Pipi Groenkous

De massapsychose rond het Zweedse klimaat-icoon Greta Thunberg zal ooit kasten vol interessante proefschriften opleveren in psychologische faculteiten. De belangrijkste bron van inspiratie zal ongetwijfeld Verhalen uit het Hart zijn, de door haar moeder geschreven gezinsbiografie. Dat boek verscheen vorig jaar; een maand na Greta’s eerste schoolstaking.

Theatrale stoornis met snuifje narcisme

Moeder Malena Ernman vertegenwoordigde ooit Zweden op het Eurovisie Songfestival en is een vrij bekende opera-zangeres. Haar boek beschrijft een reeks psychische stoornissen, die Ernmans twee dochters zouden hebben. Zelf lijkt ze me niet immuun voor de theatrale persoonlijkheidsstoornis, met een snuifje narcisme. Laat ik niet lichtvaardig doen, het boek is tragisch en bij vlagen ontroerend. Al kan men vraagtekens zetten bij het op deze manier in de openbaarheid te brengen van het psychiatrische dossier van twee minderjarige dochters.

In ‘Verhalen uit het Hart’ lezen we dat Greta’s ouders altijd al gepassioneerd met het milieu bezig waren. Mevrouw Ernman laat doorschemeren dat de psychische problematiek in het gezin dezelfde grond heeft als klimaatproblemen: onze ecologisch onverantwoorde manier van leven en de onderdrukking van de vrouwen. Dat alles zou zelfs de oorzaak zijn van bijna ieder probleem op aarde. Vandaar, zo zegt ze zelf, dat ze haar carrière als operazangeres heeft opgegeven: ze wilde niet meer vliegen. Vader, een niet erg succesvolle acteur die als agent optrad voor zijn zingende vrouw, is inmiddels betrokken bij het publiciteitscircus rond Greta. Uiteraard wil Greta ook niet vliegen. Door de symbiotische relatie tussen moeder en dochter lijkt er geen ruimte voor andere meningen dan die van moeder.

Geoliede publiciteitsmachine

Greta’s moeder beschrijft hoe Beata, de jongere zus, veel meer aandacht nodig heeft dan Greta, die zelf wordt geplaagd door autisme en obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis. Beata is volgens moeder tien keer kwetsbaarder dan Greta en nagenoeg onhandelbaar. Eigenlijk zou het leven van de hele familie – inclusief Greta – kunnen draaien om Beata’s welzijn. Dit boek zou verplicht leesvoer moeten zijn voor psychiaters in spe. Dat er nauwelijks een maand zat tussen het begin van Greta’s schoolstaking en de publicatie van moeders boek lijkt geen toeval. Achter de razendsnelle opkomst en het wereldwijde schitteren van Greta’s ster, lijkt een goed geoliede publiciteitsmachine te zitten met grote financiële reserves, bijvoorbeeld die van de One Foundation. Dit is een internationale ngo, opgericht door onder meer miljardair Bono van U2 en mede gefinancierd door Bill Gates, George Soros en anderen.

Op de loonlijst van One Foundation staat een zekere Luisa Neubauer. Die vertoeft op veel foto’s en video’s van Greta of op de achtergrond of op de voorgrond naast het klimaat-icoon. Zij zou haar persoonlijke coach te zijn. Maar ere wie ere toekomt: degene die Greta heeft gelanceerd, is een zekere Ingmar Rentzhog, een Zweeds pr-genie van nauwelijks 30 jaar. Hij werkte met Greta nog voordat Soros en anderen ooit van haar hadden gehoord. Toen de Zweedse omstreeks augustus vorig jaar voor het eerst bij het Zweeds parlement op de stoep ging zitten, bevond Rentzhog zich naast haar, schijnbaar uit solidariteit. Via zijn twee jaar voordien opgerichte bedrijf We Do Not Have Time, ondersteund met geld van een bekende Zweedse miljardair – rijk geworden met onder meer autohandel – startte hij een Facebook-campagne om ruchtbaarheid aan dit klimaatprotest te geven. Is het toeval dat Rentzhog al in 2018 op een klimaatconferentie kennis maakte met de ouders van Greta?

Groen kapitaal

We Do Not Have Time, een organisatie met honderdduizenden volgers op Facebook, genereert op geplaatste berichten nooit meer dan enkele tientallen reacties. Zijn die volgers grotendeels gekocht? Achter de schermen van het fenomeen Greta wordt in ieder geval flink gewerkt met zogenaamd ‘groen kapitaal’. Hoe ontroerend ze soms ook lijkt, Greta Thunberg komt vooral eigenaardig over. Zelfs haar meest fanatieke fans kunnen daar niet omheen. Maar, zo beweren ze, de roergangster lijdt aan Asperger, dat maakt haar net zo bijzonder en geniaal! Daardoor beleeft ze het lijden van de aarde zo intens! Geniaal lijkt ze in zekere zin, wanneer men ziet hoe rustig ze wereldleiders en parlementen toespreekt, ook al zegt ze altijd hetzelfde. Dat ze daarbij altijd zo ouderwets is gekleed, met lange vlechten en gebreide mutsje, kan te maken hebben met haar psychiatrische achtergrond, maar evenzeer met een marktimago dat nauwgezet wordt bewaakt. Ze oogt versteend en praat monotoon, maar inhoudelijk kan ze behoorlijk van leer trekken: iedereen boven de 25  jaar is schuldig aan wat haar generatie wordt aangedaan, regeringen doen niets, de planeet wordt opgeofferd aan gewetenloze bedrijven en superrijken.

Onlangs was ze eregast in Westminster. Ze ging er op de foto ging met de Speaker van het Lagerhuis en met de leider van de oppositie. De huidige Amerikaanse president is daar echter niet welkom… In één moeite door mocht Greta bij de BBC afgeven op de Britse regering die volgens haar niets doet tegen de klimaatcrisis. Dat is echter zeer kort door de bocht. Groot-Brittannië investeert veel geld om allerlei klimaatdoelstellingen te halen. Om nog maar te zwijgen van de Franse president Macron die bijna een burgeroorlog over zich heen kreeg, nadat hij het volk een dure ‘ecologische transitie’ wilde laten betalen. Thunberg beweert vaak dat ze ‘jarenlang’ de staat van het leefmilieu heeft bestudeerd, waarna ze in paniek zou zijn geraakt en twee maanden niets meer heeft gegeten. Toen was ze amper acht. Veel diepgaande kennis heeft ze er kennelijk niet aan overgehouden. Met wie of waar ze ook spreekt, veel verder dan angst zaaien en oproepen tot paniek komt ze niet. Wat dat betreft, doet ze denken aan de presidentskandidaat Al Gore, die twintig jaar geleden beweerde dat de wereld nog tien jaar had…

Jeanne d’Arc van de milieubeweging

Het meest bizarre moment in de campagne van Greta Thunberg, was haar bezoek aan de economische top van Davos, waarvoor ze was uitgenodigd. Er waren zakenlui, beroemdheden en staatshoofden, die af- en aangevlogen met vele privéjets. Greta arriveerde uiteraard per trein. Ze sprak met de machtigen der aarde, zo luidde het in de media en die ‘vonden haar helemaal geweldig’. Door een Duitse bisschop werd Greta al met Jezus Christus vergeleken en op de Duitse televisie met Che Guevara. Hoe dan ook, ze is een buitengewoon interessant fenomeen. Is toestand van onze wereld zo fragiel dat een charismatisch maar een autistisch kind met een monotone boodschap de boel op zijn kop kan zetten? Of is ze voor die machtigen der aarde en voor uitgekookte ondernemers een speeltje dat uiteindelijk ongevaarlijk blijkt?

Greta Thunberg kan men de Jeanne d’Arc van de milieubeweging noemen. Als kind zag ze het licht en ze liet als meisje al flink van zich spreken. Dankzij haar gaan miljoenen jongeren de straat op voor het milieu.  Ik hoop van harte dat het met haar minder slecht afloopt dan met die legendarische Franse maagd.