Maandagavond 15 mei ontvingen de studenten van Jong N-VA UGent de Nederlandse politicus Kees van der Staaij om meer te horen over de lopende kabinetsformatie. Van der Staaij behoort tot de oudste partij van Nederland, de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP). Tijdens de laatste verkiezingen van 15 maart haalde de conservatieve protestantse partij als vanouds drie zetels in de Tweede Kamer. In het Europees Parlement zetelt de partij in de ECR-fractie, net als de N-VA.

Kabinetsvorming

De avond begon met het nieuws dat de eerste formatiepoging gestrand was. Een coalitie vormen tussen CDA, D66, VVD en GroenLinks bleek niet mogelijk. De kloof tussen de rechts-liberale VVD en GroenLinks over thema’s als immigratie, economie en klimaat bleek te groot. De geloofwaardigheid van zowel links als rechts zou trouwens kelderen, aldus Van der Staaij, wanneer beide zijden van het debat te veel water in de wijn zouden doen. Het beeld van een electorale afstraffing zoals de PvdA die van 38 naar 9 zetels wegzakte, hing als een zwaard van Damocles boven de hoofden van de onderhandelaars.

Anders dan in België heeft het koningshuis geen invloed op de kabinetsformatie. Verkenner Edith Schippers (VVD) zal nu samen met de Tweede Kamer moeten bepalen wie aan zet komt. De partijleider van de SGP wees erop dat er drie dingen nodig zijn om een nieuw kabinet te vormen. Enerzijds genoeg inhoudelijke overeenkomst tussen de coalitiepartners, daarnaast een flinke dosis politieke wil in combinatie met genoeg onderling vertrouwen. Toch bestaat er in Nederland volgens Van der Staaij iets als ‘polderbereidheid’ om uit een politieke crisis te geraken. Hij gebruikte hierbij het historische beeld van het stijgende zeewater, waarbij de werklui hun onderlinge meningsverschillen uiteindelijk toch moeten opzijzetten om de dijk te bouwen.

Volgens de SGP moet GroenLinks bij de volgende formatiepoging vervangen worden door de ChristenUnie. Een coalitie met ChristenUnie zou in beide kamers een meerderheid hebben, wat belangrijk is voor de stabiliteit van het kabinet. De ambitie om zelf mee te regeren koestert Van der Staaij niet onmiddellijk. In een meerderheid met de ChristenUnie (CU) zou de SGP in principe numeriek overbodig zijn, wat haar invloed op het regeerakkoord gering zou maken. De partij zou kwetsbaar zijn in zo’n scenario, haar idealen verloochenen zal ze dan ook niet doen.

Van Fortuyn tot Wilders

Kees van der Staaij is het langst zetelende Tweede Kamerlid van Nederland. In al die jaren zag hij de politiek veranderen, de opkomst van de vijftien jaar geleden vermoorde Pim Fortuyn bleek een breekpunt. De politiek is vandaag minder bureaucratisch waardoor thema’s uit de actualiteit veel sneller in het parlement besproken worden. Ook de taal van de politiek is vandaag meer op maat van de burger, zeker over de immigratie van moslims wordt vandaag op een meer verstaanbare manier gedebatteerd. Fortuyn was onconventioneel en een man met vele verrassende gezichten, het ene werd door de SGP al meer geapprecieerd dan het andere. Van der Staaij blijft het echter jammer vinden dat Fortuyn zijn intrede in de Tweede Kamer nooit heeft kunnen maken.

Vandaag is het migratiethema grotendeels gekaapt door Geert Wilders die een veel rauwere stijl heeft dan Fortuyn. Wilders is echter een politicus die een fijne neus heeft voor water leeft bij bij de man en vrouw in de straat – volgens de SGP-leider speelde hij meesterlijk op hen in met het debat rond de dubbele nationaliteit. Deelnemen aan de macht ziet hij Wilders echter niet doen. De val van het gedoogkabinet-Rutte I door Wilders is nog altijd niet volledig verteerd bij VVD en CDA. Daarnaast staat een grote partij zonder bestuurservaring steeds zwak bij haar eerste deelname aan de macht, dat was ook zo met de grote fractie van Lijst Pim Fortuyn in 2002. Een cordon sanitaire bestaat er in Nederland officieel niet. De SGP zal vanuit democratisch oogpunt dan ook niemand bij voorbaat uitsluiten.

Een waaier van nichepartijen

De laatste verkiezingen toonden echter een algemene trend, kleine nichepartijen gingen er op vooruit. Zo behaalden de Partij voor de Dieren en de ouderenpartij 50Plus een stevige score. Nieuwkomers in de Tweede Kamer waren de allochtonenpartij DENK en het conservatieve Forum voor Democratie (FvD) van Thierry Baudet. Ook de SGP deed het goed. De partij voert actief campagne via de sociale media, en toont zich steeds als een constructieve partner. De partij ontpopte zich ook tot behoorlijk eurokritisch en pakte tijdens de campagne ook uit met een heus manifest over de islam. De SGP wil een tussenweg bieden voor wie Wilders te hard vindt. Niet naïef, maar zeker ook niet direct afwijzend. Wanneer de Koran echter geweld tegen ongelovigen predikt, mag men dat niet negeren om de goede vrede te bewaren volgens de SGP. ‘Als gelovigen nemen wij geloof immers wél serieus.’

Foto: (c) Reporters

Kees van der Staaij

Sigrid Kaag treedt af als minister

Doe maar gewoon niet bloot

Een coalitie met de ChristenUnie?