespreking wou overmaken aan het Catalaans parlement, oordeelde het Grondwettelijk Hof, op vraag van de centrale regering, om dergelijk parlementair debat op grondwettelijke basis te verbieden. Daardoor bleef er geen enkele marge over voor een vrij debat over Catalaanse onafhankelijkheid. Iets wat door een meerderheid aan Catalaanse partijen verworpen wordt, ook door de Catalaanse alternatief-linkse coalitie verbonden aan Podemos. Aangezien de voorzitter van het Grondwettelijk Hof een oud-militant is van de PP en het Grondwettelijk Hof grotendeels politiek benoemd is, hoeft het niet te verwonderen dat een van de aanklachten van de Catalaanse independentisten is dat er geen scheiding van machten is. Hoewel het Grondwettelijk Hof in se een politiek orgaan is, heeft het door de vorige PP-regering gerechtelijke machten gekregen die haar in staat stelt rechtstreeks politici uit hun ambt te zetten zonder dat er enig beroep mogelijk is. Terwijl er voorbeelden legio zijn van resoluties van het Grondwettelijk Hof die geen gehoor vinden bij de Spaanse regering, lijkt deze hervorming vooral gericht te zijn tegen de Catalaanse politici pro-onafhankelijkheid.

Rammelende scheiding der machten

Terwijl Carme Forcadell voor het toelaten van een parlementair debat vervolgd wordt, werd de aanklacht tegen oud-minister van Binnenlandse Zaken Fernández-Díaz en onderzoeksmagistraat De Alfonso geklasseerd. Fernández-Diaz en De Alfonso hadden een netwerk opgezet met als doelstelling informatie te verzamelen die Catalaanse politici moest schaden. Zo besteedde Fernández-Diaz 1,5 miljoen euro uit de publieke financiën aan informatie over de bankgegevens van de liberale pro-onafhankelijkheidsburgemeester van Barcelona, Xavier Trias. Gegevens die later vals bleken te zijn maar wel net voor de gemeenteraadsverkiezingen gepubliceerd werden door de regeringsgezinde krant El Mundo. Het was een van de factoren die ervoor zorgde dat de links-alternatieve Ada Colau, met een ambigu standpunt over Catalaanse onafhankelijkheid, tot burgemeester kon verkozen worden ten nadeel van Trias.

Protest houdt aan

Het Catalaanse vraagstuk blijft aanhouden, niet alleen in Spanje, maar ook in Europa. De klacht tegen Forcadell kon rekenen op ongeloof, maar ook op parlementaire steun binnen en buiten Europa. Zo kwam er steun uit Wales, Schotland, maar ook Denemarken, Duitsland, Italië, Ierland, Zwitserland, de Sloveense oud-minister van Buitenlandse Zaken en de Vlaamse N-VA. Zelfs de Britse unionistische en conservatieve Ian Duncan sprak zijn steun uit voor Carme Forcadell. Hij voegde eraan toe ‘bezorgd te zijn over de ontwikkelingen in Catalonië.’ Volgens Duncan kan ‘ongeacht je visie over het onderwerp, een debat organiseren over onafhankelijkheid nooit een misdaad zijn.’ Het toont het verschil aan tussen de politieke geesten in Spanje en Groot-Brittannië.

Bij de Europese Commissie en de Europese regeringen blijft het daarentegen stil. Een “interne aangelegenheid” klinkt het steevast.

Forcadell klaagt ‘misbruik gerecht voor politieke doeleinden’ aan

Catalaans parlementsvoorzitster Carme Forcadell, tevens oud-voorzitster van de grootste onafhankelijkheidsbeweging ANC, legde gisteren haar verklaring af tegen zowel het Spaanse gerecht als het massaal opgedaagde publiek. Ze klaagde aan dat de Spaanse regering “de gerechtelijke macht gebruikt om het recht tot debatteren te beperken van een democratisch verkozen parlement.” Ze ziet er een stap verder in in wat ze ziet als een aanval van de regering tegen de scheiding der machten. Ze ziet er verder een gevaar in voor de democratie en weigert zich neer te leggen bij “parlementaire censuur.”

De vraag is nu of het Spaans gerecht de onschendbaarheid van Forcadell zal opheffen en haar uit haar functie zal zetten. Forcadell maakt zich sterk dat dit niet zal gebeuren omdat dit ‘een ondenkbare aanval tegen de democratie zou betekenen. Het gaat immers over de vrije meningsuiting van parlementsleden.’

Ondertussen zet de Catalaanse regering haar plannen voor het organiseren van een ‘legaal bindend referendum’, voorzien voor de nazomer van 2017, en haar stappenplan naar onafhankelijkheid door. 2017 wordt zo ongetwijfeld het jaar van de waarheid voor het Spaans-Catalaanse conflict.

Dit artikel kadert in het project ‘Soevereiniteitsbewegingen in Europa’ dat tot stand komt met de steun van de Vlaamse overheid.

Foto: (c) Assemblea Nacional Catalana

Ian Duncan

Catalaans parlementsvoorzitster voor Spaans gerecht

Is inspraak Vlaamse burger van ander tijdperk?