Hamas en Fatah op de thee in China

Dit weekend (20-21 juli) bevinden de Palestijnse bewegingen Hamas en Fatah zich in de Chinese hoofdstad Beijing voor verzoeningsgesprekken met het oog op een naoorlogs Gaza. China heeft zich afgelopen maanden pro-Palestijns opgesteld.

Het Palestijnse gebied bestaat (in theorie) uit de Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Sedert 2007 is Hamas (dat is de Palestijnse versie van de moslimbroeders) aan de macht in Gaza, terwijl Fatah (de grootste organisatie binnen de PLO-Palestinian Liberation Organization) de lakens uitdeelt in de Westelijke Jordaanoever (WJ). Het is door de verkiezingen van 2006 dat Hamas de wind in de zeilen kreeg in Gaza, waarna het een staatsgreep pleegde in 2007. Fatah/PLO vormen de ruggengraat van de Palestijnse Autoriteit (PA) in de WJ, die vrijwel niks meer in de pap te brokken heeft in Gaza en Oost-Jeruzalem.

Stoorzender

Door de terreuractie van Hamas op Israëlisch grondgebied op 7 oktober begon de destructieve oorlog van Israël tegen Hamas. Na 9 maanden oorlog is het nu toch tijd geworden om over te gaan tot een wapenstilstand, vinden ze in China, want het huidige conflict lijkt wel een straatje zonder einde.

China wil haar economische invloed in heel Azië uitbreiden, en het huidige Israëlisch/Palestijnse conflict, dat het ganse Midden-Oosten dreigt mee te sleuren, is daarbij een stoorzender. China (samen met de Verenigde Staten, Rusland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk permanent lid van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties) wil bovendien profiteren van de onmacht of onwil van de Verenigde Staten om het conflict op te lossen, en is tot de vaststelling gekomen dat de VS niet kunnen optreden als een neutrale bemiddelaar vanwege de eenzijdige pro-Israëlische opstelling.

China slaagde er al in de aartsvijanden Saoedi-Arabië en Iran (de soennitische islam versus de sjiitische islam) te verzoenen, terwijl Israël de wereld een nieuwe oorlog wou opdringen, deze keer tegen Iran. Israël beschouwt Iran als de belangrijkste bedreiging voor de joodse staat. China heeft zowel goede contacten met Israël als de Palestijnen, en denkt daarom in een goede positie te zitten nu de Verenigde Staten zich al een paar jaren proberen terug te trekken uit de regio. Afgelopen decennia hebben de Amerikanen vooral chaos en oorlog in het Midden-Oosten gecreëerd, in plaats van vrede en stabiliteit.

Corrupt

De Hamas-delegatie zal geleid worden door Ismail Haniyeh, de Hamas-topfiguur die in Qatar leeft. Van Haniyeh is geweten dat hij op 7 oktober pas een half uur op voorhand verwittigd werd van de Hamas-actie, die een eenzijdig initiatief was van Yahya Sinwar, de nummer één van Hamas in de Gazastrook. In april vermoordde Israël drie kinderen van Haniyeh.

De Fatah-delegatie staat onder leiding van de in Europa weinig bekende Mahmoud al Aloul, en niet van Mahmoud Abbas (ondertussen 88 jaar), hoofd van de Palestijnse autoriteit en Fatah-voorman. Mahmoud Abbas is de opvolger van PLO-voorman Yasser Arafat (1929-2004), maar mist duidelijk zijn charisma, en heeft de reputatie behoorlijk corrupt te zijn. In april vonden er al eens gesprekken plaats in China met de Palestijnse organisaties, maar die leverden niet veel op.

De Israëlische eerste minister Benjamin Netanyahu heeft al laten weten na de oorlog geen rol meer te willen zien voor Hamas of de Palestijnse Autoriteit in de Gazastrook. Wat er dan met de Gazastrook moet gebeuren na de oorlog weet hij ook niet, en vanuit zijn zionistische ideologie is dat ook zijn probleem niet.

De meeste waarnemers zijn sceptisch over de slaagkansen van China om tot een verzoening tussen Hamas en Fatah te komen, en Israël een tweestatenoplossing te doen aanvaarden. Daarvoor zou China nog niet genoeg greep hebben op het Nabije Oosten. Ook de Verenigde Staten zijn niet blij met de gesprekken in China, want de Amerikanen beschouwen Hamas als een terroristische organisatie, maar Fatah als een salonfähige organisatie. Volgens The New York Times van 15 juli zou Hamas bereid zijn om de controle over de Gazastrook op te geven (maar haar gewapende vleugel wel te bewaren). De krant vermeldt haar bronnen niet bij dit opmerkelijke maar twijfelachtige nieuws.

Interne ruzie

Ondertussen gaat het geruzie tussen Hamas en Fatah/PLO verder. Fatah en de PLO verwijten Hamas verantwoordelijk te zijn voor de bijna 40.000 Palestijnse slachtoffers in Gaza en de enorme vernielingen van de infrastructuur, door een niet te winnen oorlog met Israël uit te lokken. Hamas verwijt Fatah/PLO dan weer naar de pijpen van Israël en de Verenigde Staten te dansen. Fatah/PLO vindt ook dat Hamas door het verzet tegen de Oslo-akkoorden (1993) de oprichting van een Palestijnse staat heeft geblokkeerd. De twee organisaties werkten wel samen tijdens de tweede intifada (opstand) tegen Israël tussen 2000 en 2005.

Volgens een recente enquête van het Palestinian Centre for Policy and Survey Research blijkt dat 60% van de Gaza-bevolking een familielid heeft verloren in de huidige oorlog, maar 2/3 blijft de Hamas-actie van 7 oktober steunen. Fatah kan op veel minder sympathie rekenen. 50% denkt dat Hamas de oorlog zal winnen, 25% van de inwoners van Gaza denkt dat Israël gaat winnen. De steun voor een tweestatenoplossing vermindert, 60% vindt dat de Palestijnse Autoriteit moet worden opgedoekt.