Regelmatig leest Jan Van Peteghem ook wat er niét staat in opvallende krantenartikels.

Universiteiten

De Brusselse krant La Libre bracht op 15 augustus nogal onderkoeld de internationale rangschikking van universiteiten. Traditioneel staan de Amerikaanse usual suspects in de top. Daarvoor bestaat er natuurlijk een verklaring: de Verenigde Staten zijn een erg rijke natie die een hoop middelen kunnen investeren in onderzoek en ontwikkeling.

Daarvan pikken allerhande onderzoeksinstanties (hetgeen universiteiten in de eerste plaats zijn – helaas, ikzelf vind de onderwijsopdracht prioritair voor universiteiten) een stevig graantje mee. Bovendien heeft de meeste van de Amerikaanse topuniversiteiten waanzinnig hoge inschrijvingsgelden, hetgeen natuurlijk ruime middelen oplevert.

Ons land hanteert van oudsher een heel andere insteek: in België is het inschrijvingsgeld om te studeren aan een universiteit erg redelijk: het reguliere tarief werd door mijn eigen Alma Mater vastgelegd op 961,90 euro. Toegegeven: dat is voor een gezin met een laag inkomen een behoorlijke smak geld, maar kan beschouwd worden als een zinvolle investering (dat bedrag wordt snel terugverdiend door de afgestudeerde omdat het gemiddelde hogere loon van een universitair bij het begin van de loopbaan fiks hoger ligt dan het gemiddelde).

Dat ligt in de Verenigde Staten anders, waar universitairen vaak een groot stuk van hun beroepsloopbaan veel geld moeten blijven ophoesten ter compensatie van de onkosten die zij (of hun ouders) hebben moeten maken om toegang te krijgen tot Harvard, Stanford, Berkeley, Princeton en soortgelijke hoog aangeslagen universitaire instellingen.

Democratischer maar niet gemakkelijker

Ons concept is alvast democratischer – en, in mijn ogen, maatschappelijk waardevoller. Maar dat maakt natuurlijk dat onze Belgische universiteiten niet over de ruime middelen beschikken van hun evenknieën in het buitenland. En dan heb je het natuurlijk gemakkelijker om beroemde (en dus dure) proffen als lesgever of onderzoeksleider te strikken, die dan ook niet compleet afhankelijk zijn van externe bronnen om hun onderzoeksprojecten te financieren omdat die universitaire instellingen beschikken over heel wat middelen.

Daarmee houdt de genoemde rangschikking (die jaarlijks wordt opgesteld door de Shanghai Ranking Consultancy) evenwel geen rekening. Onze La Libre meldde erg onderkoeld: ‘Comme l’année dernière, deux établissements flamands figurent dans le top 100. Il s’agit de l’UGent, à la 74e position (-3 places par rapport à l’année dernière) et la KU Leuven, à la 95ème position (-8 places). L’ULB est la seule université francophone belge à se classer dans les 150 meilleures du monde, selon ce classement’ (vrij vertaald: ‘zoals het vorige jaar prijken twee Vlaamse instellingen in de top 100. Het gaat om de UGent en de KU Leuven. De ULB is de enige Franstalige universiteit die binnen de top 150 valt binnen de evaluatiemethode’).

Geen spoor van enige bewustmaking dat het onderpresteren van het Franstalige onderwijs grotendeels aan de Franstalige gemeenschap zelf te wijten is, en dat dit in het verlengde ligt van het onderpresteren vanwege de andere, minder prestigieuze schoolse instellingen.

Het is tijd om in ’t eigen hert te kijken

Verder maakt de krant hieraan inderdaad geen woorden vuil aan deze noord-zuidscheeftrekking. Nochtans biedt deze bekendmaking stof tot reflectie, Alice Nahon parafraserend. Onderwijs is één van de (weinige) homogene beleidsdomeinen die volledig werden gedefederaliseerd. We weten allen hoezeer het onderwijs in Franstalig België achterop hinkt.

Stel je, beste lezer, even in de plaats van een Waalse landgenoot. Je zou voor minder beducht zijn om nog meer beleidsdomeinen te defederaliseren. Een voorbeeld: één van de zeldzame andere homogene gedefederaliseerde bevoegdheden betreft de sociale huisvesting. Hierop is in Vlaanderen heel wat kritiek mogelijk, maar de zorg voor aanvaardbare woonsituaties voor alleenstaanden of gezinnen met een bescheiden inkomen is in het noorden van ons land niet verworden tot de poel van schuinsmarcheerderij en zelfverrijking die in Brussel en Wallonië tot de gangbare praktijk behoort.

Dat Franstaligen met onbegrip reageren op de veralgemeende Vlaamse pleidooien voor de overheveling van homogene bevoegdheidsdomeinen is dus perfect begrijpelijk: ze bakken daar zelf weinig van eenmaal ze die bevoegdheden in handen krijgen.

‘Hoe durven ze?’

Dat stelden onze extreem-linkse vrienden van de PTB toen ze vernamen dat de overheidsbank Belfius de kredietlaan naar het Waalse Gewest dreigde te kortwieken. De redenering luidde (dixit het dagblad De Tijd van 17 september): Belfius wordt immers beschouwd als een openbare bank, en onze Waalse vrienden zijn dan van mening dat dit inhoudt: de Vlamingen moeten hun mond houden en zich beperken tot het ophoesten van het nodige geld voor ons. Want er is véél geld nodig: het socialistische paradijs van Elio Di Rupo kan alleen maar blijven bestaan indien een andere partij de portemonnee bovenhaalt (en dat blijft doen). Jawel: ‘socialism stops when it runs out of other people’s money’.

Ondanks alle ideologische verschillen zijn, indien het gaat om het wegdraineren van het vermogen van de Vlamingen, alle Waalse partijen het roerend eens. De MR en de PTB die het bloed van elke Waalse socialist al kunnen drinken van bij hun ontbijt, scharen zich opvallend vlotjes achter elk standpunt van de PS dat ertoe strekt de plundertocht van noord naar zuid in dit land te bestendigen. En dat zal er zeker niet op verbeteren nu het zuiden van het land quasi bankroet is.

Dat belooft voor de onderhandelingen ter voorbereiding van een volgende federale regering waar allicht de PS, de PTB, Het Vlaams Belang en de N-VA de boventoon gaan voeren. Een harde noot om te kraken omdat onze Franstaligen de transfers van noord naar zuid als hun goddelijk recht beschouwen. Net zoals de Russen van mening blijven dat elke streek waar Russisch wordt/werd gesproken hun persoonlijke eigendom blijft. De oogkleppen, en de daaronder liggende irrationaliteit, zijn qua formaat vergelijkbaar.

Hagiografie

De nagedachtenis aan de overleden koningin van het Verenigd Koninkrijk, Elisabeth II, geeft bijna uitsluitend aanleiding tot positieve beschouwingen. Zo ook Het Laatste Nieuws van 18 september ll., dat die dag kopte: ‘500 personeelsleden, maar ze deed liefst zelf de afwas: zo was Queen Elizabeth écht.’

Ik denk daar, vanuit mijn ervaring in het bedrijfsleven, enigszins anders over: iemand van 95 jaar (die hoge leeftijd weze haar gegund) zou wijs genoeg moeten zijn om de fakkel tijdig aan een opvolger door te geven. Zeker indien je zolang in touw bent geweest (geen twijfel over haar toewijding en plichtsbewustzijn) heb je onwillekeurig een belangrijke stempel gedrukt op je land/bedrijf/administratie…

Het is dan je dwingende plicht om het roer tijdig over te laten aan iemand anders, die allicht even veel andere tekortkomingen heeft dan jij, maar er waait dan tenminste een frisse geest, en elke opvolger heeft recht op zijn/haar eigen fouten. Alleen zo groeien en rijpen organisaties. Op zo’n gezegende leeftijd het schip niet willen verlaten, duidt er in mijn ogen alleen maar op dat Hare Engelse Majesteit haar capaciteiten schromelijk overschatte, en deze van haar (mogelijke) opvolgers al even grondig heeft onderschat. Het gaat tenslotte maar over een symbolische functie.

Jan Van Peteghem

Tussen neus en lippen: Vlaanderen boven?!

Ervaringen van een corona-geïnfecteerde