Wie de stemtest op HLN uitvoert krijgt geen passende partij, maar een passende lijsttrekker, een kop. Vergeet de ideeënstrijd het is een koppenstrijd. De comeback van de politieke selfmade vedette van de jongste jaren, Conner Rousseau, is daarvan het voorlopige orgelpunt.

De man van 1 miljoen

Attente Doorbraaklezers merken nu op dat politieke vedetten niets nieuws zijn. ‘Met deze man wordt het anders’, Leo Tindemans in maart 1974, ‘De tocht is moeilijk, de gids ervaren’ Jean-Luc Dehaene in mei 1995 en ‘Uw sociale zekerheid’ Louis Tobback in dezelfde verkiezingen van 1995. Maar die boegbeelden waren geen moderne (sociale-)mediavedetten. Ze stonden ergens voor, het was meer dan imago.

Met de verkiezingen van 10 juni 2007 zagen we duidelijk dat ook de media kozen voor een vedettencampagne. De VRT maakte er een ‘kanseliersverkiezing’ van. Er was toen een Vlaamse en Franstalige lijst voor de Senaat en die lijsttrekkers, Yves Leterme (CD&V/N-VA), Guy Verhofstadt (Open Vld) en Johan Vande Lanotte (sp.a-spirit), werden landelijk uitgespeeld als kozen we rechtstreeks de premier.

Dedecker en Leterme

Leterme haalde bijna 800.000 voorkeurstemmen. Maar de verrassing was Lijst Dedecker. Minder aandacht in de media, maar een breed bekende kop, Jean-Marie Dedecker, als boegbeeld. Zelfs de naam van de man in de partij.

De bocht was genomen. Vedetten zijn herkenbaar en de media spelen daar graag op in. Het is een breder maatschappelijk gegeven. Dertig jaar geleden was enkel de hoofdredacteur die het redactioneel schreef bekend. Journalisten waren tweeletterige afkortingen. Vandaag staan ze met hun foto bij elk bericht. Ivan De Vadder en Rudy Vranckx zijn merken, de VRT schuift naar de achtergrond.

De Pauw en Rousseau

Vedetten verkopen. Het geval Bart De Pauw blijft in het nieuws omdat die artikels aangeklikt worden en abonnementen opleveren. Een politicus die een dossier grondig kent, dat levert geen clicks op. Maar Filip Dewinter (Vlaams Belang) als Chinese spion, dat doet het beter. Dewinter kent iedereen. Click.

Alle partijen zetten daarop in. N-VA heeft Bart De Wever en ook wel Theo Francken. Vlaams Belang heeft Tom Van Grieken. PVDA/PTB Heeft Raoul Hedebouw en lanceert Jos D’Haese op de sociale media. Groen wil daar niet echt aan meedoen en zal daar een prijs voor betalen. Open Vld wou het karretje van de partij vasthangen aan Alexander De Croo. Maar dat hebben andere partijen, vooral de N-VA, niet zomaar willen laten gebeuren. Waardoor de partij een handicap heeft.

Imago is de boodschap

Wie het hele spelletje goed door had, was Conner Rousseau. Die zag dat je als persoon je merk kon opbouwen naast en met de traditionele media. Hij zette vol in op Instagram om zo een jong publiek te bereiken dat geen traditionele media gebruikt. Inhoud deed er niet toe, imago was alles. Zijn grote aantal volgers versterkte zijn rol in de traditionele media. Hij genereerde clicks. Conner werd een mediafenomeen. Hij had enkel nog zijn voornaam nodig.

Die populariteit werd zijn ondergang. Hij onderging het lot van Bart De Pauw. Artikels over hem werden gretig aangeklikt, ook als het fout gaat. Algoritmes kennen geen genade. Een telefoontje naar de redactie brengt geen soelaas. Een preventief verbod op publicatie maakt het enkel erger.

Clicks maken en kraken

Het zal over ‘Conner’ blijven gaan. Dat is de logica van de vedettencultuur en de clicks. De comeback werd breed uitgesmeerd. Als de clicks aanhouden, blijft het nieuws stromen. Maar de Conners zijn gewaarschuwd dat het systeem ook in hun nadeel kan draaien.

De media spelen een rol in de democratie. De vraag is of die vedettecultus, aangevuurd door de clicks niet meer kwaad dan goed doet. Zeker als ook de kwaliteitsmedia in die logica meegaan.

Rudy Vranckx

#Verkiezingen2024: koppenstrijd tussen Conner, Van Grieken en De Wever

De VRT over Somalië en het Midden-Oosten