De mythomane marketingstunt

De nieuwste ‘speciale’ Suske en Wiske-strip wordt wellicht het grootste evenement in het stripjaar 2020. De Sonometer, getekend door Dirk Stallaert, moet niet enkel een eerbetoon zijn aan Willy Vandersteen, maar het album heeft meteen de arrogante hoogmoed om zichzelf in de Blauwe Reeks te nestelen. De strip is werkelijk prachtig, maar de loftrompet kan in de koffer blijven.

Krullen in plaats van ananaskapsel

Standaard Uitgeverij pakt voor de 75-jarige verjaardag van de reeks Suske en Wiske uit met een stunt. Eén van de beste Vlaamse striptekenaars, Dirk Stallaert, werkte een (zogenaamd) onafgewerkt verhaal van Willy Vandersteen af. Niet zomaar een verhaal maar eentje dat tot de Blauwe Reeks moest behoren: een serie albums die ooit met blauwe kaft verschenen en tot de beste van de grootmeester worden gerekend.

Voor niet-kenners zijn dat de stripverhalen waar Wiske in plaats van een ananaskapsel een nektapijtje met blonde krullen heeft. Deze verhalen ontstonden nadat de geestelijke vader van Kuifje, Hergé, de Vlaamse krantenstriptekenaar Vandersteen overtuigde om voor het weekblad Kuifje verhalen te produceren.

Hergé gruwde echter van de volkse en soms absurde kenmerken van de Vlaamse strips. Dus raadde hij Vandersteen aan om Sidonie (toen heette ze nog zo), professor Barabas en Schalulleke (idem) weg te laten. De politieke grappen en grollen uit de katholieke kranten moesten achterwege blijven. Lambik moest iets minder een idiote klaploper, en meer impulsieve burgerman zijn met een gouden hart (zeg maar een soort kapitein Haddock). Ook de tekenstijl moest volgens Hergé een pak verzorgder.

Negende verhaal

Dit leidde tussen 1950 en 1959 tot acht parels van albums zoals Het Spaanse spook, De bronzen sleutel, De Tartaanse helm, De schat van Beersel, Het geheim der gladiatoren, De gezanten van Mars, De groene splinter en Het gouden paard. Deze verhalen werden later aangepast om ook in de Rode Reeks te verschijnen en sedert 2017 verschenen enkele opnieuw ingekleurd in de witte reeks of classics.

In 2020 duikt plots het verhaal op dat een negende verhaal zou bestaan. De uitgeverij pakte uit met de aankondiging dat niemand minder dan Dirk Stallaert de strip zal afwerken. Helaas bleek uit het door de uitgeverij opgemaakte dossier dat Vandersteen enkele halve pagina’s had geschetst en geïnkt (zie afbeeldingen). Dat onafgewerkte verhaal bestond met andere woorden uit amper enkele stroken.

In 1959 kwam het omwille van commerciële belangen en een felle ruzie over wie de stripalbums mocht uitgeven (Lombard, de uitgever van weekblad Kuifje of Standaard Uitgeverij) tot een breuk tussen Vandersteen en het weekblad.[1]

Zelfs titel Sonometer is gokje

Gezien Vandersteen rond die tijd in een promotiestunt van KLM en de krant De Standaard door Azië reisde met de schrijfster Maria Rosseels deed Vandersteen in Tokio enkele ideetjes op voor een volgend verhaal voor Kuifje. De titel kon De geluidsmaniak of De sonometer worden.

Rond die tijd vatte Vandersteen ook het idee op om net als Hergé een studio te starten en met vaste medewerkers zijn productie te verhogen en daarnaast lucratiever reclamewerk te leveren. In welke mate dit allemaal meespeelde om het verhaaltje in Japan uiteindelijk verticaal te klasseren is niet geweten.

Geen toptalent

Wat Standaard Uitgeverij bezielde om op basis van een paar stroken en misschien een synopsis de Franse scenarist François Corteggiani opdracht te geven een scenario te schrijven dat zich moest voordoen als het onafgewerkte verhaal van Willy Vandersteen is een mysterie.

Ten eerste is Corteggiani niet meteen een topnaam. Zijn bekendste reeks die in het Nederlands verscheen is Tatiana K. getekend door de briljante Félix Meynet. Die reeks draait volledig op de sexy vrouwen die Meynet tekent en kon niet tippen aan diens eerdere werk zoals de reeksen Dubbel M (Double M), het al veel mindere Karaat of diens huidige succesreeks Savage (Sauvage).

Corteggiani’s scenario voor een album in de reeks Alex in 2012 (De schaduw van Sarapis, getekend door de Belgische tekenaar Marco Venanzi) was ook niet bepaald een hoogvlieger.

Stallaert redt de dag

De Brusselaar Dirk Stallaert tekende in het verleden al een aantal Suske en Wiskes, maar is vooral bekend door zijn werk als tekenaar van Nero in samenwerking met Marc Sleen. Dat werk verschijnt momenteel onder de titel De Stallaert Jaren.

Qua klare lijn beklijft zijn oude reeks Ninomet Hec Leemans als scenarist nog het meeste. Die kunde van Stallaert om zich verschillende tekenstijlen eigen te maken (zo tekende hij zelfs enkele Kiekeboes tussen 2003 en 2005) was naast zijn beschikbaarheid en reputatie allicht de reden dit project aan hem toe te vertrouwen.

Het album zelf is fenomenaal getekend, maar bij momenten krijgt de lezer de indruk dat veel extra vakjes moesten getekend worden omdat het scenario te kort bleek. ‘Enkele elementen uit het bestaande materiaal werden daarin op een inventieve manier geïntegreerd,’  luidt de nogal dunne uitleg van de uitgever. Op andere momenten staat zoveel onzinnige tekst in de tekstballonnen dat opnieuw het scenario door de mand valt.

De sonometer is weliswaar een zeer mooi stripalbum. De constante kwaliteit van de tekeningen is verbluffend. Ondanks de alom bekende personages bekruipt de lezer echter nooit het gevoel een echte Vandersteen te lezen. Nergens duiken de typische poses en uitdrukkingen op.

Uiterlijk lijkt De sonometer nog het meest op een strip in de klare lijn zoals Dirk Stallaert of Eric Heuvel die tekenen. Echt vergelijkbaar met de stripverhalen uit de Blauwe Reeks is dit verhaal noch qua vorm, noch qua scenario. Daarvoor is het verhaal te banaal en eigenlijk te slecht. Bij momenten lijken passages met Lambik weggelopen uit de Sjef van Oekel-strips van Theo van den Boogaard.

De humor is langdradig – zowel qua découpage (knippen en opdelen van een scène in shots, nvdr) als aantal tekeningen per gag – flauw en on-Vandersteens. Als pastiche is dit album zeker één van de beste pogingen. Als Suske en Wiske kan het de vergelijking doorstaan met alle stripverhalen in de Rode Reeks na het pensioen van Paul Geerts.

Suggestie voor een andere titel

De eretitel van nummer negen in de Blauwe Reeks is echter veel te hoog gegrepen. Daarvoor is de inbreng van Vandersteen te klein. Ook het zwakke scenario diskwalificeert dit verhaal als volwaardige Suske en Wiske. De werkelijk prachtige tekeningen zouden de uitgever echter moeten doen inzien dat dit de weg is om te volgen en niet de vermaledijde restyling van de Rode Reeks.

Enkel en alleen omwille van de tekeningen is dit album misschien het beste wat de reeks kon overkomen, al berust de hele marketing dus op enkele leugentjes. Laten we daarom een nieuwe titel voorstellen: De mythomane marketingstunt.

[1] De Blauwe Reeks hield dan ook meteen op (de blauwe kaft duikt pas op vanaf het tweede verhaal in de Franstalige Lombard-collectie en bij het zesde deel werd dit al opgegeven). De heruitgaven van de Blauwe Reeks kenden echter steeds een groot commercieel succes ondanks de fouten die in het drukwerk slopen.