In deel 1 schetste ik de woelige beginjaren van Paul Gheysens en Ghelamco en had ik het over zijn eerste voetstappen in de Poolse vastgoedwereld en over de rechtszaak valsheid in geschrifte, fiscale en sociale fraude. Ook het politiek gesjoemel, waarbij vooraanstaande politici bouwvergunningen voor Paul Gheysens tot zelfs in Polen regelden kwamen aan bod. In deel 2 ga ik dieper in op de Russische connectie van Ghelamco en Paul Gheysens en de herovering van de Belgische markt.

De bank van Poetin

Het einde van de 20ste eeuw waren donkere jaren voor Ghelamco en Paul Gheysens. In België hing hen een zware veroordeling boven het hoofd en in Polen was de kantoormarkt ingestort. Ghelamco was op een bepaald moment zelfs virtueel failliet. Het is uit die periode dat de eerste geruchten van financiële steun door (een) Russische oligarch(en) opduiken. Sommigen spreken van de Russische maffia, maar dat hangt af van de definitie waarmee je Russische oligarchen uit die tijd omschrijft.

Op vandaag zijn dat voor de ene convenabele zakenlui met een lichte negatieve connotatie, voor anderen zijn het witgewassen Russische maffiosi. Sinds de oorlog in Oekraïne zijn het voor velen dan weer medestanders van Poetin die als handpoppen rijkdom verzamelen voor de financiering van diens Russische unificatiedromen, zeg maar zijn oorlogsmachine.

Granbero Holdings Ltd

De republiek Cyprus werd en wordt — minder sinds de oorlog in Oekraïne — financieel gedomineerd door Russisch kapitaal. Ghelamco’s financiële kern zit in de Granbero Holdings Ltd, een Cyprotisch bedrijf. Het overkoepelt een 75-tal dochterondernemingen, samen goed voor 64 procent van de ganse vastgoedportefeuille van Ghelamco. De holding wordt beheerd door een boekhoudkantoor uit Limasol, een stad die spottende de bijnaam ‘Limasolgrad’ meekreeg en waar de financiële wijk ‘klein Moskou’ wordt genoemd. Het boekhoudkantoor is gespecialiseerd in papieren vennootschappen, ook wel postbusvennootschappen genaamd. Ze heeft voornamelijk Russische klanten en ook Ghelamco dus.

Daarnaast wordt Granbero Holdings Ltd in Cyprus begeleid door twee advocaten: de Cyprioot Chris Georghiades en de Ier Thomas Keane. De twee juristen, beiden opererend vanuit Cyprus, staan bekend als adviseurs van Russische oligarchen en duiken zelfs op in de offshore Leaks files waar ze gelinkt zijn aan anonieme Russische investeerders.

Voor velen is het feit dat Ghelamco vandaag intensief gebruikmaakt van een bepaalde Cypriotische bank — door velen de bank van Poetin genoemd —, een bepaalde boekhouder, die bijna exclusief door Russische oligarchen wordt gebruikt en werkt met advocaten die haast exclusief voor anonieme Russische investeerders werken, een duidelijk indicatie van het feit dat Ghelamco eigenlijk een verdoken Russisch dochterbedrijf is. Anderen beweren dan weer dat Ghelamco kapitaal van Russische oligarchen of maffiosi witwast. Zover zou ik niet durven gaan. Het kan allemaal een ongelofelijk toeval zijn.

De Russische connectie

Het is bijzonder vreemd te noemen dat bij gesprekken met voormalige partners, medewerkers, voormalige personeelsleden, bevriende en niet langer bevriende zakenlui niemand ontkent dat er een Russische connectie is. Elk gesprek, elke vraag die handelt over de Russische financier van Paul Gheysens en Ghelamco, wordt abrupt onderbroken. Alle geïnterviewden — en het zijn er nogal wat — drukken mij op het hart dat ze op deze lijn van vragen niet wensen door te gaan. Niemand echter ontkent het bestaan van een geheime Russische financier. Eén iemand zei: ‘Ik ben mijn leven niet beu, daar spreek ik niet over’, en gooide prompt de telefoon neer.

Hoe dan ook, terwijl eind vorige eeuw de Poolse markt tegenvalt en het Belgische moederbedrijf onder een soort commerciële curatele zit, herstelt Paul Gheysens zich op miraculeuze wijze. Of dit mirakel een kapitaalsinjectie was van een stille Russische vennoot of een oligarchisch verdoken businessangel, zullen we door een omerta van angst wellicht nooit weten.

Hoewel de huurprijzen van kantoren in Polen met 36% zakken, van 25 euro naar 16 euro per vierkante meter, en terwijl alle financiële cijfers van Ghelamco huilen, blijft Paul Gheysens op onverklaarbare wijze gronden verwerven in Polen. Op termijn legt hij een landbank aan met een onvoorstelbare ontwikkelingsreserve van drie miljoen vierkante meter in Polen en nog eens drie miljoen vierkante meter in anderen Oostbloklanden (Slovenië, Rusland, Oekraïne). De aangekochte gronden in Polen bevonden zich vooral in Warschau, maar ook in Wroclaw, Lodz, Katowice, Krakau en Poznan.

Een financiële analist die niet ‘on the record’ wou, heeft het over een onverklaarbare utopische economische en financiële ontwikkeling die conform de normale marktwaarden en evoluties onmogelijk is. Hij houdt echter een slag om de arm en mildert door te stellen dat enkel een volledige analyse van alle cijfers en documenten uit die tijd duidelijkheid kan brengen. Dat is dan weer een utopische transparantie die we van Ghelamco wellicht nooit zullen krijgen.

Herovering van de Belgische markt

Begin deze eeuw (2004) storten Paul Gheysens en Ghelamco zich agressief op de Belgische vastgoedmarkt.

Aan de kust werden meerdere terreinen voor residentiële ontwikkelingen in Knokke, Heist, Duinbergen, Oostduinkerke en Blankenberge tegen buitenmatige prijzen aangekocht. Deze projecten werden geleid door zoon Michael Gheysens, toen een prille twintiger. Paul Gheysens gaat daarbij wild te keer en lapt daarbij alle ethiek en gentlemen agreements in de Vlaamse bouwwereld aan zijn laars. Overal koopt en biedt hij met zijn Pools – Russisch? – geld, iedereen uit de markt.

Hij schrikt er niet voor terug om Marc Coucke, Bart Versluys en Joris Ide brutaal de loef af te steken en projecten voor hun neus weg te kapen. De ganse vastgoedwereld keek verbaasd toe hoe Paul Gheysens niets en niemand ontzag en sommigen maakten gewag van het volledig kapotmaken van de Vlaamse vastgoedmarkt. Het deerde Paul niet.

De Ghelamco Arena

In 2007 pleegt Paul Gheysens nog een putsch in de bouwwereld door het contract voor de bouw van het voetbalstadion van AA Gent via politiek gesjoemel af te snoepen van de grootste Belgische bouwgroep Besix. Hieronder een korte schets, voor het volledige verhaal kan u hier het boek ‘de Illegale Ghelamco Arena’ bestellen.

Via diverse interviews van Daniël Termont vernemen we hoe Paul Gheysens en Ghelamco betrokken raakten bij het Arteveldeproject (voetbalstadion AA Gent, nu Ghelamco Arena genaamd). Hij beschrijft hoe hij op dinsdag 28 augustus 2007 naar Waregem Koerse afzakt en er in de loge van ING/Besix door Eandis-topman Luc De Somer voorgesteld wordt aan Paul Gheysens. Deze vertelt burgemeester Termont dat hij in Gent nog nooit projecten had mogen realiseren. ‘Waarom bouw je ons voetbalstadion niet’, bood burgemeester Termont aan. Een toch wel opmerkelijk aanbod vermits Optima toen projectontwikkelaar was en Besix-Vanhout reeds een bouwcontract voor het ganse Arteveldeproject had ondertekend. Neem nota van de ongelofelijke nietsontziende arrogantie van Paul Gheysens en Daniël Termont, want ze bespraken dit in de loge van Besix, de toenmalige aannemer van het project.

Paul Gheysens zei onmiddellijk en volmondig ‘ja’ waarop zijn vrouw Ria zei: ‘Niet onnozel doen, je hebt nog nooit een voetbalstadion gebouwd en je hebt te veel champagne gedronken om nuchter na te denken’. Hoewel Besix wél al ervaring had met het bouwen van voetbalstadions en ondanks het bestaande aannemerscontract met Besix zag Termont er geen graten in om Ghelamco de bouw van het Arteveldestadion aan te bieden.

Luxeproject

Het is verhelderend dat Daniël Termont inzage verschafte hoe de stad Gent bouwdossiers toekent aan grote bouwondernemingen. Je hoeft geen tijdrovende saaie administratie of aanbestedingsprocedures te doorlopen om dan ijsberend te wachten op een beslissing van het schepencollege. Neen, je moet gewoon burgemeester Termont ontmoeten op een evenement en een bouwproject met een totaalwaarde van 120 miljoen euro valt in je schoot. De rest wordt nadien wel geregeld.

Verder kreeg Ghelamco in Gent een luxeproject in de oude dokken, het zogenaamde Houtdokproject, een bouwproject in het Blaisantpark en één in Filature du Rabot/Tribeca, voor een peulschil in de schoot gegooid. Ik ben ook al drie keer naar Waregem Koerse geweest, ik ben enkel met een groot gat in mijn portefeuille teruggekeerd.

JR Ewing

De Belgische oligarch en meester sjoemelaar Paul Gheysens wordt schijnbaar maatschappelijk beloond voor zijn onbetamelijk gedrag. Het doet me denken aan de tv-serie Dallas, uit de jaren ’70, waar JR Ewing als slechterik steeds commercieel de beste deals afsloot en als winnaar uit de bus kwam. Als gesjoemel en onethisch verwerpelijk commercieel gedrag de maatstaf worden voor succes, dan ben ik liever onsuccesvol en tevreden met mijn spiegelbeeld, liet een Vlaams zakenman zich daarover ontvallen.

In deel drie schets ik enkele bedenkelijke activiteiten van Ghelamco in Brussel en in deel vier volgt dan zijn nog dubieuzere activiteiten in Knokke.

Michael Gheysens

Paul Gheysens: de Russische connectie