Pieter Van Ostaeyen: ‘Overheid spendeert onvoldoende aan staatsveiligheid’

Na de moord op Samuel Paty in Parijs escaleerde de situatie met terreuraanslagen in Nice en Wenen. Ook komt er luid protest vanuit radicale islamitische hoek tegen de uitspraken van de Franse president Macron. De dreiging van terreur blijkt daarmee dichterbij dan ooit na de reeks aanslagen in 2015 en 2016. In deze aflevering van Doorbraak Radio gaat Pieter Van Ostaeyen, jihadexpert, dieper in op de gebeurtenissen van de laatste weken.

Oplaaiend terreur

‘Het is allemaal terug begonnen met de onthoofding van de Franse leerkracht Samuel Paty.’ Het tonen van cartoons van de profeet Mohammed schiet bij radicale moslims vaak in het verkeerde keelgat en kan zware reacties uitlokken. Wat de zaak alleen maar heeft doen verergeren is de felle reactie van de Franse president Macron, zegt Van Ostaeyen. ‘Het wordt door heel veel radicale moslims gezien alsof Macron de oorlog heeft verklaard aan de islam.’ Daar beroepen zij zich dan op bij het plegen van aanslagen. Volgens Van Ostaeyen is de sfeer in jihadistische kringen de laatste weken enorm gespannen.

De reactie van Macron

Macron draagt uiteraard absoluut de schuld niet van wat er gebeurd is, benadrukt Van Ostaeyen. ‘Het gaat over de manier waarop er gecommuniceerd is.’ Het is niet enkel IS die fel reageert, ook in Syrië komt er reactie van aanhangers van de kleine restfractie van Al Qaida. ‘Dagelijks worden daar nog protestmarsen georganiseerd tegen Macron.’ Dat gaat van het verbranden van de Franse vlag tot het bespotten van Macron met allerlei posters. In het verleden waren er wel eerder protesten maar nooit zo openlijk tegen Frankrijk. ‘Dit is iets nieuws.’ Het protest is ook openlijk verspreid, zegt Van Ostaeyen. ‘Het is zeker niet zo dat dit enkel wordt opgeklopt binnen de soenitische jihadistische middens.’

Wat zou dan wel de juiste reactie geweest zijn? Volgens Van Ostaeyen is dat het protest trachten de kop in te drukken nog voor het zich manifesteert. Al is dat natuurlijk niet altijd gemakkelijk. ‘Er worden heel veel mensen geïnspireerd door bijvoorbeeld de propaganda van IS of Al Qaida.’

Het terreuralarm in België

Moet België nu de aandacht voor terreur verscherpen? Volgens Van Ostaeyen heeft OCAD het nodige gedaan om te beslissen het dreigingsniveau niet te verhogen, met uitzondering van enkele specifieke plaatsen. ‘Ik ga ervan uit dat de kans bestaat dat er iets in België gebeurt, maar dat is niet noodzakelijk zo.’

Georganiseerd of lone wolfs?

Van Ostaeyen gebruikt niet graag de terminologie ‘lone wolfs’. In feite zijn er drie soorten aanvallen, zegt Van Ostaeyen. ‘Er zijn de terreurdaden die onder rechtstreeks bevel van een organisatie gebeuren, er zijn de aanvallen die gebeuren door een figuur die rechtstreeks contact heeft met bepaalde elementen binnen de organisatie en er zijn de aanvallen die uitgevoerd worden door mensen die zich laten inspireren door de propaganda.’ De aanval in Wenen doet Van Ostaeyen vermoeden dat er sprake is van een ‘network attack’, de tweede soort dus. ‘De man in kwestie is erin geslaagd om zich zwaar te bewapenen, daar lijkt dus meer achter te zitten dan iemand die zich louter laat inspireren.’

Open grenzen

Volgens Van Ostaeyen is het al gebeurd dat de daders van terreuraanslagen enkele jaren op voorhand naar Europa kwamen. ‘Een aantal van de daders van de aanslagen van maart 2016 heeft misbruik gemaakt van de vluchtelingenstroom naar Europa.’ Door de open grenzen binnen Europa geraken die daders vlot van bijvoorbeeld Hongarije naar België.

De overheid spendeert niet genoeg middelen aan staatsveiligheid om deze aanslagen te vermijden, vindt Van Ostaeyen.‘Toen IS overal aanwezig was op het internet holde staatsveiligheid altijd achter de feiten aan.’

Redacteur artikel: Rani De Leeneer

Beluister ook onze andere podcasts: