In het hartje van Westminster richt Leave means Leave een nieuw hoofdkwartier op. Dat is een actiegroep die over de partijgrenzen heen eurosceptici verzamelt om campagne te voeren ten faveure van de brexit. Leave means Leave is ervan overtuigd dat het tweede brexitreferendum er zit aan te komen en het wil zich wapenen voor die ‘strijd’.

Deelnemen aan de EU-verkiezingen

Maar er is meer. Richard Tice, officieel de vice-voorzitter maar dé man van de campagne, kondigde aan dat men fondsen verzamelt om kandidaten klaar te stomen voor de verkiezingen voor het Europees Parlement. Tice gaat ervan uit dat de brexitdatum van 29 maart wordt uitgesteld, waardoor het Verenigd Koninkrijk toch deelneemt aan de EU-verkiezingen. Het bereidt daarom de nodige juridische stappen voor om dit wettelijk te verkrijgen. Want, de EU verwacht – logisch – niet dat de Britse Europarlementsleden nog terugkeren. Op zich ook het droomscenario van de brexiteers. Tenzij de brexit wordt uitgesteld. Ze willen dan nog hun stem laten horen in het EU-parlement.

Leave means Leave wordt onder meer gesteund door de Tory Jacob Rees-Mogg, Kate Hoey van Labour en de brexitwoordvoerder van de Noord-Ierse DUP Sammy Wilson. John Mills, de vroegere grote sponsor van Labour, is een van de financiële donors.

Dat Leave means Leave zich warm loopt, maakt het wat ingeslapen Change Britain vrij zenuwachtig. In 2016 voerde die groepering de officiële brexitcampagne onder de noemer Vote Leave. Na het referendum vormde het zich om tot Change Britain. Boris Johnson en Labour-politica en voorzitter van de groep Gisela Stuart zijn belangrijke stemmen voor Change Britain.

Een nieuwe brexitpartij

‘Ik kan bevestigen dat we de aanvraag tot erkenning van de nieuwe partij op 11 januari indienden bij de Electoral Commission’, vertelde een voormalige UKIP-woordvoerster aan de Britse pers. In het geval van nieuwe Britse verkiezingen – nu het Lagerhuis en de regering worstelen om die brexitkwestie – stoomt zij een nieuwe partij klaar om daaraan deel te nemen. Nigel Farage hintte al aan verschillende media dat hij interesse heeft in deze nieuwe partij. ‘Als men de brexit uitstelt, dan treed ik terug in de politieke arena.‘

Sinds de brexit vindt er een massale leegloop en diepe politieke chaos plaats binnen de vroegere eurosceptische partij van Nigel Farage, de UK Independence Party (UKIP). Hij stapte zelf uit UKIP begin december 2018. De partij geraakt volgens hem geobsedeerd door een anti-islamstandpunt. Toen UKIP-partijleider Gerald Batten met grote trom Tommy Robinson verwelkomde was dat voor Farage een brug te ver. ‘Dat Tommy Robinson een centrale plaats zou krijgen in het brexitdebat is te vreselijk voor woorden’, verklaarde de politicus. Nigel Farage speelt ook een prominente rol in Leave means Leave.

Naar nieuwe verkiezingen?

Nieuwe verkiezingen uitschrijven om de ‘Brexit deadlock’ te ontmantelen is het officiële partijstandpunt van Labour. En de regering bereidt zich daar ook op voor, maar dan als noodscenario. Het is het zoveelste gevaarlijke pad voor de Britse politiek. 29 maart is niet veraf meer. Officieel vinden de volgende Britse verkiezingen plaats op 5 mei 2022. Theresa May beloofde haar partij dat zij tegen dan de Tory’s niet meer zou leiden. In de Britse pers spreekt men vaak over 28 februari als mogelijke datum voor nieuwe verkiezingen. Het kan ook later, wat een uitstel van de brexit noodzaakt.

Welk standpunt neemt men op in de verkiezingsmanifesten van de partij? De Conservatives geloven dat ‘de wil van het volk’ moet worden gerespecteerd. Maar betekent dat dan dat de partij een akkoord verdedigt zoals dat van de premier? Een akkoord dat haar eigen partij mee verwierp tijdens de historische stemming van vorige week. Of betekent dat een ‘no deal’. Iets waarvan een deel van de parlementaire fractie gruwelt. En, zal Theresa May haar partij leiden in die verkiezingen? Het klinkt als de logica zelve, maar ze heeft vele vijanden in eigen rangen. Boris Johnson is overigens ook niet de grootste voorstander van nieuwe verkiezingen. Hij zetelt voor het kiesdistrict Uxbridge and South Ruislip, een ‘marginal seat’. BoJo riskeert zijn Londense zitje aan Labour te verliezen.

Ook bij Labour zijn nieuwe verkiezingen een gevaarlijke achilleshiel. Gaat men verklaren ’the will of the people’ te respecteren? Dat heeft de partijleiding tot nog toe altijd verkondigd. Of wordt het officiële standpunt dat, bij een Labourkabinet, een nieuwe referendum wordt uitgeschreven? Vorige verkiezing slaagde de partij erin om de brexit naar de achtergrond te duwen en campagne te voeren over gevoelige thema’s als de sociale zekerheid en wonen. Maar ditmaal wil men toch weten waar deze partij voor staat als het over de brexit gaat. En bij Labour weten ze dat zelf nog niet goed.

Nieuwe verkiezingen zijn alleen zinvol als er een kans bestaat op een duidelijke meerderheid in het parlement. Een meerderheid die weet wat het wil. En dat lijkt slechts ijdele hoop.

Sammy Wilson

Daar is Nigel Farage weer…

Toekomst van brexit en Theresa May op tafel