Joe Biden in een notendop

Toen Joe Biden nog maar net twintig was werd hem door de moeder van zijn latere eerste vrouw Neilia Hunter eens gevraagd naar zijn ambities. Het antwoord van Biden was kort maar krachtig: ‘President. Van de Verenigde Staten.’ Nu, 60 jaar en een rijk gevulde politieke carrière later, is het hem eindelijk gelukt. Joe Biden zal op 20 januari 2021 de eed afleggen als de 46ste President van de Verenigde Staten. Én huidig president Donald Trump uit het Witte Huis begeleiden.

Want dat was onder meer ook de reden waarom Biden besloot nog één keer mee te doen aan de Democratische voorverkiezingen: een eind maken aan het presidentschap van Trump.

Presidentskandidaat

Maar binnen de Democratische Partij was niet iedereen even enthousiast toen Biden op Super Tuesday won en zo de facto presidentskandidaat van de Democraten werd. Voor de meest progressieve strekking binnen de partij wordt Biden gezien als een voortbrengsel van het ancien régime en een verdediger van de nationale veiligheidsstaat, met een behoefte aan zo weinig mogelijk verandering. Biden had dat zelf ook met zo veel woorden gezegd tijdens een van de eerste fondsenwervingen in New York. Hij beloofde daar dat hij de rijken niet zou demoniseren en dat er niets wezenlijk zou veranderen.

Daarbij komt ook nog dat het stemgedrag van Biden tijdens zijn carrière in de Senaat in de ogen van hedendaagse progressieven zonder meer als ‘rechts’ wordt beschouwd. Zo stemde hij voor de deregulering van Wall Street, voor het vrijhandelsakkoord met Canada en Mexico en voor de oorlog in Irak.

Deze progressieve vleugel binnen de Democratische Partij bestaat voornamelijk uit jonge Amerikanen, de zogenaamde millennials. Deze millennials vormen op dit moment de grootste en meest diverse generatie in de Verenigde Staten en zijn van mening dat veel van wat in Amerika de laatste jaren is fout gelopen deels te wijten is aan de gerontocratie (bestuursvorm waarbij alle autoriteit toekomt aan ouderen, nvdr). De mediane leeftijd van de Amerikanen was in 2020 achtendertig jaar, die van de Senaat vijfenzestig.

Verkiezingscampagne

Joe Biden besefte maar al te goed dat hij binnen de progressieve vleugel van de Democratische Partij niet goed lag, dus om zijn imago van vertegenwoordiger van het status quo wat bij te stellen nam hij onder andere contact op met Bernie Sanders, zowat de meest prominente vertegenwoordiger van de progressieve Democraten, om hem te zeggen dat hij van plan was één van de meest progressieve presidenten te zijn sinds Franklin Delano Roosevelt met zijn New Deal.

Tijdens zijn verkiezingscampagne is Biden dan ook duidelijk van het politieke centrum naar links opgeschoven, wat eigenlijk de tegengestelde beweging is van wat veel presidentskandidaten doorgaans doen. Zo nam Joe Biden onder andere Elizabeth Warrens plan over om studieschulden te verlichten en faillissementen anders aan te pakken, ook al zou daarvoor een deel van een wet die hij zelf had helpen aannemen, moeten worden geschrapt.

Hij sprak ook zijn steun uit voor een beperkte versie van een plan van Sanders voor gratis hoger onderwijs. Bijna een jaar nadat hij kiezers had gerustgesteld ‘dat er eigenlijk helemaal niks zou veranderen’, zei Biden ‘dat Amerika rijp was voor revolutionaire institutionele veranderingen’.

Mooie samenvatting

Het boek Joe Biden van Evan Osnos is met zijn 224 bladzijden verre van een dik boek en vat kort en bondig Bidens politieke carrière samen. Aan bod komt onder andere het moment in 1972 toen hij op negenentwintigjarige leeftijd voor het eerst verkozen werd in de Senaat met een nipt verschil van drieduizend stemmen.

Veel aandacht wordt er ook besteed aan Bidens eerste verblijf in het Witte Huis als Barack Obama’s vicepresident. Biden en Obama zijn in heel wat opzichten zeer verschillend. Niet alleen is het leeftijdsverschil groot, Obama is meer een technocraat terwijl Biden zegt wat in hem opkomt. Maar net daarom werkte het tussen hen misschien zo goed. Bij zijn aanstelling vroeg Biden trouwens maar één ding: dat hij altijd commentaar mocht leveren, dat hem nooit de mond zou worden gesnoerd en dat hij de laatste in de kamer zou zijn waar de president mee sprak. Barack Obama heeft zich daar altijd aan gehouden, al is geweten dat hij maar zelden het advies van Biden volgde. 

Maar het boek is meer dan alleen een lofzang over Joe Biden’s politieke carrière. Het bevat ook ontelbare interessante weetjes over Joe Biden als persoon zelf zoals zijn hartelijkheid met soms stekelige randjes. Het feit dat hij vriendelijk kan zijn maar ook kortaf en veeleisend. Zijn bijnamen zoals Amtrak Joe (Biden gaat altijd met de trein naar het werk). Het feit dat hij sinds Walter Mondale in 1984 de eerste Democratische presidentskandidaat is die niet aan een chique universiteit heeft gestudeerd. Zijn gênante hebbelijkheid om ongelukkige uitspraken te doen. En zijn neiging om hardop te zeggen wat anderen in Washington alleen binnenskamers durven te zeggen.

Voor- en tegenspoed

Daarnaast krijg je ook een soms emotionele inkijk in Biden’s privéleven. Het boek verhaalt zijn voorspoed zoals zijn klim in de hiërarchie van de Senaat. Maar ook zijn tegenspoed, zoals het verschrikkelijke ongeval waarin zijn eerste vrouw, Neilia Hunter, en zijn dochtertje Naomi om het leven kwamen. En hoe zijn verdriet hem bijna aanzette om een einde aan zijn leven te maken.

Later vond hij wel weer het geluk bij zijn tweede en nog altijd huidige echtgenote, Jill Jacobs. Het noodlot sloeg in 2015 echter opnieuw toe toen Biden’s oudste zoon, Beau Biden, op zesenveertigjarige leeftijd stierf aan een glioblastoom (een agressieve hersentumor, nvdr).

Kortom, wie snel even bij wil lezen wie Joe Biden juist is, wat hij in zijn leven al bereikt heeft en welke voor- en tegenspoed hij gekend heeft, heeft met dit boek een mooi overzicht in handen. Na het lezen van het boek wordt het je duidelijk waarom Joe Biden zowel de gelukkigste als de ongelukkigste man van de Verenigde Staten wordt genoemd.

Die inschatting is van  Bidens vriend Ted Kaufman die het leven  van de nieuwe president goed en pakkend weet samen te vatten: ‘Als je me vraagt wie de ongelukkigste man is die ik ken, omdat hem verschrikkelijke dingen zijn overkomen, zou ik zeggen: Joe Biden. En als je me vraagt wie de gelukkigste man is die ik ken, omdat hem ongelooflijk mooie dingen zijn overkomen, zou ik zeggen: Joe Biden.’