Prof. Pierre van Damme: ‘fase 3 loopt nog’. Factcheck Knack niet correct

Wat voorafging:

Op 24 juni 2021 publiceert Doorbraak een interview met dr. Robert Malone. Daarin uit hij ethische bezwaren tegen het huidige coronavaccinatiebeleid. Hij zegt onder meer dat de vaccins nog steeds in fase 3 zitten. In de weken die volgen, begint op te vallen dat Facebookgebruikers die het artikel delen, een paar dagen van het platform verbannen worden.

Op 13 juli 2021 publiceert Knack online een factcheck waarin factchecker Karin Eeckhout zegt dat het Doorbraak interview feitelijke onjuistheden bevat. Ze beoordeelt slechts 2 dingen die in de tekst staan. Ze concludeert: ‘Zo is Malone niet de uitvinder van de mRNA-vaccins  en het klopt ook niet dat de vaccins nog maar in fase 3 van het klinisch onderzoek zouden zitten. De vaccins zijn ondertussen in gebruik en zitten dus in fase 4. We beoordelen de claims daarom als onwaar. ‘

Het probleem met die conclusie is dat ze 2 maal naast de kwestie oordeelt. Doorbraak heeft nooit geschreven dat Malone de uitvinder is van mRNA-vaccins. We hebben gesteld dat hij pionier is in de technologie en hebben daar bewijzen voor aangedragen. Bovendien heeft Doorbraak ook niét geschreven dat de vaccins ‘nog maar in fase 3’ zitten. We hebben gezegd dat ze ‘nog steeds in fase 3’ zitten. Het lijkt muggenziften, maar de woorden zijn van belang.

Malone wel degelijk pionier

We publiceerden ons antwoord op 15 juli 2021 in het artikel ‘de factchecker gefactchecked‘. We stuurden die tekst ook als Recht van Antwoord naar Knack. In een reactie stelt Eeckhout  opnieuw dat haar factcheck toch klopt. Dat we hem niet uitvinder maar ‘pionier’ noemen, vindt ze even onjuist omdat ze zegt geen betrouwbare bronnen te vinden om die bewering te ondersteunen. Na een eenvoudige zoektocht vonden wij nochtans bij wijze van voorbeeld deze tekst met onderaan een exhaustieve lijst van alle publicaties, patentaanvragen en wetenschappelijke prijzen van Malone die hiermee verband houden. Al die publicaties zijn op zich ook weer terug te vinden op internet, en worden ook vaak geciteerd in andere wetenschappelijke publicaties.

Fase 3 en een verrassende reactie van Pierre van Damme

Wat het verhaal over fase 3 versus fase 4 betreft verwijst Eeckhout naar een eerdere factcheck , getiteld ‘Nee, onze coronavaccins zitten niet meer in experimentele fase 3.’ Ze meldt ons dat die tekst door prof. Pierre van Damme is nagelezen en gebruikt dit als validatie. Dat factchecken wij op onze beurt graag. We nemen dus contact op met Pierre van Damme.

‘Ik heb die tekst ontvangen en heb daar een aantal bemerkingen bij geplaatst’, zegt van Damme. ‘Voor de expliciete vragen over fase 3 heb ik mevrouw Eeckhout doorverwezen naar het FAGG, het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten.’

Wij lazen in een genuanceerde factcheck van de RTBF hoe Jean-Michel Dogné van het FAGG en onze man bij het EMA (Europees geneesmiddelenagentschap) verklaart dat de vaccins zich nog wel degelijk in fase 3 bevinden, ook al loopt fase 4 ondertussen ook al?

Van Damme: ‘Ik heb het grootste respect voor Jean-Michel en werk intensief met hem samen in de Taskforce vaccinatie. Wij zitten over het algemeen op dezelfde lijn. Je kan deze gegevens eigenlijk gemakkelijk terugvinden op de website van het EMA. Daar staat te lezen dat de fase 3 studies geleid hebben tot het conditioneel goedkeuren van het op de markt brengen van een aantal COVID-19 vaccins. Een aantal van deze fase 3 studies lopen ondertussen voort tot in 2022 of 2023. Die conditionele goedkeuring is voor 1 jaar en verlengbaar. Zodra de goedkeuring er is om een product op de markt te brengen, conditioneel of niet, kunnen de post-marketing studies starten. Die worden vaak fase 4-studies genoemd. Ze lopen parallel aan de lopende fase 3 studies. Dit is ook voor andere vaccins het geval. In die zin ben ik helemaal akkoord met wat Jean-Michel zegt.’

‘Toevallig heb ik dit vanochtend nog eens nagekeken op de site van het Ema. Ik zal mevrouw Eeckhout hierover contacteren…’

Conclusie

De factcheck van Knack van 13 juli was fout en onzorgvuldig. De twee beweringen die als onwaar zijn beoordeeld, zijn wél juist. Niet alleen de lezers van Knack krijgen zo een verkeerd beeld over Doorbraak.be, maar ook de gebruikers van Facebook. Het is namelijk zo dat Facebook Knack betaalt om factchecks uit te voeren en op basis daarvan mensen verbant. Sterker nog: op basis van dit geval krijgen we zelfs de indruk dat Knack wordt ingehuurd om verbanningen op Facebook achteraf te rechtvaardigen. Je kan je vragen stellen over journalisten die worden ingezet als loopjongen voor de gecontesteerde censuur van Big Data.