Bert Wollants: ‘In de huidige situatie nog minder interessant om voor de kernuitstap te gaan’

Nu de Russische president Poetin zich in een oorlog heeft gestort met Oekraïne dringt zich de vraag op wat de gevolgen voor ons zullen zijn. Europa is sterk afhankelijk van Russisch gas, waardoor de definitieve beslissing over de kernuitstap steeds onzekerder wordt. Twee weken voor de federale regering een beslissing moet nemen in dat dossier lijken de groenen hun bocht te hebben ingezet. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft Bert Wollants, kamerlid voor N-VA, zijn analyse.

Stijgende gasprijzen

In de huidige situatie is het nog minder interessant om voor een volledige kernuitstap te gaan, aldus Wollants. Kijkend naar de huidige prijs voor gas is het niet interessant om vier grote gascentrales bij te bouwen die niet enkel gesubsidieerd moeten worden, maar bovendien ook draaien op gas afkomstig uit het buitenland. ‘Het verhaal is veranderd en enkele meerderheidspartijen beginnen dat ook in te zien.’

Plots wordt er opnieuw gesproken over vier grote gascentrales in plaats van twee, zoals aanvankelijk werd aangehaald door minister Van der Straeten. Volgens berekeningen van Elia, de Belgische hoogspanningsnetbeheerder, zijn er vier gascentrales nodig om onze bevoorrading te verzekeren. De berekeningen door Elia van vorig jaar waren heel anders dan die van dit jaar, zegt Wollants. ‘Alle parameters gaan in stijgende lijn en het aandeel hernieuwbare energie wordt volgens Elia best voor een kleiner aandeel meegerekend in de capaciteit.’ Voor het totale kostenplaatje via enerzijds de energiefactuur en anderzijds de subsidies via de belastingen maakt dat een redelijk verschil.

Gaat het licht uit?

Mensen stellen zich vooral de vraag of er wel voldoende energie voorradig zal blijven. Gaat het licht uit nu uit de berekeningen blijkt dat er vier gascentrales nodig zullen zijn? De berekeningen die nu gedaan zijn gaan over de winter van 2026-2027, terwijl de berekening van vorig jaar betrekking had op de winter van 2025-2026. Men gaat er dus vanuit dat de vraag tussen deze twee jaren toeneemt.

Wollants is er echter van overtuigd dat de berekeningen voor de eerste winter uiteindelijk dezelfde zullen zijn als voor de tweede winter. ‘Indien er minder gas uit het buitenland kan ingevoerd worden in 2026-2027, dan kan men ervan uitgaan dat dit ook het geval zal zijn in de winter van 2025-2026.’ De vraag is dan of de gascentrales tijdig gebouwd kunnen worden en stroom kunnen leveren wanneer ze dit moeten doen.

Er wordt gekeken naar Noorwegen om extra gas te voorzien maar ook daar zijn de voorraden beperkt, aldus Wollants. Daarnaast wordt een kwart van ons gas geleverd door Nederland, maar de Nederlandse regering heeft al aangekondigd te stoppen met deze leveringen waardoor er een belangrijke gasleverancier wegvalt. De vraag is waar ons gas dan nog wel vandaan kan komen, benadrukt Wollants. ‘Wanneer landen tegen elkaar moeten opbieden zal de prijs enkel stijgen.’

Investeren in de kerncentrales

Door de huidige situatie laait het debat over de kernuitstap verder op. Moet de optie om de kerncentrales open te houden dan toch in overweging genomen worden? De kerncentrales betalen extra belastingen aan de staat, terwijl gascentrales juist subsidies moeten ontvangen, benadrukt Wollants. Het openhouden van de kerncentrales betekent natuurlijk wel dat er investeringen moeten gebeuren.

In het verleden werden deze onderhoudswerken telkens gedekt door de exploitant zelf. Dat is omdat de productieprijs om energie te maken via de kerncentrales zeer laag is. ‘Kerncentrales zijn niet afhankelijk van de gasprijs waardoor de marges relatief groot zijn.’ Het is dus niet nodig dat de staat deze investeringen overneemt, luidt het bij Wollants.

De bevoorrading van uranium is vandaag de dag verspreid over meerdere landen, waardoor er geen sluitende afhankelijkheid is van één land voor onze voorraad. De bevoorrading van uranium is bovendien verzekerd tot 2025 omdat dat allemaal langetermijncontracten betreft. Verder is de brandstofprijs voor kerncentrales bijzonder laag, zegt Wollants. Een verlenging van de jongste kerncentrales van tien tot twintig jaar of zelfs langer is met zekerheid mogelijk. ‘Het is zeker mogelijk, maar men moet het ook willen.’

Langetermijnvisie in het beleid

Een belangrijk aandachtspunt in het energiedebat is dat we in deze situatie verzeilt zijn geraakt door een jarenlang slecht energiebeleid. Wat moet er gebeuren om dezelfde situatie binnen twintig jaar te vermijden? Eerst en vooral moeten de kerncentrales langer openblijven en moet er op de lange termijn gedacht worden, zegt Wollants. ‘Onderzoek naar nieuwe reactoren is zeker nodig.’ Verder zal hernieuwbare energie steeds een grotere rol gaan spelen. Het grote probleem met deze vorm van energie is echter dat er weinig bevoorradingszekerheid is.

De meerderheidspartijen durven eindelijk ook de optie over een verlenging van de kerncentrales in overweging te nemen. De realiteit is veranderd door de inval van Rusland in Oekraïne. Eerste minister de Croo heeft ook reeds verkondigd dat hij rekening wil houden met de recente evoluties. Verder moet de regering alles in het werk zetten om energie op dit moment betaalbaar te houden. Wollants denkt daarbij aan een belastingverlaging zodat mensen meer middelen beschikbaar hebben om hun factuur betaalbaar te houden. ‘Echter blijft wat de regering kan doen ook beperkt indien de gasprijzen hoog blijven de komende jaren.’ Dat wordt een grote uitdaging.

Redacteur artikel: Rani De Leeneer