De huidige Zweedse koning heeft als spreuk ‘Sverige i tiden‘ of ‘Zweden in de tijd’. Inderdaad, het land moet mee met zijn tijd en heeft zijn soevereiniteit al deels afgegeven (bijvoorbeeld met betrekking tot handelsbeleid) aan de Europese Unie met de desbetreffende toetreding in 1995. Voor Zweden, met zijn enorme buitenlandse handel en zijn industriële onderbouw, is de toegang tot deze interne markt erg belangrijk.

Inderdaad, dit land kent nogal wat mondiale economische spelers: ABBA, Atlas Copco, Björn Borg, Ericsson, Electrolux, H&M, Ikea, Saab, Scania, Verisure, Volvo, enzovoorts. Maar het monetair beleid blijft wel grotendeels nationaal doordat het wegblijft uit de eurozone. Gezien de Oekraïne-oorlog is vooral het neutrale militair-politieke statuut van Zweden een vraagstuk. Gaat dit Scandinavische land naar de NAVO? Het antwoord hierop is evenwel afhankelijk van de verkiezingsuitslag van september aanstaande. Want dan herkiest de bevolking het Zweedse parlement: de Riksdag met zijn 349 leden.

Politiek

Momenteel vormt een minderheidskabinet van de sociaaldemocraten (100 zetels) en de groenen (zestien zetels) onder leiding van Magdalena Andersson de regering van Zweden. Zij kan maar overleven met de parlementaire steun van de liberalen (twintig zetels) en de centrumpartij (31 zetels). Op basis van de laatste peilingen gaan de Socialdemokraterna erop vooruit 32 à 33% (2018: 28,3%). De Centerpartiet met Annie Lööf zakt naar 7% (2018: 8,6%). Maar de groenen en de liberalen zakken beiden maar liefst onder de kiesdrempel van 4%, waardoor deze combinatie uitgesloten wordt na de electorale hoogdag van september.

En hoe zit het met de oppositie? De conservatieve partij (Moderaterna) met 70 zetels onder leiding van Ulf Kristersson stijgt tot 21,5% (2018: 19,8%). De christendemocraten (22 zetels) met Ebba Busch zakken naar 5% (2018 : 6,3%) en de Sverigedemokraterna (62 zetels) met Jimmie Åkesson winnen tot 18,5% (2018: 17,5%). Dan rest nog de linkse partij (Vänsterpartiet) met zijn huidige 27 zetels blijft hangen rond 8% van de stemmen.

Het resultaat is wel dat er twee partijen (liberalen en de groenen) dreigen te verdwijnen uit het parlement in Stockholm. Aangezien een regeringsdeelname van de linkse socialisten alleen maar bespreekbaar is voor de sociaaldemocraten en de groenen, is deze partij niet bruikbaar voor een regering. Daarnaast zijn er ook vele veto’s tegen de Sverigedemokraterna omwille van hun migratiestandpunten. Alleen de conservatieven en de christendemocraten overwegen wel om een minderheidskabinet te maken met steun van die partij. Maar die geraken er dan ook niet! Dus zit de situatie, naar regeringsvorming, erg vast en dat op basis van de laatste peilingen.

NAVO

De enige partijen die in het verleden wilden praten over een NAVO-toetreding waren de Moderaterna, de liberalen en de christendemocraten. De linkse socialisten blijven tegen. Bij de sociaaldemocraten, de groenen, de centrumpartij en de sociaaldemocraten raken de meningen verdeeld. Het is niet uitgesloten dat zij na verkiezingen in september toch een meerderheid zullen vinden in de Sverige Riksdag voor de opheffing van de neutraliteit en de toetreding tot de NAVO. Een opiniepeiling van de krant Aftenbladet begin maart kwam uit op 51% voorstanders onder de kiezers. Dat was een sterke toename met januari (42%).

Zweden heeft een niet onbelangrijke defensie-industrie, met onder andere Saab en Bofors, en de meeste vliegtuigen en schepen worden in Zweden zelf gemaakt. Het kroonjuweel is de JAS 39 Gripen van Saab, een uiterst modern vliegtuig. Dit vliegtuig is al geëxporteerd naar Zuid Afrika, Brazilië, Thailand, Hongarije, Tsjechië, en andere landen. Zweden kent sinds 2017 opnieuw een dienstplicht voor de beide geslachten. Het land zag zich daartoe verplicht omwille van de toenemende dreigingen vanuit Rusland. Het militair budget van 2021 bedroeg 6 miljard euro en dat wordt tegen 2023 op 10 miljard gebracht of 2% BBP. De Zweedse regering kondigde ook een bijkomend militair investeringsprogramma af van liefst 30 miljard Zweedse kronen (drie miljard euro).

Conclusie

Een mogelijke Zweedse toetreding tot de NAVO zou historisch zijn. Daardoor wordt de noordelijke flank van het bondgenootschap verstevigd en Zweden heeft een meer dan goed uitgerust leger. Een bijkomende vraag is hoe Poetin zal reageren en ook wat Finland dan gaat doen. Maar alles zal afhangen van de keuze der kiezers op 11 september 2022.

Carl Gustaf

Wat staat er te gebeuren met Zweden en de NAVO?

Abdiceren is hot …