‘Filibusteren is het extreem lang rekken van redevoeringen, met het doel de behandeling van een wetsvoorstel te vertragen of blokkeren’, zegt Wikipedia. De Amerikaanse senator Strom Thurmond sprak in 1957 ruim 24 uur aan een stuk en mag zich recordhouder noemen in deze discipline. Die Thurmond heeft trouwens wat met politieke duurrecords want hij bleef senator tot hij honderd jaar en zes maanden oud was geworden. Het zal weinigen verbazen dat hij daarmee ook een record vestigde.

Terug naar het hier en nu. Vorige week dinsdag boog zich de commissie sociale zaken over het ‘wetsontwerp tot verbetering van de werkgelegenheid’ en daarin staat de indexsprong ingeschreven. Vandaar veel camera’s, veel journalisten en dus ook veel ‘schoon volk’ in de commissiezaal. De fractieleiders Laurette Onkelinx (PS), Marleen Temmerman (sp.a) of Kristof Calvo (Groen) loop je in deze commissie zelden tegen het lijf maar nu tekenden ze present. Patrick Dewael (Open Vld) en Servais Verherstraeten (CD&V) lieten hun gezicht ook zien maar hielden zich verder op de achtergrond. Daarmee was de club van fractieleiders bijna compleet want Catherine Fonck van cdH behoort wel tot de trouwe leden van deze commissie. Dus mankeerden alleen onze Hendrik Vuye en zijn MR-collega Denis Ducarme. Die hielden zich onledig in hun eigen commissie.

Tegen het einde van de zitting waren de rijen overigens fel uitgedund en dat mag niet verbazen want we begonnen om 14.15 uur en commissievoorzitter Vincent Van Quickenborne (Open Vld) floot af om 5.15 uur ’s anderendaags ’s ochtends. De bevoegde ministers Kris Peeters (CD&V) en Maggie De Block (Open Vld) zaten de rit flink uit.

Ruim 15 uur vergaderen aan één stuk is natuurlijk bizar. Oorzaak? Juist, filibusteren. We hebben het fenomeen aan de lijve mogen ondervinden. Een verslag van uw correspondent ter plaatse.

Het begon met procedureslagwerk van de oppositie. Die wilde hoorzittingen organiseren en advies inwinnen bij de Nationale Arbeidsraad. Klinkt mooi maar eigenlijk was het alleen maar de bedoeling om de zaak te vertragen. Als de wet niet wordt goedgekeurd voor 27 maart hoopt de linkerzijde dat de indexsprong niet kan worden toegepast voor de werknemers die zonder nieuwe wet een aanpassing krijgen voor het loon van april. Zo wil de oppositie het regeringsplan uithollen en dat is natuurlijk ook haar recht. The duty of the opposition is nu eenmaal to oppose.

Die procedureslag eindigde weliswaar als een slag in het water maar kostte wel anderhalf uur. Na die moeilijke start begon de algemene bespreking met de nodige voors en tegens van de ene en de andere zijde, waarop de ministers hun repliek gaven. Ik moest het feest tegen 17 uur voor een tijd laten voor wat het was, want op dinsdagavond vergadert het Dagelijks Bestuur van de N-VA. De edele kunst van de bilocatie beheers ik niet maar collega Werner Janssens verving me tot half negen toen ik weer paraat tekende naast fractiegenoten Zuhal Demir, Wouter Raskin en Jan Spooren.

Toen Kristof Calvo na een minuut of tien in zijn zoveelste tussenkomst zei ‘Ik kom aan mijn eerste argument …’ vond ik dat wel een tweet waard. Laurette Onkelinx fulmineerde wat later, de klok schoof op naar middernacht, een half uur lang tegen het wetsontwerp waarbij ze voortdurend in herhaling viel van wat al eerder was gezegd. Maar de kers zou op de taart gezet worden door PS’er Jean-Marc Delizée, ooit een wat kleurloos staatssecretaris die zich nu ontpopte tot een would be Fidel Castro. Die kon zijn Cubaans marionettenparlement indertijd uren in de ban houden met revolutionaire toespraken; Délizée hield het zo’n uur of twee vol met inspiratieloos voorlummelen van iets dat op een cursus vergelijkende loonafsprakenwetgeving leek. Een slap afkooksel van Castro dus maar wel alle respect voor de PS-medewerker die dat werkstuk in elkaar heeft moeten boksen. Misschien hoog tijd om de sociale inspectie eens naar de PS-gang te sturen want daar gebeuren rare dingen.

Enfin, het bleef dus voortduuuren. Tot kwart voor vijf om precies te zijn, waarna er toch nog een half uurtje proceduregetrek als nagerecht werd geserveerd. Eindresultaat? Niets, want de oppositie vroeg een tweede lezing zodat we woensdag weer van voor af aan mogen herbeginnen. Benieuwd of Delizée zijn nummertje nog eens opvoert. Misschien vernemen we dan iets over de loonpolitiek in Cuba, want die lacune bleef jammerlijk gapen in die nacht van dinsdag op woensdag vorige week.

Raoul Hedebouw van PTB/PVDA+ verliet tijdens Delizées slaapverwekkende tussenkomst de zaal en vertrok huiswaarts. ‘Als signaal’, vertrouwde hij me donderdag toe, ‘want dat is niet onze manier van oppositie voeren’. Alle begrip voor Hedebouw als hij zijn kiespubliek vertegenwoordigt met scherpe antikapitalistische tussenkomsten. Daarvoor zit hij in het parlement. Meryame Kitir trekt de sp.a-kaart op een correcte manier. Niet ons discours maar ter zake en inhoudelijk. Cathérine Fonck houdt van uitgesponnen tussenkomsten maar haar doorzettingsvermogen verdient respect. Georges Gilkinet van Ecolo weet de zaak ook altijd erg lang te rekken maar ja, de Latijnse manier van doen zullen we dan maar zeggen. Calvo handelt als een hyperkineet maar zorgt voor wakker weerwerk. Dat de oppositie een tweede lezing vraagt, past in haar doel om de wet zolang mogelijk te blokkeren. Het reglement is nu eenmaal het reglement.

Maar het nummer dat de PS opvoerde, kan niet anders dan puur tijdverlies genoemd worden. Als de partij enkele uren vroeger de tweede lezing had gevraagd, bleef het effect hetzelfde. Het zielige nummertje (in vroegere tijden ook wel eens opgevoerd door Open Vld of Vlaams Belang) kan trouwens ook als een vorm van gijzeling worden beschouwd. Een commissie kan maar geldig vergaderen als een meerderheid aanwezig is. De regeringspartijen zijn met 11 op 17 en zakt dat aantal onder 9, dan laat de oppositie de zaak schorsen. Een pint gaan pakken tijdens Delizées voorleessessie zat er dus niet eens in. Doorbijten was de boodschap. Een betere toekomst voor ons allen ten bate, hopen we dan maar.

Enfin, deze regering zet in op langer werken. De PS blijkt daarin een bondgenoot, weliswaar van een apart soort. Mogelijk staat ons weer een erg lange werkweek te wachten. Ik moet me voorzien van voldoende boeiende lectuur.

Jean-Marc Delizée

Al filibusterend oppositie voeren

Kortjes (oktober 2011)