2011 De eerste operationele Galileo-satelliet wordt in de ruimte gelanceerd. Voordien was in 2005 al een Galileo-testsatelliet, de GIOVE-A, de ruimte ingestuurd. In juli 2018 waren er 26 kunstmanen in de ruimte. De nodige grondinfrastructuur is beschikbaar. Galileo is het civiele wereldwijde satellietnavigatiesysteem van de Europese Unie in samenwerking met de Europese Ruimtevaartorganisatie. Galileo begon met het aanbieden van Early Operational Capability (EOC) in 2016 en leverde initiële diensten met een zwak signaal. In 2022 werd Full Operational Capability (FOC) bereikt.

De geschatte kosten van het project, inclusief infrastructuur op aarde, bedragen zo’n 10 miljard euro. Galileo is in enkele opzichten verder ontwikkeld dan GPS. Vooral de precisie is opmerkelijk beter: tot 20 cm tegenover 4 meter bij GPS.

1980 De Vlaamse Raad vergadert voor de eerste maal. Tot aan de parlementsverkiezingen van 8 november 1981 was de Vlaamse Raad als rechtsopvolger van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap samengesteld uit dezelfde leden als de Cultuurraad sinds de verkiezingen van 1978. Vanaf de verkiezingen van 8 november 1981 was de Vlaamse Raad samengesteld uit de leden van de Nederlandse taalgroep van de Kamer, uit de rechtstreeks verkozen leden van de Nederlandse taalgroep van de Senaat en uit de rechtstreeks verkozen volksvertegenwoordigers en senatoren van het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad in zoverre die hun eed eerst in het Nederlands hadden afgelegd. De eerste rechtstreekse verkiezing van de Vlaamse Raad vindt pas plaats in 1995.

1973 Oprichting te Schepdaal (Vlaams-Brabant) van de Vlaams-Nationale Raad (VNR), koepel van 27 Vlaams-nationale verenigingen, op initiatief van Were Di. Het basisprogramma van de VNR is sterk anti-Belgisch en Heel-Nederlands. Men neemt afstand van zowel communisme als kapitalisme. Bedrieglijk pacifisme en linkse infiltratie worden aangeklaagd. Na Karel Dillen (tot april 1974) nemen Herman Wagemans (tot oktober 1975) en Marcel Brauns het voorzitterschap waar.

1968 De arbeiders van Ford Genk gaan tot 21 november in staking om de gelijkschakeling van hun loon met dat van de Ford-bedrijven in Antwerpen te bekomen.

Wikimedia Commons/Jean-Christophe Benoist

Guggenheim Museum in New York

1959 In New York wordt het Guggenheim Museum geopend. In het museum staat moderne kunst, en dan vooral schilderkunst van de twintigste eeuw, centraal. Het opvallende museum met spiraalvormen is ontworpen door de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright. In 1992 is een nieuw gedeelte gebouwd. Een groot deel van de kunstcollectie van het museum wordt in het begin van de twintigste eeuw bijeengebracht door kunstverzamelaar Solomon Guggenheim (1861-1949). Het Guggenheim Museum in New York is het eerste uit een reeks. Later volgden Guggenheim Musea in Venetië, Bilbao, Berlijn en Las Vegas.

1945 Vrouwen krijgen kiesrecht in Frankrijk. O, dan moet het in België ook. Het duurt nog even, tot in 1948. Nederlandse vrouwen hadden al volledig stemrecht sinds 1919.

1944 Een onverwacht stukje repressie: in een circulaire vraagt het nationaal bestuur van het Davidsfonds alle ‘landsvijandige’ leden uit de lokale besturen te verwijderen.

1943 Het begin van Benelux. Zie Vandaag van 21 oktober 2022.

1930 Bij de plechtige opening van de (voor de tweede keer) vernederlandste universiteit van Gent wordt de Brabançonne overstemd door de Vlaamse Leeuw. Het incident krijgt een enorme weerklank, tot op het niveau van de ministerraad.

Herman Willem Daendels (1762-1818)

1762 Geboorte in Hattem (Gelderland) van Herman Willem Daendels, ambtenaar, jurist en vooral collaborateur. Wegens zijn aandeel in de agitatie tegen Oranje in de Patriottentijd voelt hij zich niet gerust als het in 1787 tot de Oranjerestauratie komt, het herstel van de macht van Willem V als erfstadhouder van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Hij vlucht naar Frans-Vlaanderen, waar hij met enkele andere collaborateurs een oud jezuïetenklooster huurt, de abdij van Waten. Als generaal in het Franse leger neemt hij deel aan de veldtochten tegen Nederland van 1793 en 1794 onder de Franse aanvoerders Dumouriez en Pichegru. Zie hierover Vandaag van 26 juli 2023. Daendels heeft ook een belangrijk aandeel in de Frans geïnspireerde staatsgrepen van 1798, wat hem de bijnaam ’De Tweede Brutus’ bezorgt.

Als Lodewijk Napoleon, de broer van, in 1806 ‘koning van Holland’ wordt – een Franse satellietstaat – benoemt hij Daendels tot Staatsraad. Omdat de koning deze republikein in hart en nieren niet helemaal vertrouwt, bevordert hij Daendels in 1807 tot gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. Daendels bouwt er ziekenhuizen en kazernes, wapenfabrieken, een nieuwe militaire opleidingsschool in Batavia (nu Jakarta) en Fort Lodewijk in Soerabaja. Hij bestrijdt de heersende corruptie en voert een uiterst hard bewind. Dat blijkt ondermeer uit de aanleg van de grote militaire weg van Anjer naar Panarukan door ‘verplichte dienst’ van de inheemse bevolking, wat de slavernij nabijkomt. De ‘Grote Postweg‘ zoals hij zedig wordt genoemd, is wel duizend kilometer lang en binnen een jaar voltooid. Dat kost naar schatting 12 000 dwangarbeiders het leven.

Na de inlijving van Nederland door Frankrijk in 1810 zet keizer Napoleon Daendels af. Hij maakt Daendels commandant van een divisie van het Franse leger dat Rusland binnenvalt. Als Napoleon uiteindelijk bij Waterloo verslagen is, in juni 1815, vroeg Daendels de nieuwe koning Willem I (1772-1843) om een functie. Wat hij krijgt is een feitelijke verbanning: hij wordt gouverneur van de Nederlandse gebieden aan de Afrikaanse Goudkust, in het huidige Ghana. Feitelijk mislukt alles wat Daendels in Afrika doet. Hij krijgt in 1818 malaria en overlijdt daaraan, 55 jaar oud, bij het slavenfort Elmina. Het stoffelijk overschot van Daendels wordt niet gerepatrieerd, maar daar begraven.

1638 Overlijden in Amsterdam van Willem Jansz. Blaeu (67), geniaal cartograaf. Zijn bedrijf werd internationaal befaamd door zijn grote wereldatlas Theatrum Orbis Terrarum die van 1634 tot 1635 in vier talen verscheen. De Nederlandse titel was Tooneel des Aerdrijcx. Een ander succesboek van hem was zijn zeeatlas Licht der Zeevaert (1608). Zijn zonen Jan en Cornelis Willemsz. Blaeu zetten zijn bedrijf verder. Zie Vandaag van 23 september 2023.

Leo Belgicus van Michael von Aitzing (1530?-1598)

1566 De enige datum uit het leven van Michael von Aitzing die we met zekerheid kennen is die van zijn huwelijk met Maria Fugger (1543-1583) op 21 oktober 1566. Hij werd geboren rond 1530 en studeerde in Leuven wiskunde en rechten. Als hij in 1568 op de Grote Markt van Brussel de terechtstelling van de graven Egmont en Horne bijwoont, moet hij zich te afwijzend hebben getoond, want hij wordt ter plekke aangehouden en maandenlang gevangengezet. In 1579 publiceert hij een werk over de Nederlanden, de Leo Belgicus, dat verschillende heruitgaven beleeft. Het toont onder meer alle provincies van de Nederlanden in de bekende omtrekken van een opspringende leeuw. Een nieuwigheid die veel navolging krijgt. Aitzing brengt het tot opperhofmeester van keizer Maximiliaan II en overlijdt in 1598.

Willem Jansz. Blaeu

21 oktober. Historische dag: de Vlaamse Raad vergadert voor de eerste keer

23 september. Net binnen: Cornelis Lely geboren, vader van het grootste inpolderingsproject aller tijden