A Guided Tour through the Museum of Communism

Van de Kroatische schrijfster Slavenka Drakuli? verscheen zopas ‘A Guided Tour through the Museum of Communism’. De eerste vraag die bij de lezer opkomt: is dit fictie of non-fictie? Beide, zo blijkt: het boek beschrijft echte situaties en gebeurtenissen uit de tijd van de communistische regimes in Oost-Europa, maar verteld door sprekende dieren. Elk dier brengt verslag uit over een land en doet dit vanuit zijn eigen perspectief. Over de DDR wordt ons bijvoorbeeld verteld door een mol – een knipoog naar de Oost-Berlijners die ontsnappingstunnels groeven onder de Muur, maar ook naar de Stasi-mollen die via infiltratie deze ontsnappingspogingen deden mislukken. De muis die het toenmalige Tsjechoslowakije beschrijft, geeft ons vanuit haar opmerkelijk inlevingsvermogen een goed beeld van de impact van een totalitair systeem op de volkspsyche. Pakkend is ook de wijze waarop de kat van de Poolse generaal Jaruzelski vertelt over die keer dat haar baas naar Moskou werd geroepen voor overleg, waar Breznjev hem geen andere keus gaf dan de noodtoestand en de krijgswet af te kondigen en vakbond Solidarnosc buiten de wet te stellen.

En zo passeren acht Europese landen uit het voormalige Oostblok de revue. De auteur schetst een somber beeld van de ondemocratische communistische regimes, maar levert ook kritiek op het consumentisme dat in de plaats is gekomen. De sublieme vertelstijl doet de lezer glimlachen, maar de inhoud beklijft en doet soms de wenkbrauwen fronsen.