Lobbyisten zijn druk in de weer om ‘eurobonds’ — een soort Europese staatsobligaties — toch nog in te laten voeren, hoewel dat in 2020 mislukte. Door een Europese vereniging om de aankoop van vliegtuigen, hogesnelheidstreinen en andere grote uitgaven te financieren worden we eindelijk onafhankelijker van de rest van de wereld, zo redeneren oud-premier van Italië Mario Draghi & co. Maar er schuilen wat addertjes onder het gras.

Het is haast niet te geloven. De Belgische hype rond de Van Peteghem-bon is nog maar net gaan liggen of Europa lijkt al met een gelijkaardige microbe te kampen. Enkele lobbyisten zijn — nu de politieke en economische rust in Europa wat is teruggekeerd — opnieuw begonnen aan hun strijd voor de invoering van de omstreden ‘eurobonds’.

Politiek spel

De eurobond is een soort Europese staatsobligatie waar beleggers op kunnen intekenen in ruil voor een mooie vergoeding. Het geld dat ze binnenbrengen zou op een gezamenlijke rekening van de Europese lidstaten belanden en dienen om belangrijke uitgaven regiobreed te financieren. Het idee is er al lang, maar werd nooit op grote schaal in praktijk gebracht.

Al dreigt daar nu verandering in te komen. Mario Draghi, oud-premier van Italië, zei vorige maand aan The Economist dat hij meer gezamenlijke financiering wil. Want er zijn ‘supranationale uitdagingen’ die staten niet alleen kunnen oplossen en die zij volgens hem dus beter gezamenlijk kunnen bekampen. Draghi verwijst bijvoorbeeld naar de klimaat- en energieproblemen, en de oorlog in Oekraïne.

Steun

Ook Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, lijkt achter de plannen van de oud-premier te staan. Von der Leyen trok de man onlangs aan als adviseur en sprak de voorbije jaren meermaals haar wens voor sterkere Europese financiën uit. Verder zijn ook Nobelprijswinnaar Michael Spence en verschillende economen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voorstander van een gezamenlijke Europese rekening.

Van een op de Verenigde Staten en China achterlopende energiesector en een gebrek aan investeringen in ons continent tot een veilige haven voor beleggers: de motieven om de eurobonds in te voeren lopen ver uiteen. Maar er zijn goede redenen waarom er vandaag nog altijd geen Europese staatsobligaties zijn, nadat er in 2020 al debatten over woedden.

Onterechte geldstromen

Europese landen met relatief weinig staatsschulden vrezen dat er met de invoering van eurobonds geldstromen zullen ontstaan van de financieel sterkere naar de zwakkere staten. En mag niet gebeuren. De afgelopen maanden voerde de Europese Centrale Bank (ECB) de rente op. Landen moeten hun staatsschulden afbouwen, en mogen die niet financieren door er nieuwe aan te gaan.

Maar worden de eurobonds ingevoerd, dan zouden de landen met weinig schulden (waaronder Nederland en Duitsland) garant moeten staan voor de landen (zoals Italië of Spanje) die er net veel hebben. Uiteraard ziet de eerste groep dat niet zitten. Bovendien vreest zij enkel duurder uit te komen en worden de eurobonds enkel beschouwd als goede deal voor het zuiden van Europa. Tegenstanders waarschuwen ten slotte voor de mogelijkheid om begrotingsregels te omzeilen met de nieuwe Europese staatsobligaties.

Waterdicht zijn ze dus zeker niet. Maar waarom er nu plots opnieuw over de invoering van de eerder afgekeurde eurobonds gesproken wordt is voorlopig nog niet duidelijk. Misschien lopen de bezuinigingen in Europa toch niet zo goed als verwacht, en moet er snel wat geld in het laatje komen. Zeker is alvast dat er nog een groot politiek debat zal losbarsten.

Michael Spence

Lobbyisten hervatten strijd voor omstreden eurobonds