‘Je bent en blijft een beest, Jean-Marie.’ Dat Bart De Wever op 9 juni tevreden was over de prestatie van zijn West-Vlaamse lijsttrekker, is een understatement. Met 58.000 voorkeurstemmen moest Jean-Marie Dedecker alleen toenmalig Vooruit-voorzitter Melissa Depraetere (64.000) laten voorgaan. Tervergelijking: Sander Loones, zijn collega op de Vlaamse lijst, bleef hangen op 38.000.

Dedecker: het beest.

Vier maanden zijn een politieke eeuwigheid, ook in West-Vlaanderen. Het verschil met de zomerse liefdesdans kan moeilijk groter. Nadat de N-VA — zijn N-VA — met oud-NMBS-baas Marc Descheemaecker in Middelkerke een concurrerende lijst had ingediend, beweerde Dedecker dat hij zeker niet zou besturen met de N-VA. Nog liever met het Vlaams Belang. Nu hij zijn absolute meerderheid kwijt is, wordt het toch de N-VA. Het door Dedecker verfoeide cordon sanitaire hield stand.

Koningspaar

Dedecker kon, maar deed het niet. Hij leek het ook echt te willen, tenminste zolang de overwegingen het lokale niveau niet overstegen. De lijsttrekker van het Vlaams Belang was volgens de burgemeester een ‘brave man’, iemand die hij wel naar zijn hand kon zetten. Marc Descheemaecker daarentegen had ideeën; ideeën die, zacht uitgedrukt, niet altijd strookten met die van het beest.

Dedecker en Descheemaecker konden tijdens de campagne elkaars bloed drinken. Iets waar ze de volgende jaren, tijdens de vele schepencolleges, alle tijd voor zullen hebben. Want de coalitie die Dedecker niet wou, komt er toch. Niet omdat de burgemeester van mening veranderde, maar omdat de burgemeester niet de baas is. Jean-Marie is een electoraal beest, maar net als elke andere burgemeester ook een pion. Het Vlaams koningspaar dat de pionnen verzet, houdt hof in Antwerpen en in Sint-Niklaas.

Afstoting

Bart De Wever (N-VA) en Conner Rousseau (Vooruit) regeren Vlaanderen. Op alle niveaus, waar de kiezer hen die mogelijkheid geeft. Verticale integratie heet zoiets in bedrijfstermen. Of de kiezer ook wil dat die mogelijkheid benut wordt, is een andere vraag. Een vraag waarop het, toegegeven, niet eenvoudig is een antwoord te formuleren. Maar ook een vraag die, voor beide heren, volstrekt irrelevant is.

Waar ze niet samen besturen, bestuurt één van hen. Zolang de ene of de andere dat niet met het Vlaams Belang doet, uiteraard. Een klein risico voor Vooruit, een iets groter risico voor de N-VA. Lokale afdelingen denken immers wel eens lokaal, en kunnen concluderen dat de coalitie die in Antwerpen op de been gebracht wordt niet goed werkt in hun gemeente. De gemeente die zij door en door kennen. De gemeente waar Bart De Wever en Conner Rousseau nog nooit hof hielden.

Wie wist dat de waarde van Middelkerke en haar inwoners zo volatiel was, dat ze afhing van één schepenambt? Jean-Marie Dedecker wist dat

De Vooruit-voorzitter was daarom duidelijk: ‘Als N-VA ergens in coalitie stapt met Vlaams Belang, blaas ik alle coalities tussen Vooruit en N-VA op.’ Die waarschuwing dateert van oktober 2022, toen er nog ijverig geknutseld werd aan de tandem die twee jaar later het land zou besturen. Maar de boodschap was duidelijk: de N-VA mocht zich niet laten besmetten, ook niet plaatselijk. Vond die besmetting toch plaats, dan eiste Vooruit de afstoting.

Goede diensten

Jean-Marie Dedecker weet dat. ‘We hebben de keuze gemaakt om de parel van de kust te worden en niet de paria van de kust,’ aldus de burgemeester. Middelkerke wordt verticaal geïntegreerd, en zal kunnen profiteren van de ‘goede diensten’ van de Vlaamse overheid. Wie wist dat de waarde van Middelkerke en haar inwoners zo volatiel was, dat ze afhing van één schepenambt? Jean-Marie Dedecker wist dat.

Ook Johan De Ryck, de huidige N-VA-burgemeester van Ranst, weet dat. In Ranst wordt de N-VA uit het gemeentebestuur gewipt en het Vlaams Belang erin opgenomen. Aan De Zondag vertelde De Ryck wat doorgaans slechts in stilte begrepen wordt: ‘Bij deze is nu wel duidelijk dat Ranst zijn banden met de hogere overheid voor een groot deel doorknipt. Dossiers uit Ranst zullen bij de Vlaamse regering niet bepaald boven op de stapel terechtkomen.’ Stil, Johan.

Het is natuurlijk helemaal niet bewezen dat de regering-Diependaele lokale besturen zonder N-VA en Vooruit of met het Vlaams Belang zal benadelen. De minister-president lijkt een fair man, en het vermoeden van onschuld is ons dierbaar. Ook hij weet of zou minstens moeten weten dat ook lokale gemeenschappen die door het Vlaams Belang de Open Vld of Groen bestuurd worden, het beschermen en ondersteunen waard zijn.

Al lijkt Jean-Marie Dedecker daar niet zo zeker van.

Sander Loones

Wie kan zich het Vlaams Belang veroorloven?

Bart De Wever na de triomf: ‘Zelfbestuur is de beste kuur’

Een geloofwaardig communautair verhaal is moeilijk te vertellen