De perscommentaren van 31 december zijn representatief voor de maand. De redacteuren hebben het over maatregelen die vakantiegangers moeten ondergaan wanneer ze terug het land inkomen. De Standaard bij monde van Bart Brinckman, kent geen genade voor de toerist. Hij en hij alleen is de schuldige.

‘Wie de afgelopen dagen langer dan 48 uur in het buitenland verbleef, moet verplicht zeven dagen in quarantaine. Iedereen die naar een rode zone trok, was vooraf gewaarschuwd. Niemand heeft het recht om verontwaardigd te zijn. Voortaan ligt de lat voor iedereen gelijk. Twee weken geleden nam minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke het woord “dom” in de mond wanneer hij over vakantiegangers sprak. Eigenlijk gaat het om een vorm van egoïsme.’

Een slechte Belgenmop

Stavros Kelepouris van De Morgen was die dag de exponent van de andere lijn. Volgens hem heeft ook het beleid boter op het hoofd: ‘Dat er in de kerstvakantie veel mensen op reis gaan, is ook niet bepaald nieuws. Dat reizigers terugkeren van hun vakantie, ligt evengoed in de lijn der verwachtingen.

Nog geen twee weken geleden had de regering besloten haar geld in te zetten op het zogenaamde Passenger Locator Form, een document dat zou bepalen wie in quarantaine moest. Iedereen – regeringsleden, wetenschappelijke experts, reizigers – wist: dat document is een kwestie van het juiste antwoord aanduiden om quarantaine te ontlopen…

Een slechte Belgenmop. De nieuwe regels zijn wellicht een beter idee. Dat ze zo laat beslist werden, toont hoe onze beleidsmakers het virus blijven onderschatten.’

Discussie

Deze twee citaten maken de discussie duidelijk. Die was er al op 1 december toen alle kranten, behalve De Standaard, in een opiniestuk de ‘de blok erop’-uitspraak van Frank Vandenbroucke, behandelden. Om eens de Franstalige krant L’avenir te citeren: ‘Het is een paradox. Tijdens de eerste golf heeft Maggie De Block via haar falende communicatie lang de ernst van de situatie gebagatelliseerd. Nu ondermijnt haar opvolger zichzelf en verliest hij de steun van een deel van de bevolking omdat hij heeft bijgedragen aan een maatregel die nu buitensporig wordt geacht. Hoe dan ook, een of andere vorm van nederigheid, of zelfs een simpele verontschuldiging, zou een aantal branden hebben kunnen blussen.’

Het verschil in uitgangspunt scherpte nu en dan de pennen…

De Morgen van 10 en 11 december: Maar is het misschien mogelijk dat een deel van de curvemisère ook het rechtstreekse gevolg is van een overheidsapparaat dat zijn bevolking behandelt als een groepje imbecielen die niet zelfstandig na kunnen denken?’

of

‘Het “team van 11 miljoen Belgen”, dat de regering zo graag wil zien, heeft op dit cruciale moment geen nood aan een coach die sakkert dat hij het hele team wil wisselen of die dreigt met alweer een straftraining. Het team heeft nu behoefte aan een aanmoediging, een opfrissing van de gemaakte afspraken en uitleg waarom die zo strategisch belangrijk blijven.

En misschien moet “de coach” ook nog eens naar zichzelf kijken. Naar verluidt valt er op administraties en kabinetten nog heel wat laaghangend thuiswerkfruit te plukken.’

Raad van State

Aan de andere kant van het spectrum is Peter Mijlemans van Het Nieuwsblad niet om een boute uitspraak verlegen: ‘Die laksheid dreigt fors toe te nemen als de vaccinatiecampagne echt op gang komt. Het grootste gevaar is dat wie gevaccineerd is, zich veilig zal achten en het als een privilege zal zien dat het oude leven hervat kan worden. Reisje maken, feestje bouwen, zelfs al wordt het verboden of afgeraden. Als dat gebeurt dan zal de jonge generatie, die altijd laatst komt in deze crisis, het niet langer pikken. Ze brengt grote offers voor de gezondheid van de oudere generaties. Die solidariteit zal de komende maanden een gepast antwoord moeten krijgen.’

De dag erna gaat hij nog een stapje verder, als hij stelt dat een klacht neerleggen bij de Raad van State echt niet had gemogen: ‘De Raad van State had nooit gedwongen mogen worden tot dit arrest. Dat is de verantwoordelijkheid van de klagers. Ze beroepen zich op hun grondwettelijke rechten. Ze zijn niet beter dan zij die de avondklok bestreden of hun biefstuk-friet weer wilden serveren. Ze verheffen het eigenbelang boven het algemeen belang. Het toont vooral een verontrustend gebrek aan solidariteit aan. En verantwoordelijkheid naar de hele samenleving en alle burgers in dit land, gelovig of niet.’

Tot hier de tegenstelling. Onze media waren het er wel roerend over eens dat sommige voorstellen of uitspraken veel te ver gingen. De toiletuitspraak van minister Verlinden, de pizzadozen van gouverneur Berx en het gebruik van drones, konden op geen instemming rekenen, het tijdelijk sluiten van de grenzen met het Verenigd Koninkrijk dan weer wel.

Ook brexit en tolheffingen…

Vertellen dat ‘corona’ hèt onderwerp van de maand december was, is dus water naar de zee dragen. Schreef de opiniemaker niet over het al dan niet naleven van de maatregelen of over Kerstmis, dan behandelde hij wel het vaccin en de strategie errond, de samenstelling van de expertengroep, het bestaan van geheime rapporten, de nood aan een noodwet, of de economische gevolgen in het algemeen. Ook beschouwingen over het postcorona-tijdperk kwamen, naarmate de maand vorderde meer ruimte opeisen.

Om als onderwerp vanonder deze coronapletwals te geraken moest men dus al van goeden huize zijn. De Belgische begroting, de beurskoersen, de effectentaks of communautaire voorstellen kwamen nauwelijks boven het maaiveld uit. Brexit en de tolheffing in Brussel konden dat wel.

Snelheidsovertredingen

Dit laatste onderwerp werd deels gekaderd in beschouwingen over mobiliteit, met soms verrassende invalshoeken. De lezer van SudPresse vernam op 10 december: ‘Ook al kreeg hij in 2020 iets meer boete dan in 2019, dan nog loopt de Waalse automobilist minder kans om geflitst te worden dan zijn Vlaamse collega. In Vlaanderen ligt het gemiddelde op 200 snelheidsovertredingen, tegen 143 in Brussel en 120 in Wallonië per 1000 inwoners, zo berekende het VIAS-instituut. We zouden kunnen stellen dat de Vlaming gemiddeld om de vijf jaar wordt geflitst, de Waal om de acht jaar.’

Los van dit interessant gegeven vroeg Isabelle Albers in De Tijd van 8 december zich af: ‘Wordt de slimme kilometerheffing een dossier à la de nachtvluchten op Zaventem? Het Brussels project voor een stadstol toont hoe het fiscaal doolhof en de politieke bevoegdheidsversnippering de uitwerking van zo’n idee onwerkbaar maken.’

Extra belasting

Ze geeft hiermee de teneur weer van de commentatoren: het idee van de slimme kilometerheffing wordt goedkeurend onthaald, maar de Brusselse uitwerking ontlokt weinig enthousiasme, niet in de Nederlandstalige, niet in de Franstalige pers. Zo schreef Demetrio Scagliola in La Meuse van 4 december…

‘Ten slotte is deze tol in zijn huidige vorm niets meer dan een extra belasting Dat bevestigt de ongelukkige neiging van politici om systematisch een nieuwe belasting uit te vinden om een probleem op te lossen in een land waar de belastingdruk al een van de hoogste ter wereld is. Misschien zou het interessanter zijn om de bestaande belastinginkomsten te gebruiken om een zacht en duurzaam mobiliteitsbeleid positief te activeren.’

Dit zijn de namen…

Frank Vandenbroucke is in onze media onbetwistbaar de meest geciteerde persoon van de maand december. Andere Belgische politici die minstens vijf keer een vermelding krijgen, zijn Alexander De Croo, Bart De Wever en Sophie Wilmès. Dat Boris Johnson en Ursula von der Leyen de buitenlandse lijst aanvoeren zal brexitgewijs evenmin verbazen. De meest geciteerde namen van de maand november, Donald Trump en Joe Biden, kwamen overigens niet op de foto.

Wie in het begin van de maand echter Jos Hermans had voorspeld, die moet maar eens op de Lotto gaan spelen. De man van Puurs haalde zelfs Waalse commentaarstukken samen met Lucie Danjou en Josepha Delmotte, respectievelijk de eerste Brusselse en Waalse gevaccineerde, jawel. Tussen haakjes, voor de Franstaligen is Covid-19 simpelweg het woord van het jaar en niet een variante op ons ‘knuffelcontact’.

Personen die zich wellicht liever niet in de perscommentaren zagen verschijnen (er bestaat echt wel iets als slechte publiciteit) zijn Karel Pinxten en Jozsef Szajer, dat Hongaars parlementslid inderdaad.

Afscheid van een nieuwslezer…

Welgeteld één krant stond stil bij de pensionering van een nieuwslezer die afscheid nam van het scherm: ‘Niemand is onvervangbaar, zegt men. Maar toch zijn er mensen die we meer zullen missen dan andere. Het lijdt geen twijfel dat voor de miljoenen kijkers die zijn televisienieuws volgden in Frankrijk, België of elders, het vertrek van Jean-Pierre Pernaut een grote leegte zal markeren.’

Dat stond in La Dernière Heure van 12 december. Zei er iemand iets over twee culturen in Belgie?

Lucie Danjou

Vaccinatie als symbool

De maand dat Jos Hermans wereldberoemd werd in Vlaanderen