Recensie Identiteitspolitiek

Identiteit

Deze bundel opstellen over identiteitspolitiek is de vrucht van een colloquium dat de faculteit Geschiedenis van de Rijksuniversteit Groningen organiseerde. Uitgangspunt was het concept ‘imagined community’ of de natie als ‘verbeelde gemeenschap’ van de Amerikaanse nationalisme-expert Benedict Anderson. Nationalisme is een proces van ‘in- en uitsluiting’ (p. 11). Door een identiteit te construeren onderscheidt een groep mensen zich van een andere, maar geeft ze ook richting aan haar politiek handelen. Nationalisten streven volgens Anderson naar politieke zelfbeschikking. Nationalisme heeft als ‘product van de moderne tijd’ (p. 13) alles te maken met soevereiniteit en democratie. De natie als ‘verbeelde gemeenschap’ zorgt voor een verbondenheid tussen burgers die elkaar nu eenmaal niet persoonlijk kunnen kennen. De media spelen een sleutelrol in de creatie van de natie. Co-editor Koopmans illustreert dat aan de hand van de strijd die patriotten en prinsgezinden in het Nederland van 1780 in hun opiniebladen met elkaar uitvochten over wie nu wel of niet het vaderland vertegenwoordigde. Nederland leek uit twee verschillende politieke naties te bestaan. Volgens Koopmans kunnen we evengoed van ‘één politieke verbeelde gemeenschap-in-wording spreken, maar dan wel één die hopeloos verdeeld was’ (p. 26). Andere opstellen handelen bijvoorbeeld over de Hanze en de Sovjet-Unie als het ‘politieke vaderland van de Nederlandse communisten’. [DR]

Marcel Broersma en Joop W. Koopmans [red.], Identiteitspolitiek. Media en de constructie van gemeenschapsgevoel. Uitgeverij Verloren, 186 blz. isbn 9 789087 041199

Drie duimpjes