Veel psychische problemen bij Duitse jongeren door nasleep coronamaatregelen

In april verscheen een onderzoek onder 2.000 Duitse jongeren tussen 14 tot en 19 jaar oud. De resultaten tonen een generatie die te kampen heeft met psychische problemen, almaar rechtser wordt en zijn nieuws van sociale media haalt. Met veel dank aan de coronamaatregelen. 

Pandemie

Uniek aan het onderzoek is dat de negatieve uitwerking van de coronamaatregelen op de psychische gesteldheid van jongeren wordt erkend. ‘De jonge generatie heeft bijzonder zwaar geleden onder de beperkingen die gepaard gingen met de pandemie, omdat ze tot nu toe weinig ingrijpende crisissen in hun leven hadden meegemaakt. Jongeren waren – meer nog dan ouderen – onvoorbereid op een situatie waarin ze de complete controle verloren over hun dagelijks leven,’ aldus de onderzoekers.

Volgens het onderzoek zouden 20% van de Duitsers jonger dan 30 jaar professionele psychologische hulp nodig hebben. De reden: ‘Vermoedelijk hebben de ervaringen van het extern gecontroleerde leven in de coronapandemie geleid tot een diepgewortelde mentale onzekerheid. Dit ging gepaard met het verlies van vertrouwen in het vermogen om persoonlijke en sociale levensomstandigheden te begrijpen en te beïnvloeden.’

Psychische problemen

Van de ondervraagde jongeren gaf maar liefst 11% aan wegens psychische problemen in behandeling te zijn. Vrouwen waren daarbij in de meerderheid. Jonge mannen zouden bij dezelfde problemen veel minder snel professionele hulp zoeken.

De psychische instabiliteit is ook voelbaar door het stijgende aantal ziekmeldingen. Een vijfde van de geïnterviewden gaf aan zich 13 of meer dagen per jaar ziek te hebben gemeld. Naast fysieke ziektes zei een kwart van de ondervraagden dit vanwege een gebrek aan motivatie of een ‘innerlijke burn-out’ te hebben gedaan.

Vluchtelingen

In vergelijking met voorafgaande jaren is de angst voor een toename van vluchtelingen enorm gestegen. Daarbij wordt opgemerkt dat een derde van de jonge generatie Duitsers zelf minstens één ouder heeft die in het buitenland is geboren. De onderzoekers leggen uit: ‘Over het algemeen is er onder jongeren een hoge mate van tolerantie ten opzichte van elkaar en ten opzichte van verschillende culturele, religieuze of sociale leefwijzen.’

Het probleem dat de Duitse jeugd in de vluchtelingenstromen ziet, berust daarom niet per se op een fundamentele vijandigheid tegenover buitenlanders. ‘De jongeren vrezen door komst van vluchtelingen een nog groter tekort aan huisvesting, een groeiende sociale ongelijkheid en een verdere druk op de sociale voorzieningen,’ aldus het onderzoek.

Politiek

De populairste partij is met 22% Alternative für Deutschland (AfD). De onderzoekers berichten: ‘Over alle onderwerpen, van inflatie en armoedebestrijding tot de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne, lijken de standpunten van de AfD op grote instemming te kunnen rekenen bij de jongere generatie.’ Een van de geïnterviewden antwoordde: ‘Alleen met de AfD zal [Duitsland over 50 jaar nog bestaan en niet ten onder gaan en een moslimstaat worden.‘

In mindere mate geldt dit ook voor de christendemocratische CDU/CSU. De grootste oppositiepartij staat met 20% op de tweede plaats. Bündnis 90/Die Grüne – die bij vorige onderzoeken nog een ruime meerderheid kreeg – volgt met 18%. Regeringspartijen SPD en FDP komen er het slechtst vanaf. Een argument om voor de regeringspartij SPD te stemmen, omschreef een geïnterviewde met de woorden: ‘Om eerlijk te zijn: ze zijn allemaal verschrikkelijk. Ik kies gewoon het minste van alle kwaden.’

Groene hype

Door de overheid geplugde thema’s worden inmiddels zonder al te veel enthousiasme opgepakt door de jongeren. Slechts 14% van de ondervraagde personen was het volledig eens met de stelling: ‘Ik vind het belangrijk persoonlijk bij te dragen aan de bescherming van klimaat en milieu’. Ingeburgerde maatregelen als het vermijden, maar ook het scheiden van afval, worden wel door een grote meerderheid geaccepteerd.

De auto is voor de jongere Duitsers belangrijk. Bijna 45 procent van alle 14- tot 29-jarigen gebruiken de auto minstens drie keer per week. Dit zal ook in de toekomst niet veranderen. Voor 57 procent van alle ondervraagden is permanent afstand doen van een auto uitgesloten. De onderzoekers geven toe dat er vooral in landelijke gebieden, ondanks beloftes door de politiek, nauwelijks openbaar vervoer rijdt.

Advies

Om de jongeren enthousiaster te maken voor de strijd tegen klimaatverandering, adviseren de onderzoekers: ‘Het is de taak van wetenschap, politiek en maatschappij om open vragen en onzekerheden op een transparante manier te beantwoorden. Er moet een visie worden ontwikkeld op een gezamenlijke duurzame toekomst in Europa die de jeugd zal motiveren om verantwoordelijkheid te nemen.’

Bijna 60% van de jongeren gaven aan uitsluitend nieuwsberichten te lezen op sociale media. De onderzoekers dienen ook hier met advies. Politici wordt geadviseerd actiever te worden op TikTok en Instagram. ‘De meeste partijen worstelen met het aantrekkelijk maken van hun communicatiekanalen voor een jong publiek. Dit geldt met name voor CDU/CSU en SPD. Zij zijn erg voorzichtig met de nieuwe kanalen die de online-wereld ons heeft gebracht. De AfD daarentegen is hier bijzonder goed vertegenwoordigd.’

Conclusie

De onderzoekers concluderen: ‘De in 2022 vastgestelde ‘crisismodus’ voor de mentale toestand van de jongere generatie geldt als voorheen. Er is nog steeds veel innerlijke onrust. Jongeren ervaren nog steeds een ongewoon hoog niveau van mentale stress. Dit is niet langer direct te wijten aan de pandemie. Ondanks de psychologische nasleep wordt deze grotendeels als overwonnen beschouwd.’

‘Vandaag ligt de focus op economische en politieke zorgen over de toekomst: inflatie, uitbreiding van de oorlogen in Oekraïne en in het Midden-Oosten, de tweedeling van de samenleving en een huisvesting die zowel te duur als te schaars is. Het is alsof het coronavirus een irritatie heeft achtergelaten in ons vertrouwen dat we de toekomst aankunnen.’