Pro memorie: begin maart van dit jaar pakten een aantal Vlaamse skitoeristen ijlings hun valiezen in het Oostenrijke Ischgl, bijgenaamd ‘het Ibiza van de Alpen’. Een barman met veel longinhoud bleek daar op zijn eentje honderden toeristen besmet te hebben.

De teruggekeerde Vlamingen vreesden ingesloten te geraken in het quarantainegebied en pochten nadien op TV hoe ze veilig het thuisland hadden bereikt na een avontuurlijke busrit. Veilig, nu ja. Achteraf bleek dat krokustoerisme in Tirools Ibiza een van dé oorzaken van de coronaverspreiding en de aanloop naar de eerste piek. De experten Van Ranst, Herman Goossens en co. hadden overigens die mensen zelf aangemoedigd om op skivakantie te gaan (‘er is geen enkele reden om niet naar Italië te reizen’).

Wie zich na de terugkeer probeerde te laten testen ving bot. Verplichte quarantaine voor de teruggekeerde sneeuwmannen/vrouwen vond Maggie De Block ‘totaal overbodig’. Ik betitelde haar onlangs op een VRT-radioprogramma als crimineel en kandidaat om terecht te staan in een corona-assisenproces, maar dat fragment werd uit het interview zedig weggeknipt.

Landschap en cultuur

10 typische dingen die je wintersport compleet maken

Mijn eerste stappen op de piste (eigen foto)

Een goede gelegenheid toch om ons te bezinnen over de (on)zin van het skitoerisme in het algemeen en de belachelijkheid van de skiënde Vlaming in het bijzonder: een laaglander die vooral goed moet kunnen zwemmen tegen dat zijn perceel onderloopt, en hard moet kunnen lopen als de vijand zich aanbiedt. Ook door het slijk peddelen op de fiets is een plus in deze moerasbiotoop, daar zijn we terecht goed in. Maar skiën??

In landen als Noorwegen, Finland, Zwitserland en Oostenrijk zijn ski’s al duizenden jaren een normaal en noodzakelijk attribuut om zich op de sneeuw voort te bewegen. Sport is, zoals cultuur, identitair en vervlochten met het immaterieel erfgoed. De ski hoort bij de Zwitser of Noor als een fiets bij onze Flandriens. Het woord komt overigens van het Oud-Noors ‘skiða’ dat gewoonweg plank betekent.

Collateral damage

In Vlaanderen sneeuwt het bijna niet — en steeds minder — in Wallonië een beetje op de Hoge Venen. Zo’n plank dient hier enkel om een kiekenkot te maken. Wat wij wél hebben is geld om te laten rollen, althans de betere middenklasse die absoluut elk jaar een vliegvakantie naar het Zuiden wil boeken, maar ook in de winter last heeft van reiskoorts om de buren de loef af te steken.

Dat kwam goed uit: diverse Alpennegorijen als Sankt-Moritz, Zermatt en, jawel, Ischgl installeerden skiliften, legden pistes aan, en vooral: zorgden voor de legendarische après-ski, het zuipen tussen en na de sport, dikwijls met gebroken armen en benen tot gevolg. Bergen afval, overlast, natuurvandalisme en andere Ibiza-achtige voetsporen vormden de onvermijdelijke collateral damage in ruil voor dit economische wonder. Sommige van die gaten werden echte trefpunten voor de internationale jet set, anderen legden zich toe op de familiale sneeuwvakanties.

Homo globalicus

Peggy Lauwers van Reisbureau Skifriends: ‘Mits een warme sjaal en muts zijn skivakanties volkomen veilig!’ (VRT NWS)

Het moderne skitoerisme was een feit, en wie bij ons met Krokus of Pasen geen exotische sneeuw heeft gezien, is voorwaar een sukkel. Het ganse gezin voor een week op de latten, dikwijls na dagen aanschuiven op de Autobahn, maar het contrast met de thuisblijvende bleekscheten is dan ook groot. Hartverwarmende verhalen over witte roetsjbanen, aimabele liftjes, zwarte pistes, de kaasfondues en alle andere aspecten van het après-ski-gebeuren.

Dikke pakken Gemütlichkeit vullen het dal en zijne stuben, de duisternis valt er vroeg en de nachten zijn lang. Menig Vlaamse milf is in die Alpendorpjes weergaloos van de grond gegaan, met dank aan de skileraar, terwijl de echtgenoot al volop aan de schnaps zat. Deze superverspreiders van de liefde zijn in Tirol even onmisbaar en even krachtig als het sneeuwkanon. Verdere gelijkenissen toevallig.

Met muts en sjaal

Nu adviseert de regering om dat skiën en bijbehorende geneugten een jaartje zo te laten, even Danke schön te zeggen aan de coronacocktail van bar Kitzloch. Dat is buiten de reissector gerekend, die momenteel volop sneeuwvakanties verkoopt en met muts en sjaal ‘bewijst’ dat je op skilatten niet besmet kan geraken. Adviseren, what the f*ck, een beetje Vlaming veegt dat aan zijn sneeuwbotten en bindt alvast zijn Thule-bagagebox op het imperiaal, terwijl ze in Oostenrijk zelf nog niet weten wat ze in december gaan doen.

En zo blijft, ook in coronatijd, het symbool overeind van de homo globalicus vermengd met een flinke dosis kleinburgerlijk snobisme: de Vlaming op skilatten, die met de elegantie van een eend in de woestijn de natuur geweld aandoet. Geen virus houdt deze ontaarde soort tegen. Wir sind wieder da! Ook wie thuis blijft doet zijn duit in het zakje. Nadat we ons druk maakten over al te knuffelige moslims tijdens het Suikerfeest, is het de beurt aan de Vlaamse versie ervan: de dikbevolkte schranspartij onder de kerstboom met eindeloze pakjes vol nutteloze cadeaus. We laten ons niet afschrikken door een virus waarvan de totale planetaire hoeveelheid in één koffielepeltje past, zoals een wetenschapper onlangs berekende.

Eén op de drie Belgen zal zich tijdens Kerst niet aan de coronaregels houden, wijst een UIA-bevraging uit. Ook niet met het uitzicht op het vaccin en een terugkeer naar het normaal in 2021. Soms denk ik dat de domheid een list van de natuur is om een soort zichzelf te laten elimineren. Een evolutionaire truc tegen planetaire overlast. De superverspreider als duivelslist of geschenk uit de hemel? Het is maar hoe je het bekijkt.

Peggy Lauwers

Ischgl, wir sind wieder da!