Pot au Feu au Macron

Stel je voor dat in Den Haag wordt betoogd, bijvoorbeeld tegen het pact van Marrakesh. Daar staat iemand met een groot bord: ‘RUTTE ROT OP!’ En stel je voor dat de NOS daar in het journaal een foto van laat zien, maar eerst ROT OP van het bord af photoshopt, zodat er alleen nog RUTTE staat. Ok, we zijn wel wat gewend van de NOS met hun agenda — regering, migranten en islam uit de wind houden. Maar dit? Nee.

In Frankrijk gebeuren die dingen wel. Bij een demonstratie van de gilets jaunes onlangs in Parijs, hield iemand een bord omhoog met ‘MACRON DÉGAGE!’. Daar bleef in het journaal van publieke zender France 3 alleen ‘MACRON’ van over. Het viel niet te ontkennen: de originele foto is ook in omloop. De verklaring van France 3 verandert dagelijks, de laatste versie was een ‘menselijke fout’ van een personne opérationnelle. Hoe kan een bewuste en overbodige photoshopactie een menselijke fout zijn? En zelfs Fransen hebben geen uitleg voor wat een ‘operationeel persoon’ precies is. Of wie dat dan zou moeten zijn.

Schaamrood

Bestaat er bij France 3 en andere publieke omroepen een sfeer van ‘niet happen naar het baasje’? Staan daar soms sancties op? Zit er een Reichskommissar voor censuur op de redacties? En is daarom goedbeschouwd alle berichtgeving van publieke zenders verdacht, zodra het ook maar iets te maken heeft met Macron en de overheid? Welk nieuws kunnen we überhaupt nog geloven? Ik geef toe, als je France 3 door de NOS vervangt, kun je dit soort vragen ook stellen zonder een al te gek figuur te slaan. Uit dit voorbeeld blijkt echter weer eens dat men in Frankrijk vaak een stap verder gaat dan bij ons. Kijk maar naar de politiek.

Iemand als Rutte is bepaald niet de eerste die je te binnen schiet als je een betrouwbare politicus moet noemen, maar het schaamrood zou hem zeker naar de kaken stijgen als hij de verdachtmakingen, propaganda en baarlijke nonsens moest uitkramen op tv, waar ministers van Macron in grossieren. Met als ongekroonde koning van het innuendo minister Castaner van Binnenlandse Zaken, over wie ik nooit enige Fransman iets aardigs heb horen uiten. Wel meer dan genoeg scheldwoorden, met als aanvoerder in het klassement voyou, schurk.

Toen de straten van veel grote Franse steden de afgelopen zaterdagen geel kleurden, en tegelijkertijd overal op het platteland wegen werden geblokkeerd, hield Castaner vol dat er in heel Frankrijk hooguit 10.000 gele hesjes actief waren. Eerst noemde hij ze ultra-rechtse extremisten, wat mijn dorpsgenoten die enthousiast meededen zeer beslist geen van allen zijn. Zojuist vergeleek hij ze nog in het parlement met de Taliban. Ik verzin het niet.

Risicogedrag

Deze minister waarschuwde eerder dat de gele hesjes met hun acties het risico op een terroristische aanslag groter maakten. Ze hielden de politie bezig. Een onzinnig geval van chantage, waar veel Fransen zich kwaad over hadden gemaakt. Wordt het recht op demonstreren tegenwoordig ingeperkt door het risico op terrorisme? Zullen we voetbalwedstrijden dan ook maar meteen afschaffen? Of: als u te hard rijdt, leidt u de politie af en vergroot u de kans op een aanslag. Hoe klinkt dat?

Al hebben Castaner en met hem veel media lang volgehouden dat de gele hesjes vernielzuchtige, rechts-extremistische relschoppers en plunderaars waren, zo langzamerhand is er niemand meer te vinden die dat nog gelooft. Of die niet weet dat het oproerkraaiers van diverse maar vooral extreemlinkse pluimage waren, die zich onder de gele hesjes hadden gemengd, en de politie hadden bezig gehouden. En van wie men hardnekkig blijft horen dat Castaner ze bewust ongemoeid had gelaten, teneinde de echte demonstranten in kwaad daglicht te zetten. Er doken zelfs beelden op van relschoppers die er net even te netjes uitzagen, en met een lap voor hun gezicht uit politiebusjes stapten, waar ze zich kennelijk hadden verkleed…

Complottheoretici

Net toen duidelijk begon te worden dat Macron met zijn wezenloze praatje op tv de gemoederen niet echt tot bedaren had weten te brengen, werd er een islamitische terreur-aanslag in Straatsburg gepleegd. Een stuk of wat gele hesjes konden niet nalaten op de sociale media te laten weten dat deze aanslag een geschenk uit de hemel moet zijn geweest voor de president en zijn ministers, omdat de rebellie voor het eerst in weken op de achtergrond raakte.

‘Nare samenzweringstheorieën, zie je wel wat een schorem het is, die gele hesjes, nu proberen ze zelfs ons, de Exécutif, een aanslag in de schoenen te schuiven, schande, schande, schande…’ Regeringswoordvoerders struikelden over elkaar, in de media en in het parlement, naar aanleiding van wat extreme geluiden op internet. Het deed me denken aan een cartoon van een mannetje dat achter zijn computer zit. Zijn vrouw roept uit de slaapkamer of hij komt. ‘Nee, ik ben bezig,’ antwoordt hij, ‘er klopt iets niet op het internet!’

De stemming werd er niet beter op toen bekend raakte dat de islamitische terrorist in kwestie, Chérif Chekatt, op de ochtend van de aanslag nog bezoek had gekregen van de politie én van twee agenten van de DGSI, de Franse geheime dienst. Die kwamen niet zomaar… Chérif stond geregistreerd als fiché-S: terrorisme-gevaarlijk, net als zijn vader en een paar van zijn broers. Dan kun je wel eens de politie aan de deur verwachten… Hij was overigens niet thuis toen ze kwamen.

Verhip, Marrakesh

En dan fietste ook nog eens dat zogenaamd niet-bindende verdrag van Marrakesh door deze hele toestand heen. Macron had zichzelf ongetwijfeld bij de ondertekening in Marokko een glansrol toegedacht naast Merkel. Maar dat feest ging niet door vanwege het rebellerende gepeupel. Hij stuurde noodgedwongen een staatssecretaris.

Maar de volksbeweging was ook een welkome afleiding voor dit migrantenpact. Daarover is in Frankrijk op geen enkel moment en op geen enkele plek een openbare discussie gevoerd — afgezien van wat gesputter op de sociale media. Het viel veel mensen op dat Macron zijn loze beloftes op tv deed om de volkswoede te bedwingen op bijna hetzelfde moment dat iemand namens hem in Marrakesh een krabbel zette.

Discussie over het pact was allerminst misplaatst geweest. Een president die in de eerste ronde van de verkiezingen maar iets meer dan 20% van het volk achter zich wist te krijgen, en dankzij Marine Le Pen de tweede ronde won, die president dus, besloot op eigen houtje een volgens niet de minste juristen toch best bindende overeenkomst te tekenen. Die overeenkomst heeft het in zich definitief een einde te maken aan de eigen identiteit van Frankrijk. Zo gaan de dingen hier: de term failed state is niet overdreven als het Franse politieke bestel in geding is.

’t Is niet al goud wat blinkt

Wat Macron als voormalig bankier maar niet kan of wil begrijpen, is dat de volksopstand over veel meer gaat dan geld alleen. Ook dit pact speelde een rol, om maar wat te noemen. Een meerderheid van het volk wil dat niet, er is nergens een meerderheid van het volk die dat wil. En alleen al omdat Macron er met geen woord over repte in zijn verzoenend bedoelde praatje op de televisie, zal deze overeenkomst een aanjager blijven van breed gedragen ongenoegen.

Waarom toch steeds zo smalend over de allocution — de speech — van Macron, hoor ik u vragen. Welnu, de paar toezeggingen die hij deed, zijn inmiddels grotendeels weer teruggedraaid door de Assemblée. De partij van de president heeft daar een absolute meerderheid. Wat dat betreft, hebben de gele hesjes uiteindelijk weinig bereikt.

Maar ze hebben wel iets anders bewerkstelligd, dat moeilijker terug te draaien zal zijn. De president heeft zijn ware gezicht getoond: dat van een ambitieuze en elitaire koude kikker, zonder enige empathie voor het voetvolk. Met zijn goede naam in het buitenland is het wel zo’n beetje gebeurd. Hij heeft ook een totaal onvermogen geëtaleerd om bekwame ministers te vinden. Of beter gezegd: om bekwame mensen bereid te vinden minister te worden.

Dat deze president van de rijken – zoals Macron vrij algemeen wordt genoemd – besloot op 20 december te gaan lunchen bij een bekende Franse restaurantketen voor de smalle beurs, de Courtepaille, mag voorpaginanieuws zijn, maar zal hem niet redden.

O ja, grapjassen doken een tweet op van Macron, van 31 december 2017. Daarin voorspelt hij dat 2018 hét jaar zal worden van cohésion de la Nation: nationale eenheid.

Ik ben benieuwd waar hij 31 december aanstaande mee komt…