Neyskens en Asselman: ‘Twitterdeal en abortusdebat zetten politieke polarisatie op scherp’

Het abortusdebat in de Verenigde Staten en de Twitterovername door Elon Musk geven de rechterzijde van het politieke spectrum een lichte voorsprong. In deze aflevering van Doorbraak Radio geven Amerikakenners David Neyskens en Roan Asselman hun analyse over de Amerikaanse politieke actualiteit.

Het abortusdebat

Het Amerikaanse Hooggerechtshof, de hoogste rechterlijke instantie, staat op het punt na een halve eeuw de abortuswetgeving terug te schroeven, blijkt uit een gelekt ontwerpvonnis. In de aanloop naar de midterms zet dat de politieke polarisatie op scherp. Vijf van de negen rechters zouden van oordeel zijn dat Roe v Wade verworpen dient te worden. Een definitief arrest wordt pas volgende maand verwacht, maar de kans lijkt klein dat de vijf rechters nog van gedacht zullen veranderen.

Roe v Wade vormt samen met Planned Parenthood v Casey de belangrijkste rechtspraak over het federale abortusrecht. Voor deze rechtspraak was abortus een bevoegdheid van de deelstaten en niet van het federale niveau. Het Hooggerechtshof komt nu terug op het standpunt zoals geformuleerd in deze twee arresten en is van oordeel dat de rechtspraak te los omgaat met de federale wetgeving.

Het federaal abortusrecht vloeit niet voort uit de tekst van de Grondwet maar uit het recht op privacy, wat dan weer put uit het recht op een eerlijk proces. ‘Het federaal abortusrecht was de afgelopen vijftig jaar al vaak een punt van kritiek, maar nu komt het Hooggerechtshof er dus ook echt op terug’, aldus Asselman.

Het is niet zo dat het Hooggerechtshof abortus wil verbieden. De meerderheidsopinie wil in plaats van het federale Roe v Wade-arrest na te leven elke staat opnieuw laten beslissen of het abortus toestaat. Moordzaken zitten bijvoorbeeld ook op staatsniveau, benadrukt Neyskens. ‘Abortus zou dus volgens de meerderheidsopinie terug een bevoegdheid van de staten moeten worden.’ In de praktijk betekent dit naar alle waarschijnlijkheid dat abortus in sommige staten toegelaten zal zijn en in andere niet.

Democraten versus Republikeinen

Al vijftig jaar is abortus een van de grootste maatschappelijke en politieke splijtzwammen in de Verenigde Staten. Hoewel slechts een klein deel van de bevolking abortus in alle omstandigheden wil laten verbieden, houden Amerikanen die zich definiëren als ‘pro-life’ dan wel ‘pro-choice’ elkaar al jaren grotendeels in evenwicht.

Het abortusdebat legt opnieuw de breuklijnen tussen Democraten en Republikeinen bloot. De Democraten zijn heel ver afgegleden naar pro-choice, terwijl de Republikeinen zich steeds sterker pro-life, en dus tegen abortus, opstellen. De Democraten willen het debat zeer politiek maken, vindt Neyskens. ‘Bovendien zal er een onderzoek gevoerd worden naar hoe het ontwerpvonnis is kunnen lekken.’ Dat een ontwerpvonnis van het discrete Hooggerechtshof lekt is in de Verenigde Staten ongezien.

Twitter en Elon Musk

Elon Musk wordt de nieuwe eigenaar van Twitter. Heel wat critici zijn er niet over te spreken dat de rijkste man ter wereld een dergelijk belangrijk communicatienetwerk in handen krijgt. Zijn bedoeling is om Twitter van de beurs te halen en de vrije meningsuiting opnieuw meer ruimte te geven.

Mensen die geschorst zijn door Twitter wil hij hun account teruggeven, zegt Neyskens. ‘Het zou wel eens kunnen dat Elon Musk Donald Trump zijn account teruggeeft.’ Trump mag dan wel verklaard hebben niet terug te willen keren naar Twitter, maar het lijkt Asselman onwaarschijnlijk dat hij dit wereldwijde platform links zal laten liggen. ‘Twitter is het speelveld van politiek actieve mensen.’

De Twitterdeal en conservatief Amerika

De overname van Twitter door Elon Musk toont aan dat de rechtse politieke zijde in de Verenigde Staten een lichte voorsprong heeft, zegt Neyskens. ‘Elon Musk is geen bondgenoot van de rechterzijde, maar hij wil wel de vrije meningsuiting herstellen.’ Dat is niet per definitie links op rechts, maar vanaf de linkse politieke zijde wordt er wel scherp gereageerd op de overname.

Conservatief Amerika is integendeel zeer blij met de Twitterdeal, benadrukt Asselman. Twitter was altijd een belangrijk onderdeel van hun campagne op sociale media maar de afgelopen jaren werden steeds meer conservatieve stemmen verbannen van het communicatieplatform. ‘Dat hun accounts nu hersteld zouden worden is een enorme overwinning.’

Een ministerie van Waarheid

Het ministerie van Waarheid, zoals beschreven in het boek 1984 van George Orwell, lijkt met de oprichting het Homeland Security Disinformation Governance Board realiteit geworden. In zijn boek beschrijft Orwell een ministerie dat continu verandert en overheidsarchieven vernietigt naargelang de waan van de dag. Het nieuwe desinformatie-orgaan, opgericht door Biden, doet hard denken aan Orwell’s ministerie van Waarheid.

Het is nog niet duidelijk wat deze board echt zal doen, benadrukt Asselman. ‘Maar de boodschap die wordt gegeven is wel dat de federale overheid zal gaan bepalen wat desinformatie is en wat niet.’ Is het toeval dat Biden deze plannen lanceert nu Elon Musk Twitter overneemt? Helemaal bewust zal het niet zijn maar het komt wel goed uit dat de overheid nu een kans ziet om via een nieuw orgaan meer te reguleren wat er op Twitter verschijnt.

Blik op de verkiezingen van 2024

Is een comeback van Trump mogelijk in 2024? Trump zijn positie in de Republikeinse partij is nog steeds sterk. Hij zal zich ongetwijfeld kandidaat stellen en onverslaanbaar zijn in de voorverkiezingen, zegt Neyskens. ‘Vlak na de midterms zal hij zich kandidaat stellen waardoor alle zuurstof uit de voorverkiezingen verdwijnt.’ Wat er in 2024 dan zal gebeuren is nog afwachten.

Redacteur artikel: Rani De Leeneer