Derk Wiersum (1975-2019)

2019 De Nederlandse advocaat Derk Wiersum (44) wordt nabij zijn woning in Amsterdam op straat doodgeschoten. Hij voerde de verdediging van een kroongetuige in het zogeheten Marengo-proces. Dat gaat over vijf moorden en een aantal pogingen daartoe, waarvan 17 leden van de bende van de Marokkaanse drugscrimineel Ridouan Taghi worden beschuldigd.

Begin december 2019 verkiest Elsevier Weekblad Derk Wiersum tot ‘Nederlander van het Jaar 2019’: door de moord is hij symbool geworden voor de bedreigde rechtsstaat.

1990 De Zuid-Afrikaanse Winnie Mandela (1936-2018), dan nog echtgenote van Nelson Mandela, wordt er officieel van beschuldigd achter de ontvoering en mishandeling van de 14-jarige Stompie Seipei te hebben gezeten. De jongen werd in 1989 dood gevonden in een greppel in Soweto met een doorgesneden keel. In 2003 wordt Winnie Mandela veroordeeld tot 4 jaar celstraf voor fraude en diefstal.

1981 Frankrijk schaft officieel de guillotine (of valbijl) af voor het voltrekken van doodvonnissen. Op 25 april 1792 was de overvaller Nicolas Pelletier de eerste veroordeelde die onder guillotine kwam. De laatste executie met de guillotine vond plaats in Marseille op 10 september 1977, toen de moordenaar Hamida Djandoubi werd onthoofd, een Tunesisch immigrant die werd veroordeeld voor het martelen en vermoorden van een 21-jarige vrouw.

Patty Hearst (°1954)

1975 De Amerikaanse miljardairsdochter Patty Hearst wordt op 18 september 1975 gearresteerd na een bankoverval. Zij was ontvoerd door een kleine linkse groep die zichzelf de Symbionese Liberation Army noemde, maar ontwikkelde een verregaande, dwangmatige sympathie voor haar ontvoerders: het Stockholmsyndroom.

De benaming komt van de Zweedse psycholoog Nils Bejerot na een overval en gijzeling in een bank in Stockholm in 1973. De gegijzelden namen het toen na een tijdje voor hun gijzelnemers op. Dat ging zover dat ze zich na hun bevrijding tijdens de gerechtelijke verhoren inhielden ten voordele van de gijzelnemers.

1964 Malta wordt onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk.

1949 Mao en zijn communisten roepen de Volksrepubliek China uit.

1920 Oprichting van de Vlaamse Leraarsbond van het officieel middelbaar onderwijs, een Vlaamse vakorganisatie geleid door Edler Hansen (voorzitter) en Jozef Uytterhoeven (secretaris). De vereniging stelt dat het moedertaal-voertaal-principe essentieel is als basis en waarborg voor het middelbaar onderwijs. Vanaf 1921 had de Vlaamse Leraarsbond ook een eigen tijdschrift onder hoofdredactie van Uytterhoeven, Ons Middelbaar Onderwijs.

1918 Adiel Debeuckelaere, de ‘ruwaard’ (leider) van de geheime Frontbeweging aan de IJzer, wordt door de Duitsers krijgsgevangen genomen en overgebracht naar een kamp in Duitsland.

1915 Jong-Vlaanderen, de koploper van het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog, komt naar buiten met zijn ‘Zeven Punten’-programma dat tot het einde van de oorlog het uitgangspunt van de Jong-Vlamingen blijft, zij het dat in de latere versies van 1917 en 1918 de bindingen met Duitsland wat minder stringent zijn geformuleerd. We laten bij uitzondering de tekst in de oorspronkelijke spelling, inclusief de dialectische wendingen. De punten zijn:

‘Verdwijnen moet de naam en staat België;
Gesticht moet worden een Koninkrijk (staat) Vlaanderen, welke staat in staathuishoudkundigen en militairen zin met Duitschland in verband zou staan en welks grenzen met de taalgrens zouden samenvallen;
De uitsluitende heerschende taal in dat nieuwe Koninkrijk Vlaanderen zij het Nederlandsch, zoowel in regeering en rechtspraak als in hooger, middelbaar en lager onderwijs en eveneens in alle ambtelijke stukken en handelingen;
Leerdwang van het 6e tot het 14e levensjaar worde ingevoerd;
Weerplicht worde terstond ingevoerd en een Vlaamsch leger met Nederlandsche africhtings- en bevel-taal gevormd;
De ambtenaars van den staat Vlaanderen worden uit de Nederlandsch sprekende inwoners gekozen;
Voor de Vlaamsche overbevolking worde in het door den oorlog verwoeste aan Vlaanderen palende deel van Noord- Frankrijk een grensgewest onder militair gezag gesticht, waar op taal- en staathuishoudkundig gebied talrijke voorrechten aan Vlaamsche nederzetters zullen geschonken worden.’

Greta Garbo (1905-1990)

1905 Geboorte in Stockholm van de Zweedse actrice Greta Garbo, geboren Greta Lovisa Gustafsson. Deze iconische filmster uit de jaren 1920 en 1930 gaf de voorkeur aan een teruggetrokken leven. Ze genoot van haar imago van verleidelijke, mysterieuze vrouw die publiciteit meed. In heel haar carrière gaf ze slechts 14 interviews, gaf nooit handtekeningen en liet haar vele fanbrieven systematisch vernietigen.

Bijnamen van haar waren ’the Face’ en ’the Swedish Sphinx’. Haar bekendste films: Mata Hari, Camille, The divine woman, Wild orchids, The kiss, Anna Christie, Grand Hotel, A woman of affairs, Two-faced woman. Ze kreeg in 1951 de Amerikaanse nationaliteit en in 1954 een ‘oeuvre Oscar’ in 1954. Ze overleed in 1990 aan een longontsteking op de leeftijd van 84.

1858 Tijdens verkiezingen waarin hij het moet opnemen tegen Stephen A. Douglas verklaart de latere president Abraham Lincoln in Charleston (Illinois): ‘Ik ben geen voorstander van het instellen van politieke en sociale gelijkheid tussen de zwarten en de blanken en ik ben dat ook nooit geweest. Deze gelijkheid is hen verboden wegens de fysieke verschillen tussen de twee rassen’.

1823 Volgens de mormoonse overlevering verschijnt de engel Moroni aan de Amerikaanse geestelijk leider Joseph Smith (1805-1844). Die heeft voor die tijd al verschillende visioenen gehad waarin hij werd opgeroepen het ware christendom in ere te herstellen. De engel Moroni zou Smith ook gouden platen hebben gegeven waarop het Boek van Mormon in onbekend schrift is geschreven. Smith vertaalt het boek in het Engels en brengt het in 1830 uit.

De nieuwe puriteinse godsdienst die John Smith sticht wordt bekend als de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. De volgelingen van John Smith, mormonen genoemd, hebben het niet makkelijk. In New York worden ze vervolgd en hierna trekken de mormonen samen met Smith naar Ohio. De leider zelf wordt in 1844 in Carthage (Illinois) samen met zijn broer Hyrum gelyncht.

De mormonen bestaan nog altijd. Hun kerk is vertegenwoordigd in ongeveer 176 landen en heeft ruim 13 miljoen leden. De voormalige Amerikaanse presidentskandidaat Mitt Romney is ook een mormoon. Salt Lake City is het huidige centrum van de mormonenkerk.

Mormonen zijn ervan overtuigd dat Jezus snel zal terugkeren. De mormonen verwerpen de zuigelingendoop en geloven niet in de erfzonde. Verder was vroeger polygamie (huwelijk met meerdere vrouwen) bij de mormonen toegestaan. Grondlegger Joseph Smith had naast zijn formele echtgenote Emma Smith nog minstens 27 vrouwen.

1692 Verviers wordt getroffen door een aardbeving met een kracht van waarschijnlijk 6.3 op de Schaal van Richter.

1577 Feestelijke intrede in Antwerpen van prins Willem van Oranje die door de juichende bevolking wordt omstuwd.

1505 Geboorte in Brussel van Maria van Hongarije, landvoogdes der Nederlanden. In die functie bevorderde ze sterk de territoriale eenmaking van het bestuur der Nederlanden. Ze was de dochter van Filips de Schone en Johanna van Castilië, een zus van keizer Karel V.

Nicolas Pelletier

18 september. Historische dag: Jong-Vlaanderen publiceert Zeven Puntenprogramma

29 april. Historische dag: première van de guillotine