1999 Katja Staartjes staat als eerste Nederlandse vrouw op de top van de Mount Everest. In 1992 had de Vlaamse bergbeklimster Ingrid Baeyens het haar al voorgedaan.

1995 Oprichting van de IJzerwake, nadat enkele bestuursleden van het verwaterde IJzerbedevaartcomité, in tegenstrijd van de traditie, partijpolitieke standpunten innemen, meer bepaald tegen het Vlaams Blok.

1995 De 35-jarige Schotse bergbeklimster Alison Hargreaves bereikt als eerste vrouw de top van de Mount Everest zonder gebruik van supplementaire zuurstof.

1992 Voormalig Frans minister Robert Pandraud zegt blij te zijn dat ‘televisie een taalkundige verbindende factor is geweest’, want ‘Als we onze kinderen een andere taal moeten leren, laten we hun tijd dan niet verspillen aan dialecten die ze alleen in hun dorp zullen spreken: laten we ze zo snel mogelijk een internationale taal leren!’ Met de ‘tijdverlies’-dialecten bedoelt hij de regionale talen in Frankrijk, zoals het Nederlands, het Duits, het Catalaans, het Bretoens, het Baskisch, enz.

Wikimedia Commons/Hans van Eijsden

Ilse de Lange (°1977)

1977 Geboorte in Almelo (Overijssel) van de zangeres Ilse de Lange. In 1998 brak ze door met haar hit I’m Not So Tough, afkomstig van het album World of hurt, dat later meervoudig platina zou worden.

1966 De bisschoppelijke beslissing over de ondeelbaarheid van de Katholieke Universiteit Leuven (KUL), zet Leuven in rep en roer. Zie Vandaag van 13 mei 2022.

1958 In Algiers grijpen demonstranten onder leiding van Pierre Lagaillarde de regering over. Een Commissie voor Algemeen Welzijn, opgericht onder leiding van generaal Massu, doet een oproep aan generaal de Gaulle. Op 15 mei verklaart De Gaulle zich bereid ‘de bevoegdheden van de Republiek op zich te nemen’. Op 16 mei wordt in Parijs de noodtoestand uitgeroepen.

Wikimedia Commons/Alfred Hutter aka Gentry

Johnny Logan (°1954)

1954 Geboorte in Frankston (Australië) van Johnny Logan, Iers zanger, driemaal winnaar van het Eurovisie Songfestival.

1948 Nabij Libenge in het toenmalige Belgisch-Congo, stort een Douglas DC-4 neer van de Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena. Het toestel was op weg van Leopoldstad naar Brussel met een voorziene tussenlanding in Libenge. Het vliegtuig had 25 passagiers en 7 bemanningsleden aan boord. Bij de crash verloren 31 inzittenden het leven. Als enige passagier overleefde de Griekse consul Georges Moutafis de crash.

1935 Koning Leopold III huldigt het Albertkanaal in dat de Schelde met de Maas verbindt, van Antwerpen tot Luik, via Herentals, Geel, Hasselt en Genk.

1935 Thomas Edward Lawrence, bekend als ‘Lawrence of Arabia’, een leidende figuur in de Arabische opstand van 1916-1918, is het slachtoffer van een motorongeluk nabij Wareham (Dorset). Zes dagen later sterft hij.

1934 Drie maanden na de rellen op Place de la Concorde in Parijs komt het congres van de Radicale Partij bijeen. Edouard Herriot verklaart: ‘De Republiek zal worden gered door serieuze en ernstige mannen. Ik denk dat ik een van hen ben’.

1930 De legendarische Franse vliegenier Jean Mermoz (1901-1936) realiseert de eerste non-stop luchtpostverbinding boven de Zuid-Atlantische Oceaan.

Fridtjof Nansen (1861-1930)

1930 Overlijden in Lysaker (Oslo) van Fridtjof Nansen (68), Noors ontdekkingsreiziger, wetenschapper en staatsman, afgevaardigde bij de Volkerenbond. Nobelprijs voor de Vrede 1922. Ideologisch was hij een heidense conservatief.

1912 Geboorte in Den Haag van Maarten van Nierop, journalist en taalkundige. Hij werd in november 1942 hoofdredacteur van het Twentsch Nieuwsblad en na de oorlog veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf. Hij vertaalt in de periode 1942-1951 een dertigtal boeken uit het Duits, Engels, Frans, Spaans, Italiaans en Zweeds. Van 1952 tot 1964 is hij redacteur bij de Uitgeverij Lannoo in Tielt, sinds 1964 bij de Standaard Uitgeverij in Antwerpen. Hij is vooral bekend geworden als redacteur van de rubriek ‘Taaltuin’, die sinds 14 februari 1961 in de kranten van de groep De Standaard verschijnt. Een deel van die ’taaltuinen’ werd gebundeld in boeken. Daarnaast verzorgde Van Nierop taalkundige rubrieken in periodieken als Taalbeheersing, De Gemeente, Gemeente en Provincie, Raak, Hospitalia, Claxon en Mimo, alsook voor de Gewestelijke Omroep West-Vlaanderen, voor de Wereldomroep Nederland en voor de Belgische Radio en Televisieomroep. Ook heeft hij honderden spreekbeurten gehouden over taalgebruik, spellingproblemen en vooral over de integratie van Noord en Zuid.

In de lijn van het vooroorlogse Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen (Verdinaso), waarvan hij sinds 1934 lid was, verdedigt Van Nierop de uitbouw van de Benelux tot staatkundige eenheid, met een federale structuur volgens de regio’s. In verband met dit streven gaf hij in 1969 het blad Vrij Dietsland uit; in 1970 sticht hij de Dietse Solidaristische Beweging (DSB). Dit politieke engagement mocht hij in De Standaard op geen enkele manier tot uiting brengen. Hij overlijdt in 1979 op de leeftijd van 67.

1861 De Vlaamse liberaal Constant Leirens neemt het initiatief voor een Vlaams Verbond dat bij verkiezingen kandidaten zal aanbevelen die de Vlaamse eisen onderschrijven. Het Verbond moet in elke kiesomschrijving een afdeling oprichten, waarbinnen commissies elk een partij zouden ‘bewerken’. Het Verbond kwam alleen in Gent van de grond. Het bundelt er de meeste Vlaamsgezinde verenigingen, maar ook de vier belangrijkste arbeidersorganisaties.

1840 Geboorte in Nîmes van de Provençaalse schrijver Alphonse Daudet.

1619 Op het Binnenhof van Den Haag wordt de bestuurder Johan van Oldenbarnevelt onthoofd. Oldenbarnevelt was een geliefd staatsman tijdens de 80-jarige oorlog. Hij was raadspensionaris in Den Haag, wat zoveel wil zeggen dat hij samen met stadhouder Maurits van Oranje de machtigste man van de Republiek was. Hun samenwerking liep op rolletjes. Maar daar kwam na 1600 verandering in. Na een aantal eerdere meningsverschillen kregen ze in 1619 slaande ruzie over een religieuze kwestie. Zijn oude vriend Maurits liet Van Oldenbarnevelt door een speciale rechtbank veroordelen voor hoogverraad. Zonder pardon werd Van Oldenbarnevelt onthoofd, midden op het Binnenhof. Zijn laatste woorden: ‘Mannen, gelooft niet dat ik een landverrader ben, ik heb oprecht en vroom gehandeld, als een goed patriot, en zal zo sterven’. Tegen de beul: ‘Maak het kort, maak het kort’.

1497 De monnik Girolamo Savonarola, die in 1494 in Firenze een ‘Republiek van vrije, oprechte en arme mensen’ had gesticht waaruit privileges en tekenen van rijkdom waren verbannen, wordt door paus Alexander VI tot ketter verklaard. Verslagen door de legers van de Medici, werd hij het volgende jaar opgehangen en levend verbrand op een openbaar plein.

1369 De Vlaamse leeuwenvlag wordt voor het eerst gehesen in Rijsel (Frans-Vlaanderen).

1265 Geboorte in Firenze van Dante Alighieri. Vanaf 1302 verbannen uit zijn geboortestad, wegens ongehoorzaamheid aan de paus en aan Charles de Valois, schrijft hij in La Divina Comedia: ‘Je zult ver van Florence en de onze voelen hoe moeilijk het is om de trap van anderen te beklimmen en hoe bitter het brood van de buitenlander is’.

113 In Rome, inhuldiging van de zuil van Trajanus.

Ilse de Lange

13 mei. Historische dag: IJzerwake opgericht na onenigheid binnen IJzerbedevaartcomité

De rare geografische blunders van Reizen Waes Nederland