De Spaanse eurocommissaris Joaquín Almunia, vicevoorzitter van de commissie en bevoegd voor mededinging, zei begin deze week op een persconferentie in de Catalaanse stad Barcelona dat de welvarende Spaanse regio uit de Europese boot zou vallen na de onafhankelijkheid. De uitspraak past in de aanloop naar het onafhankelijkheidsreferendum waartoe het regionale parlement in 2012 besliste. Het referendum is gepland voor 2014, maar stuit op tegenstand van de Spaanse regering Rajoy, die geen constitutionele ruimte ziet voor zo een referendum.

Niets nieuws onder de Spaanse zon

Op zich is het standpunt van eurocommissaris Almunia niet nieuw. Volgens de woordvoerster van de commissie, de Deense Pia Ahrenkilde Hansen, dicteert het officiële EU-beleid dat een nieuwe entiteit die zich afscheurt van een huidige lidstaat op geen enkele manier gebonden is door de Europese verdragen. Commissievoorzitter Barroso verklaarde eind 2012 ook al dat een onafhankelijk Schotland zijn zelfstandige bestaan buiten de EU zou aanvangen en dus opnieuw lidmaatschap zou moeten aanvragen.

Het verbaast evenmin dat precies Almunia nu nog eens hamert op de afwijzende houding van de EU. De 65 jaar oude commissaris is weliswaar afkomstig uit Baskenland, die andere Spaanse regio met een sterk streven naar meer autonomie, maar is vooreerst een Spaans politicus. De traditionele partijen in Spanje zijn absoluut niet te vinden voor een onafhankelijk Catalonië. Almunia, die zijn benoeming tot Eurocommissaris dankt aan de vroegere Spaanse premier Zapatero, is lid van de linkse PSOE. Hoewel er binnen de Catalaanse afdeling van de PSOE een strekking bestaat die zich verzet tegen het officiële partijstandpunt (enkele socialistische dissidenten nemen elk jaar deel aan de onafhankelijkheidsbetoging op 11 september), is ook de sociaaldemocratische moederpartij duidelijk gekant tegen een vrij Catalonië.

Almunia beheert binnen de Europese commissie bovendien de belangrijke portefeuille mededinging. Vanuit die functie heeft hij bijzondere aandacht voor economische overwegingen. De economische situatie van Spanje is nog steeds precair en de beurzen worden makkelijk nerveus als het over het Iberische schiereiland gaat. Catalonië is la fibrica d’Espanya , een economische steunpilaar voor de hele Spaanse staat. Het mag dus niet verbazen dat Almunia de Catalanen wil afschrikken, zeker nu opiniepeilingen groeiende steun voor het independantisme aangeven.

Pijnlijke afwijzing

Niets nieuw, niets aan de hand? De uitspraken van Almunia blijven pijnlijk voor vele independantisten. De Catalaanse Beweging is overwegend pro-Europees en hoopt op een vrij Catalonië binnen de EU. Niets zo gênant als een vrijer die keer op keer afgewezen wordt en maar niet van ophouden weet. Want bij eurocommissarissen als Almunia gaat het om meer dan een strikt juridische stellingname. Het lijkt logisch en verdedigbaar dat een nieuwe entiteit, ontstaan uit de ontbinding van een klassieke lidstaat, de Europese verdragen opnieuw moet ratificeren en een (versnelde) toetredingsprocedure moet doorlopen. Maar Almunia vindt zo een scenario niet alleen technisch moeilijk, maar ook inhoudelijk te vermijden. Tijdens de persconferentie op maandag gaf Almunia aan dat er in Europese kringen grote bezorgdheid bestaat over de politieke evoluties in zijn thuisland. Naar eigen zeggen wordt de Spanjaard op regelmatige basis aangesproken door ‘collega’s’ ‘looking for ways to straighten this out’, op zoek naar manieren om hier een einde aan te stellen. Brussel kan intern autonomiestreven binnen EU-lidstaten maar moeilijk verzoenen met de heersende interpretatie van het Europese project, die juist meer centralisme voorschrijft. Aan de Europese independantisten om een overtuigend antwoord te vinden op al die EU-scepsis.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Pia Ahrenkilde Hansen

Onbeantwoorde Euroliefde