2004 Overlijden in Genolier (Zwitserland) van sir Peter Ustinov (82), Brits acteur, regisseur en scenarioschrijver. Ustinov was in Londen geboren als kind van een Russisch-Duitse vader en een Franse moeder. Hij speelde in tientallen films, waaronder Quo vadis? (1951), Spartacus 1961) en zes Hercule Poirot-films, naar verhalen van Agatha Christie: Dood op de Nijl (1978), Kwaad onder de zon (1982), Dertien tijdens het diner (1985), Dodemansdwaasheid (1986), Moord in drie bedrijven (1986) en Afspraak met overlijden (1988). Hij won twee Oscars.

Flor Grammens (1899-1985)

1985 Overlijden in Deinze van Flor Grammens (85), Vlaams taalstrijder. Hij ijverde als geen ander voor de toepassing van de taalwetten en het vastleggen van de taalgrens in België. In 1920 komt Grammens als onderwijzer in het college van Ronse, een Vlaamse stad met taalfaciliteiten voor Franstaligen. In 1927 maakt hij een voetreis langsheen de hele taalgrens om de taaltoestand ter plaatse te onderzoeken. Hij sticht mee het comité Taalgrens wakker!, gevormd door het Davidsfonds, de Vlaamse Toeristenbond en het Algemeen Nederlands Verbond. In 1929 onderneemt hij ook per auto een studiereis langs de taalgrens, samen met volksvertegenwoordiger August de Schryver, de latere CVP-voorzitter.

Grammens ijvert voor de eentaligheid van Vlaanderen en begint in 1930 in de taalgrensgemeenten, vooral na de hoogmissen, meetings te geven. Daarvoor wordt hij meermaals geverbaliseerd. Mede onder invloed van dergelijke acties van Grammens komen nieuwe taalwetgevingen tot stand: in 1932 de taalwetgeving op het onderwijs en de besturen, in 1935 die op het gerecht.

Minister van Binnenlandse Zaken August de Schryver installeert in 1936 een commissie onder het voorzitterschap van Camille Huysmans om het officieel vaststellen van de taalgrens voor te bereiden. Maar deze commissie loopt vast. Grammens vraagt met spectaculaire acties aandacht voor de toepassing van de taalwetgeving.

In januari 1937 begint Grammens in Edingen en omstreken onwettige Franstalige straatnaamborden te overschilderen. Volgens de taalwet moesten alle overheidsberichten tweetalig zijn, maar alle waren er eentalig Frans. Hij wordt voortdurend geverbaliseerd en gevangengezet. Weldra volgen honderden studenten in heel het Vlaamse land zijn voorbeeld. Grammens bereikt in juli 1938 dat de regering de eentaligheid oplegt als bindende interpretatie van de wet. Dit nadat talrijke studenten zich hebben laten veroordelen en Grammens zelf de strijdlust telkens weer doet oplaaien als hij zelf in de gevangenis wordt opgesloten.

In Gent is men hardnekkig: de overschildering wordt tot vier keer teruggedraaid door het stadsbestuur. Uiteindelijk slaat de actiegroep alle borden kapot. Na een manifestatie met enkele tienduizenden betogers beslist de gemeenteraad finaal de eentaligheid (die sinds 1932 wettelijk verplicht is) in te voeren en het gerecht niet in te schakelen.

In januari 1938 bestormen studenten de gevangenis van Tongeren, in een poging Grammens – weer gevangengezet voor een andere actie – te bevrijden. Bij de parlementsverkiezingen van 1939 wordt hij in Antwerpen verkozen als onafhankelijke op de lijst van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV).

Tijdens de bezetting blijft Grammens zijn eigen gang gaan. Hij treedt niet toe tot de Eenheidsbeweging-VNV maar blijft wel de Vlaamse zaak bepleiten. Zo protesteert hij bij de bezetter tegen de annexatie van de streek van Montzen door Duitsland en tegen de verwaarlozing van het Nederlands in mededelingen van de Duitsers. Op zijn aandringen wordt door de secretarissen-generaal een nieuwe Commissie voor Taaltoezicht opgericht. Die trekt onder voorzitterschap van Grammens de taaltoestanden recht in allerlei besturen en in het onderwijs. Het percentage leerlingen in Nederlandse klassen in het Brusselse stijgt van 19 naar 43. Het werk van de commissie is na de oorlog grotendeels tenietgedaan.

Eind oktober 1944 wordt Grammens aangehouden door een verzetsgroep en onrechtmatig geïnterneerd. De straatterreur grijpt haar kans en op 5 juni 1945 wordt de volledige inboedel van het gezin Grammens vernietigd.

In december 1946 wordt Grammens door de krijgsraad veroordeeld tot twaalf jaar. Dat wordt daarna afgezwakt, maar het duurt nog tot januari 1950 eer Grammens wordt vrijgelaten en tot 1962 eer hij herstel van rechten krijgt. Hij voert nog acties, treedt nog dikwijls op als spreker en is pleitbezorger van een politieke integratie van Vlaanderen en Nederland, in een eengemaakt Europa. Later was hij nog betrokken bij de stichting van het Taal Aktie Komitee (TAK). In zijn geboortehuis in Bellem wordt een Historisch Museum van de Vlaamse Strijd ingericht. Hij is de vader van Mark Grammens.

1975 Verankering van de vierde vakantieweek in de Belgische vakantiewet.

1964 Opname in de vakantiewet van het verdubbeld vakantiegeld voor de tweede vakantieweek.

1962 De aartsbisschop van New Orleans vaardigt de excommunicatie uit van drie mensen die tegen schoolintegratie zijn, zeg maar gemengd blank/zwarte klassen.

Wubbo Ockels (1946-2014), even weer in het oude pak.

1946 Geboorte in Almelo van Wubbo Ockels, natuurkundige en eerste Nederlandse astronaut bij de European Space Agency (1985). Later wordt hij hoogleraar luchtvaart- en ruimtevaarttechniek aan de Technische Universiteit Delft. Hij overlijdt in 2014 op de leeftijd van 68.

1939 Een explosie bij wapenfabrikant FN in Herstal Luik kost 12 mensen het leven.

1933 Een Brits passagiersvliegtuig stort neer bij Diksmuide. Alle 15 inzittenden komen om het leven.

1933 In Duitsland heffen vertegenwoordigers van het episcopaat, bijeengekomen in Fulda, het verbod op voor katholieken om lid te zijn van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP), zeg maar de partij van Hitler.

1918 Op 28 maart 1918 formuleert de activistische Raad van Vlaanderen in zes punten de positie van Vlaanderen tegenover België en Duitsland, vanuit haar zicht. De punten zijn: 1/ de status-quo ante (terug naar de oude toestand) is voor Vlaanderen niet meer mogelijk; 2/ herstel van België is niet mogelijk en de naam België dient te verdwijnen; 3/ na de vrede kan van een economische strijd tegen Duitsland geen sprake zijn; 4/ Vlaanderen moet politiek zelfstandig zijn: het moet over een eigen regering, een eigen wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht beschikken evenals over een eigen diplomatieke vertegenwoordiging in het buitenland; 5/ Vlaanderen moet vrij zijn om volgens eigen aard en inzichten zijn economische, culturele en politieke toekomst te bepalen; 6/ Vlaanderen verwacht de steun van Duitsland voor de regeling van het Vlaamse vraagstuk op internationaal vlak.

Jan Amos Comenius (1592-1670)

1592 Geboorte van Comenius, gelatiniseerde naam van Jan Amos Komenský, Tsjechisch filosoof en pedagoog. Hij pleitte voor onderwijs van iedereen, zowel voor jongens als meisjes en van alle standen. Daartoe schreef hij zelf leerboeken en ontwierp een nieuw schoolsysteem voor Polen, Zweden en Hongaren. Hij overlijdt in 1670 in Amsterdam op zijn 78ste.

845 Nadat een honderd schepen sterke vloot, met 5000 Deense Vikingen aan boord, een week eerder de Seine was opgevaren, veroveren ze nu Parijs, onder de leiding van Ragnar Lodbrok.

Wubbo Ockels

18 mei. Net binnen: Modest van Assche geboren, pacifist en abt, slachtoffer van de repressie

28 maart. Historische dag: activistische Raad van Vlaanderen formuleert zes actiepunten