Salah Abdeslam en negen anderen stonden gisteren — na zeven uur vertraging — terecht voor hun rol tijdens de Brussele terreuraanslagen op 22 maart 2016. Met liefst achttien dagen beraad over 287 schuldvragen, gaat het om een van de grootste assisenzaken ooit in ons land.

Op 22 maart 2016 wordt Brussel opgeschrikt door enorme ontploffingen. De beruchte terreurgroep IS en haar handlangers plegen twee aanslagen: een in de inkomhal van de luchthaven van Zaventem en een andere in de Brusselse metro. Er vallen respectievelijk veertien en twintig doden, en een tijd na de feiten komen nog eens vier mensen om het leven. Daarbovenop raken honderden mensen gewond. Het gaat zonder twijfel om een van de grootste aanslagen uit de geschiedenis.

Meer dan zeven jaar na de feiten verschenen de beschuldigden eindelijk voor de volksjury. Dat de gerechtelijke achterstand groot is en zaken daarom lang kunnen aanslepen is geweten, maar intussen wachten slachtoffers en hun familie wel machteloos op gerechtigheid.

Beraad

Tien verdachten werden na de aanslagen in Brussel opgepakt en aangehouden, waarvan negen op verdenking van moord. De tiende persoon, Ibrahim Farisi, werd eerder al vrijgelaten en nu ook vrijgesproken voor zowel moord, poging tot moord in terroristische context als deelname aan een terroristische organisatie. In België oordeelt de volksjury van het hof van assisen, dat bestaat uit willekeurig gekozen burgers, over zo’n zware feiten. 36 burgers werden opgeroepen. Daarvan moesten er twaalf zich effectief uitspreken over de schuldvraag.

Pas op 6 juli, zeven maanden na de start van het proces, werden de debatten gesloten en kon de volksjury beginnen aan haar beraad. Ze zou achttien dagen nadenken, discussiëren, kauwen en opnieuw nadenken over de schuld van Salah Abdeslam en co. Een knappe prestatie, maar meteen ook het langste beraad ooit in de Belgische geschiedenis.

Verdict

Gisteren werd de definitieve uitspraak van de volksjury bekendgemaakt. En ook dat pas met uren en uren vertraging. Van respect voor de nabestaanden gesproken. Maar goed, zes van de tien na de aanslagen opgepakte personen zijn schuldig bevonden aan moord en acht aan deelname aan een terroristische organisatie.

Salah Abdeslam en Mohamed Abrini werden veroordeeld voor de aanslagen op de metro in Maalbeek én voor die op de luchthaven van Zaventem. Abdeslam is volgens de jury mededader, Abrini dader aan moord, een subtiel juridisch verschil. Bovendien deden beiden een poging tot moord in terroristische context en waren ze lid van een terroristische organisatie.

Osama Atar, die niet kwam opdagen tijdens het proces en dus bij verstek werd veroordeeld, is schuldig aan moord met voorbedachte rade en poging tot terroristische moord op Brussels Airport. Verder liep hij een veroordeling op als leider van een terroristische organisatie. Ook Osama Krayem, Ali El Haddad Asufi en Bilal El Makhoukhi zijn volgens de jury schuldig aan moord en deelname aan een terroristische organisatie.

Sofien Ayari en Hervé Bayingana Muhirwa zijn door het hof van assisen (gedeeltelijk) vrijgesproken. Zij werden alleen veroordeeld voor deelname aan een terroristische organisatie.

En nu?

Voor Ibrahim Farisi is het terreurproces afgelopen. Voor de rest niet. Als een beschuldigde door de volksjury tijdens een assisenproces schuldig wordt bevonden, volgt later nog een nieuw debat over de straftoemeting tussen de veroordeelden en het Openbaar Ministerie. Het hof zal dan opnieuw samenkomen en een arrest vellen.

Op moord staat in België een levenslange opsluiting. Wel kunnen de juryleden beslissen om rekening te houden met eventuele verzachtende omstandigheden, om vervolgens een minder zware straf toe te kennen. Salah Abdeslam, Mohamed Abrini, Osama Krayem, Ali El Haddad Asufi, Oussama Atar en Bilal El Makhoukhi riskeren levenslang. Sofien Ayari en Hervé Bayingana Muhirwa kijken aan tegen een celstraf van tien jaar.

Ten slotte zullen de burgerlijke partijen om schadevergoedingen kunnen vragen.

Opvallend

Oorspronkelijk werd het totaal aantal dodelijke slachtoffers vastgelegd op 34. Het ging om de mensen die ter plaatse overleden. De volksjury oordeelde nu dat er nog drie bijkomende slachtoffers waren. Zij overleden een tijd na de feiten, maar er werd een oorzakelijk verband vastgesteld tussen hun overlijden en de gewelddaden.

Osama Atar

Terreurproces: Salah Abdeslam en vijf anderen schuldig aan terroristische moord