Noem het nu marathonkijken of bingewatchen, het is een essentieel ingrediënt geworden van de ‘nouvelle vague’ in Het Nieuwe Televisiekijken. Zes afleveringen bekijken van Game of Thrones voelt voor velen als een prestatie, terwijl het kijken naar House of Hummingbird, een van de drie uur durende winnaars uit ‘De elf beste films van 2020’, aanvoelt als een uitputtingsslag.

De een zijn dood, de ander zijn brood

De bioscopen in België moesten bijna een half jaar dicht, die van Nederland bleven open. Cannes werd afgelast, Venetië dan toch niet. Vandaag is alles dicht, potdicht. Waar je echter zeker op kan rekenen, zijn de streamingdiensten, 24 op 24 open. Zo wordt een verstokte bioscoopganger een comakijker! Het resultaat vind je hieronder: mijn top tien-lijstje van 2020:

1   The Queen’s Gambit
2   Unorthodox
3   Better Call Saul
4   The Alienist: Angel of Darkness
5   Hollywood
6   The Plot Against America
7   Babylon Berlin
8   To the Lake
9   After Life
10 Red Light

En waar blijven Breaking Bad, Mindhunter, The Sopranos, Fargo, The Wire, Fawlty Towers, Six Feet Under, Blackadder, In de Gloria en Riget (The Kingdom), de Deense culthorrorserie van Lars von Trier?’ Dat zijn wel de top tien van de beste series ooit, althans volgens deze Doorbraakrecensent. Maar niet van 2020, hoewel von Trier momenteel werkt aan vijf nieuwe afleveringen voor zijn mysterieuze ziekenhuisreeks, nu The Kingdom Exodus genoemd. En de 2020-series The Crown, The Good Place, The Umbrella Academy, Succession en I May Destroy You dan? Die hadden er kunnen bijstaan als ik een Top Vijftien had ingediend.

Ladies first

Mijn twee lijstrekkers zijn series over vrouwen die zich laten gelden in een typische mannenwereld. Een trend zowel in de bioscoopfilm, The Hunger Games, Wonder Woman en Mulan, als in tv-series, dikwijls met een spraakmakende vrouwelijke hoofdrol. In The Fall, bijvoorbeeld, vertolkt Gillian Anderson de rol van een Britse detective die naar Belfast wordt geroepen om een seriemoordenaar te klissen.

De nummer 1 in mijn lijst is een meeslepende miniserie die het coming-of-age-verhaal vertelt van het aan drugs en alcohol verslaafde schaakgenie Beth Harmon. Het is tevens een typisch Amerikaans ‘from rags to riches’-verhaal: van de kelder in een weeshuis naar de absolute top in de schaakwereld. Beth moet zich manifesteren als vrouwelijke pionier in een bij uitstek mannenbolwerk. Het levert intelligente, visueel sterke cinema op met de charismatische Anya Taylor-Joy als Beth. Met één oogopslag kan ze haar innerlijk blootleggen.

Charismatische actrices

Anya Taylor-Joy draagt deze serie zoals de 25-jarige Israëlische actrice Shira Haas dat doet in de miniserie Unorthodox. Ook die gaat over een vrouw die haar ‘vrouwtje’ moet staan in een mannenwereld: een 19-jarige chassidische joodse die haar streng orthodoxe familie in Brooklyn ontvlucht naar, uitgerekend, Berlijn. De miniserie werd geregisseerd door de Duitse cineaste Maria Schrader en magistraal vertolkt door Shira Haas die met haar frêle fysiek een overweldigende en charismatische presence heeft. De grootse troef van de serie is echter dat de kritiek op bepaalde religieuze, oerconservatieve excessen gebracht wordt met respect, eerbied en begrip.

Beide series zijn literaire adaptaties en gebruiken graag metaforen en symbolen: schaken als metafoor voor het leven en in Unorthodox een gedurfde symboliek van wedergeboorte. Met haar kleren aan gaat ze de Wannsee in, gooit haar pruik weg en dobbert als herboren in het water. Ironisch genoeg speelt deze herrijzenis zich af tegenover het Haus der Wannseekonferenz waar op 20 januari 1942 werd besloten tot… de Endlösung!

America first

Van 3 tot en met 6 vinden we de Amerikaanse zwaargewichten en het klinkt misschien blasfemisch, maar de spin-off van Breaking Bad is aardig op weg om zijn inspiratiebron te onttronen. Nog één seizoen en ‘t is gebeurd: de transformatie van Jimmy McGill tot Saul Goodman is dan totaal! Pas na het zesde en laatste seizoen van Better Call Saul, gepland voor najaar 2021, zal ik zonder scrupules kunnen schrijven: de beste tv-serie ooit.

Ook The Alienist: Angel of Darkness is een steengoede serie; wie het eerste seizoen heeft gemist, kan in dit knap vervolg zijn schade inhalen om het trio Dokter Lazlo Kreizler (Daniel Brühl), journalist John Moore (Luke Evans) en de feministische Sara Howard (Dakota Fanning) aan het pre-Freudiaans werk te zien.

Hollywood is een liefdesbrief aan het adres van het gouden tijdperk van Tinseltown en vertelt een revisionistisch stukje geschiedenis over een alternatief Hollywood, net zoals Tarantino dat deed in Once upon a time in Hollywood. Bovendien is het een wat-als-verhaal zoals The Plot Against America, de zesdelige serie gebaseerd op de roman uit 2004 van Philip Roth. Ook The Plot Against America speelt zich af in de jaren veertig en vraagt zich af wat er gebeurd zou zijn indien Charles Lindbergh was verkozen tot president en vriendschap had gesloten met Hitlers naziregime.

Duits, Russisch, Brits en …

Vertelde de Duitse televisieserie Weissensee een Romeo en Julietverhaal gesitueerd in Oost-Berlijn tussen 1980 en 1990 dan neemt Babylon Berlin je mee naar het Berlijn van de jaren twintig ten tijde van de Weimarrepubliek. Het is de stad van ‘vrijheid, feesten, drugs en openlijke homoseksualiteit, maar tegelijk van hongerende arbeiders, toenemende polarisatie, radicaal links en reactionair rechts. De rijke bovenlaag danst op de vulkaan, terwijl de arme bevolking vlucht naar totalitaire regimes aan weerszijden van het politieke spectrum.’ Een van de meest populaire televisieseries over de onderbuik van Berlijn en de opkomst van het fascisme! Door Chris Ceustermans in Doorbraak omschreven als een blitse reeks die maar al te graag historische feiten manipuleert en ‘de kijker wil vaccineren tegen alles wat niet links is.’

To the Lake gaat over een pandemie, in het Russisch en zonder zombies. Geen schijn van kans, zou je denken tijdens Covid-19. En toch, deze post-apocalyptische serie gebaseerd op Yana Vagners bestseller Vongozero, vertaald in elf talen, staat op nummer één in tal van landen.

Hoeveel seizoenen After Life heeft Ricky Gervais’ weduwnaar Tony nog nodig om van zijn depressie af te geraken na het overlijden van zijn vrouw aan borstkanker? Deze Britse zwart-komische dramaserie zwalpt tussen morbide zwartgalligheid en teergevoelig sentiment. Indien je houdt van dit soort humor waarbij harde, gitzwarte grappen worden gemaakt zodat je je er ongemakkelijk bij voelt, is er maar één troost. Uit een Oostenrijks onderzoek blijkt dan dat je intelligenter en minder gewelddadig bent dan de gemiddelde FC De Kampioenen-kijker, omdat je je agressie kwijt kan in deze ongemakkelijke Gervais-humor.

Vlaams/Nederlands

Geen toppers in 2020 zoals In De Gloria, Van Vlees En Bloed, beide van 2012 en geen Eigen kweek waarvan het derde en laatste seizoen werd uitgezonden vanaf Nieuwjaar 2019. De Bende van Jan de Lichte werd te licht bevonden en in de eerste Belgische Netflix-reeks Into the Night slaagt zelfs mijn lievelingsacteur Jan Bijvoet erin apocalyptisch slecht te acteren.

Hoewel hogergenoemde Ricky Gervais diep onder de indruk was van De Twaalf en het een van de meest aangrijpende rechtbankreeksen ooit noemde, wordt het op nummer 10 toch Red Light, de Vlaams-Nederlandse psychologische thrillerserie uit 2020. De drie topactrices Halina Reijn, Carice van Houten en Maaike Neuville zitten hier, net zoals de twee lijsttrekkers, in een verhaal over vrouwen, seksualiteit en macht, in Red Light gesitueerd rond mensensmokkel, prostitutie en uitbuiting in Antwerpen en Amsterdam. En zo is het thema van de sterke vrouw rond.

Maria Schrader

Van de hemel naar de hel in filmland

De tien volstrekt subjectief beste tv-series van 2020