‘Brusselse vrouwen’ schiet vooroordelen niét aan flarden

Met Brusselse vrouwen verschijnt de eerste vertaalde roman van de Palestijnse auteur Nisma Alaklouk. Ze schetst het leven, en vooral de levensperikelen en dagelijkse beslommeringen, van een aantal Brusselse vrouwen. Het resultaat is een veredeld stationsromannetje dat een korte blik biedt op de leefwereld van een aantal (hoofdzakelijk) allochtone vrouwen van Arabische en Midden-Oosterse komaf. Maar ook niet meer dan dat.

Nisma Alaklouk

Nisma Alaklouk (1986) is een Palestijnse vrouw geboren en getogen in de Gazastrook. Dat lapje grond van ongeveer 350km² groot dat geklemd zit tussen Israël en Egypte. Een onderdeel van een toekomstige Palestijnse onafhankelijke staat die er vermoedelijk nooit zal komen. Een paar jaar geleden bezocht ze Spanje in het kader van haar literaire activiteiten. Na haar verblijf daar weigerde ze echter terug te keren naar huis. Ze vroeg asiel aan en woont ondertussen in België, waar ze getrouwd is met een Vlaming. Ze publiceerde reeds drie romans in het Arabisch, is PEN-auteur in onze regio, en onlangs kwam haar eerste in het Nederlands vertaalde roman uit. Nisma spreekt vrij behoorlijk Nederlands, maar beheerst naast haar Arabische moedertaal vooral het Engels. Doorbraak was aanwezig op de voorstelling van haar boek in De Markten in Brussel, ingeleid door Brussels staatssecretaris Pascal Smet (sp.a).

Hip en vrijgevochten

De kortverhalen in het boek geven een leuk zicht op de dagelijkse probleempjes, frustraties, dromen en belevenissen van relatief jonge Arabische — en af en toe Belgische — vrouwen in het Brusselse. Uiteindelijk verschillen hun leefwerelden niet zo ontzettend veel van die van andere vrouwen. Dat is ook de boodschap van het boek. Ze worden allemaal met gelijklopende beslommeringen en uitdagingen geconfronteerd. De Arabische vrouwen in het boek zijn allen moslim, maar komen niet uit ‘traditionele’ islamitische gezinnen.

Er kan dan ook over gediscussieerd worden in hoeverre ze representatief zijn voor de doorsnee islamitische Arabische familie in de hoofdstad van Europa. De meesten zijn ‘vrijgevochten’, net zoals de auteur zelf overigens. Op de achterflap van het boek staat een mooie, ongesluierde, hip geklede vrouw. Zo één heeft de auteur van deze lijntjes (die ooit drie maanden in Gaza heeft gewoond) nooit gezien in Gaza-Stad en brede omgeving.

Fluwelen handschoenen

Brusselse vrouwen speelt zich inderdaad af in onze hoofdstad. In dit fictiewerk staan dan ook heel wat referenties naar bekende straten, pleinen en gebouwen. Voor de Brusselaar komt het allemaal heel bekend en vertrouwd over. Dat ze daarbij de bal al eens misslaat (het is ons bijvoorbeeld niet bekend welke universiteit er ligt naast het Dudenpark in Vorst), tot daaraantoe.

‘Brusselse vrouwen is een explosieve roman over maagdelijkheid, drugs, vreemdgaan en huiselijk geweld, met voldoende munitie om de vooroordelen die Arabieren en Europeanen over elkaar in stand houden, instant aan flarden te schieten’, lezen we op de achterflap. Het aantal echte of vermeende vooroordelen dat aan bod komt is echter vrij gering. En ze worden meestal ook met fluwelen handschoenen aangepakt. Is leuk, maar na ongeveer drie decennia onophoudelijke discussies over integratie, islam en aanverwante thema’s, zouden we eigenlijk al een stap verder moeten staan in de discussie over echte en vermeende vooroordelen.

Stationsromannetje

Men kan zich zelfs de vraag stellen of Nisma Alaklouk zelf geen vooroordelen heeft. Zo laat ze op blz. 103 een van haar protagonisten zeggen: ‘Ik voelde geen angst die Europese vrouwen doorgaans hebben voor mannen uit andere culturen of uit andere religies.’ Is het mevrouw Alaklouk dan echt nog niet opgevallen dat Europa en Brussel één van de meest pluriculturele gebieden zijn ter wereld? Dat hier ontzettend veel gemengde huwelijken voorkomen? En dat Gaza daarentegen één van de meest monoculturele, monoreligieuze en monolinguïstische zones op onze aardbol is? Dat het islamitische vrouwen daar bij wet verboden is te trouwen met een niet-moslim? Het aantal huwelijken van Palestijnse vrouwen met niet-Palestijnse mannen uiterst beperkt is? En dat je er tevergeefs zal zoeken naar een jood, hindoe, boeddhist, sikh of atheïst?

Wat een leuke roman had kunnen worden over vrouwen in Brussel, is een reeks kortverhalen geworden over liefdesperikelen en andere beslommeringen. Het doet te veel denken aan een stationsromannetje. Nisma Alaklouk beschikt zonder enige twijfel over redactionele kwaliteiten, maar een grote romancière zit er voorlopig niet in.