Eigenlijk is dit soort voorspelling om problemen zoeken. Heb je het bij het rechte eind, dan kan je er niet mee uitpakken; een opschepper, die is iedere vriendenkring immers liever kwijt dan rijk. Sla je de bal mis, dan word je bij iedere volgende voorspelling of analyse aan je miskleun herinnerd. Vraag dat maar aan de politieke junkies die in 2016 verkondigden dat Clintons overwinning een uitgemaakte zaak was. Kortom, een verkiezingsuitslag voorspellen: high risk, low reward.

De map

Maar de Amerikaanse presidentsverkiezing verslaan zonder pronostiek aan het einde van de rit, dat is zoals een taart bakken zonder spreekwoordelijke kers. Daarom bij deze: Joe Biden wordt de 46ste president van de Verenigde Staten. Hij verslaat de zittende president Donald Trump, die daarmee de eerste president in 28 jaar is die een tweede ambtstermijn ontzegd wordt. Biden mag dankzij een gedeeltelijke heropbouw van de blauwe muur – de staten Wisconsin, Pennsylvania en Michigan – die in 2016 door Trump gesloopt werd binnenkort zijn intrek nemen in het Witte Huis.

Hieronder de staten die beide heren dinsdag winnen. Ter herinnering: een presidentskandidaat heeft de steun van 270 kiesmannen nodig vooraleer hij de rest van het jaar als president-elect door het leven kan (moet) gaan.

joe biden

Demystificatie van ‘16

Donald Trumps overwinning op Hillary Clinton is de voorbije vier jaar een eigen leven gaan leiden. Het zou een prestatie geweest zijn waarmee de president een nieuw tijdperk van campagnevoeren had ingeluid. En hoewel de constant improviserende Trumpcampagne inderdaad bewees dat een gebrek aan steun van het establishment niet dodelijk was voor politieke ambities, is deze mythe sterk gebaseerd op het voorbarig afschrijven van de Trumpcampagne. Niet door de peilingen, die toonden immers geen gewonnen race voor Clinton. Ze wezen enkel op het bestaan van een underdog-favoriet dynamiek. En zoals ‘den Antwerp’ liet zien tegen Tottenham, underdogs, die winnen wel eens.

Over die winst. 77.744 Amerikanen, verspreid over drie staten, maakten van Trump de 45ste president van de VS. Trumps marge in het kiescollege – dat de president verkiest – was 37 kiesmannen. De drie staten die hem tegen de meeste verwachtingen in van deze kiesmannen voorzagen waren Michigan, Pennsylvania en Wisconsin (samen goed voor 46). De drie bakstenen van de fameuze blauwe muur die Bill Clintons eega door een gebrek aan onderhoud ineen liet storten. Maar dat Trump won verbloemt hoe hij won. In Michigan was de winstmarge amper 0,23 procent. In Pennsylvania en Wisconsin waren ze respectievelijk 0,72 en 0,77 procent. De president heeft, met andere woorden geen room for error, geen buffer.

Pennsylvania

Rekening houdend met een lokale anti-Trump-bias-marge (waarover zo dadelijk meer) vermoed ik dat Pennsylvania de president trouw blijft, maar dat Michigan en Wisconsin terugkeren naar de Democratische stal. Bidens recente (en minder recente) uitlatingen over ‘fracking’ worden in de Keystone State, in tegenstelling tot de progressieve hubs van Californië en New York, niet op applaus onthaald. Ook zijn er gewelddadige onlusten in de hoofdstad Philadelphia na een nieuwe schietpartij waarbij agenten een met een mes gewapende Afro-Amerikaan neerschoten. Dat Trump een hardere lijn voorstaat wat de repressie van deze rellen betreft is weinig controversieel.

Team Trump lijkt de laatste dagen ook volop in te zetten op de grootste van de drie blauwe muur-staten: ‘We win Pennsylvania, we win the whole thing’, aldus de president. Maar met Michigan en Wisconsin opnieuw in het Democratische kamp verliest de president wel meteen 26 van de 37 kiesmannen die hem president maakten.

Peilingen. Ja, peilingen.

Het klopt dat de meeste bevragingen van 2016 het voordeel gaven aan Clinton. Soms wordt de grootte van dat voordeel evenwel overdreven. Ook wordt genegeerd dat de kiezers in de blauwe muur-staten pas op het laatste moment besloten met dubbele cijfers voor Trump te kiezen. In Wisconsin werd deze last minute evolutie gemist aangezien de laatste peiling in Wisconsin bijna één week voor verkiezingsavond afgenomen werd. Ook de laatste peiling uit Pennsylvania gaf de uiteindelijke winnaar een voorsprong van één procentpunt. Idem voor Michigan, waar een peiling afgenomen twee dagen voor verkiezingsdag The Donald een voorsprong van twee procentpunten toekende.

Met andere woorden, de indicaties voor een Trump-overwinning waren aanwezig. Maar Clintons dominantie in de peilingen in de weken voorafgaand aan de verkiezing leidde tot peiling- en analysemoeheid, net op het verkeerde moment. Ik denk evenwel dat er minder onbesliste kiezers zijn in 2020 dan in 2016. Er is geen Trump-achtige wild card. Geen ‘waarom niet’-houding onder een substantieel deel van het electoraat. Meningen werden al lang gevormd en posities ingenomen.

Sociale wenselijkheid?

Een van de boeiendste vraagstukken van de laatste stembusslag was het fenomeen van de ‘verlegen’ Trump-kiezer. Hoe prominent was de zogenoemde sociale wenselijkheidsbias? Logen de bevraagden tegen de ondervragers omdat zij vermoedden dat steun voor één bepaalde kandidaat zou leiden tot opgetrokken wenkbrauwen? En speelde die bias enkel in het voordeel van Trump? Het is een theorie die de president zelf promoot wanneer hij spreekt over een ‘stille meerderheid’ (‘silent majority’) van Trump-kiezers.

De rabiate haat van de progressieve elite in de media en Hollywood is groter dan ooit tevoren. En de ‘agree to disagree’-houding die burgers van een liberale, open samenleving kenmerkt, is zeker bij Democraten zoek. Disagree, en riskeer verbanning uit de sociale en professionele cirkels waarin u vertoeft. Pro Trump zijn is niet zonder risico’s.

Anti-Trump-bias-marge

Onder meer om die reden hanteer ik voor de blauwe muur-peilingen een lokale anti-Trump-bias-marge van twee procent. Een peiling die Biden een voorsprong van 4 procent geeft herleid ik in de blauwemuurstaten tot een gelijkstand. In staten die doorgaans roder kleuren volg ik deze redenering niet, ervan uitgaande dat sociale wenselijkheid daar minder of niet speelt.

Zo vermoed ik dat het westelijke Arizona voor de eerste keer sinds 1996 voor de Democratische presidentskandidaat kiest. De staat is, in tegenstelling tot het zuidelijke Texas, rijp voor een Democratische overwinning. Trump wist in 2016 uiteindelijk slechts 3,5 procent meer burgers van de Grand Canyon State te overtuigen dan Clinton. Dat was een terugval van meer dan 5 procent tegenover 2012. Bovendien verkoos de staat twee jaar geleden een Democratisch senator als opvolger van het overleden Republikeinse icoon John McCain.

Nebraska’s tweede district wordt het blauwe eiland in de rode zee die de staat blijft. Nebraska is een van twee vreemde eenden in de bijt – de andere is Maine – omdat zij niet al haar kiesmannen op statelijk niveau toewijst. Elk van de drie districten wijst één van de vijf kiesmannen van de staat toe. En de kiesman van dat tweede district wordt voor Biden de 270ste. Want hoewel peilingen zeldzaam zijn, geven zij Biden telkens mooie voorsprongen (de laatste drie zes, zeven en elf procent). Ook viel de Republikeinse winstmarge tussen 2012 en 2016 terug met vijf procent (van zeven tot twee).

(G)een blauwe golf

Er werd de voorbije weken heel wat geschreven over een mogelijke Biden landslide, een ‘blauwe golf’, zeg maar. De waarschijnlijkheid dat dergelijke golf het land overspoelt hangt af van welke maatstaf men hanteert. Zo lijkt het me bijzonder waarschijnlijk dat Biden op nationaal niveau voortbouwt op Clintons dominantie in de popular vote. In 2016 kon Clinton bijna drie miljoen meer Amerikanen (of 2,1 procent van de kiezers) overtuigen dan de huidige bewoner van het Witte Huis.

De peilingen tonen aan dat, zelfs indien Trump het kiescollege en presidentschap wint, de oud-vicepresident op de steun van meer Amerikanen kan rekenen. Biden kan in sommige nationale peilingen rekenen op voorsprongen van meer dan tien procent. De laatste keer dat Trump meer bevraagden kon overtuigen was midden september. Grondwettelijk uiteraard geen probleem. Het kiescollege, niet het ruwe stemmenaantal bepaalt de president. Maar als de door links verguisde Trump voor een tweede keer zijn intrek kan nemen in het Witte Huis zonder een pluraliteit van de Amerikanen te overtuigen, dan zal de linkse roep om een afschaffing van het kiescollege enkel luider klinken.

Texas

Een Democratische zondvloed in het kiescollege is mogelijk maar onwaarschijnlijk. Democraten zullen staten moeten winnen waar de peilingen een nek-aan-nekrace tonen, maar die doorgaans bloedrood kleuren. We denken dan hoofdzakelijk aan Texas (peilinggemiddelde: +2,3, Trump) en Georgia (+0,8, Biden). Ook zouden klassieke swing states waarvan aangenomen werd dat zij onder Trump een Republikeinse wending namen, zoals Florida, Ohio en Iowa, opnieuw blauw moeten kleuren. Dat kan: Florida, Ohio en Iowa kozen in 2008 en 2012 voor Barack Obama. Maar volgens deze Amerikavolger (‘kenner’ zou ik mezelf nooit noemen, daarvoor is het een veel te complex land), blijven ze dinsdag president Trump trouw.

Biden: 270, Trump: 268. Biden wordt president met de op één na kleinste winstmarge ooit in het kiescollege (in 1876 won de Republikein Rutherford B. Hayes met één kiesman verschil: 185 tegen 184). Wat dat met het politiek klimaat van de Verenigde Staten doet? Daar leest u vanaf 4 november over op Doorbraak.be.

Rutherford B. Hayes

‘De spannendste verkiezingen ooit!’

President Biden