Onbestraft politiegeweld? De zoektocht van een huisvrouw naar gerechtigheid

In Onbestraft politiegeweld? Doofpotoperatie of justitieel falen? brengt Ignace Vandewalle het relaas van een scooterongeval na een politieachtervolging. In het boek volgt de lezer moeder Brigitte De Pauw op de voet tijdens haar zoektocht naar gerechtigheid voor haar zoon Pierre. Die komt in de zomer van 2008 zwaar ten val tijdens een politieachtervolging. Pierre raakt zwaar gewond en herinnert zich niets van wat er gebeurde. Al snel blijken er allerlei tegenstrijdigheden in het dossier te zitten. Wat volgt is een 14 jaar durende strijd van een gewone huisvrouw tegen de ivoren torens van Justitie.

Vandewalle is bekend als auteur van De illegale Ghelamco Arena en De Valse Profeet. Hij werkte als kabinetsmedewerker bij de liberale ministers Marc Verwilghen en Vincent Van Quickenborne om nadien als parlementair medewerker aan de slag te gaan voor Lijst Dedecker. Brigitte De Pauw contacteerde hem en legde hem een uitgeschreven kladversie van haar verhaal voor. Vandewalle, die zich al vaker vastbeet in onmogelijke dossiers, ging aan de slag met dit boek als resultaat.

Ongeval of politiegeweld?

Het verhaal begint op een zomerse namiddag in 2008, wanneer een politiepatrouille een scooter opmerkt waarvan het standlicht niet functioneert. Zij zetten de achtervolging in en laten collega’s de weg versperren. In paniek vlucht Pierre, de jonge bestuurder. Die vlucht eindigt tegen een boom, met zware verwondingen tot gevolg. In eerste instantie verklaren de agenten dat Pierre de controle over de scooter verloor nadat hij een verhoogde stoeprand opreed. Maar al snel blijken die verklaringen niet te kloppen.

Getuigen, die er eerst volgens de politie niet waren, verklaren dat de politiecombi naast de scooter reed op het moment van het ongeval. Uit verfsporen op scooter en passagiersdeur zou blijken dat er contact was tussen de achtervolgende politiewagen en de bromfiets. Het vermoeden rijst dat Pierre door de politie van de weg werd gereden om hem tot stilstand te brengen. Toch wel een drieste actie omwille van een niet functionerend standlicht.

Ongerijmdheden

Gedurende het eerste deel van het boek volgt de lezer mama Brigitte De Pauw bij haar zoektocht naar gerechtigheid voor haar zoon. We lezen over de hele rist advocaten. Waaronder een paar bekende namen, die allemaal verstek geven en geen soelaas brengen. Wat wel volgt zijn stevige advocatenrekeningen. Er volgt een klacht en een proces wegens politiegeweld, maar de agenten worden -wegens gerede twijfel – vrijgesproken. De rechter in beroep volgt het oorspronkelijke vonnis. Cassatie wijst de zaak van De Pauw en haar zoon af. Er rest nu nog enkel een procedure voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Alleen lijken daar ook de slaagkansen niet gegarandeerd en kost zo’n procedure handenvol geld. Geld dat er na al die jaren niet meer is.

Vandewalle stoot tijdens zijn onderzoek op allerlei ongerijmdheden en eigenaardigheden. Een getuigenverhoor verdwijnt uit het dossier om pas veel later terug op te duiken. Er wordt geen onderzoeksrechter aangesteld. Een cruciaal onderzoek naar de verfsporen, dat een contact tussen combi en scooter kan bevestigen of uitsluiten, wordt nooit uitgevoerd. Al die elementen wijze op zijn minst op slordigheid bij justitie. Al sluiten sommigen van de actoren een doofpotoperatie niet uit. Brigitte De Pauw is tot op vandaag overtuigd van het feit dat haar zoon groot onrecht werd aangedaan. Om dat onrecht te verwerken, schreef zij mee aan dit boek. Als catharsis.

Emotionele rust

‘Dit boek is geen poging om justitie of de politie een neus te zetten’, verklaart Vandewalle. ‘Ik heb dit boek mee geschreven omdat ik, na het horen van dit verhaal en mijn onderzoek naar het wedervaren van Brigitte De Pauw en haar zoon Pierre, hen in de gelegenheid wou stellen om via dit boek emotionele rust te vinden. Dat onderzoek leverde bevreemdende resultaten op, die op zijn minst twijfel zaaien over de manier waarop dit dossier werd behandeld. Ik zie het bijna als een plicht om in het belang van alle burgers van onze rechtstaat die feiten naar buiten te brengen. Al was het maar om een dergelijk verloop van rechtszaken in de toekomst te vermijden.’

Oproep aan minister en regering

‘Ik besluit het boek ook met een oproep aan huidig minister van Justitie Vincent Van Quickenborne. Hij kan van zijn positief injunctierecht gebruik maken om de nooit uitgevoerde onderzoeksdaden te laten stellen zodat mevrouw De Pauw en haar zoon rust kunnen vinden. Vooral de analyse van de verfstalen die op scooter en combi werden aangetroffen kunnen uitsluitsel bieden over de vraag of de politie hier haar boekje te buiten ging en onnodig roekeloos handelde.’

‘Verder kan de minister er voor zorgen dat rechtbanken die nauw samenwerken met betrokken politiediensten geen zaken van politiegeweld meer behandelen. Ten slotte vraag ik de regering voldoende middelen vrij te maken voor Justitie. Uit dit dossier blijkt duidelijk dat er sprake is van slordigheden die het gevolg zijn van personeelstekort en een tekort aan werkingsmiddelen. Slachtoffers hebben recht op een feilloos functionerend gerecht. Dat is het belangrijkste fundament van onze westerse democratie en rechtstaat.’

Ontbrekend wederwoord

Vandewalle slaagt er in een droog juridisch verhaal te brengen op een wijze die de lezer meesleept. Zijn nuchtere analyse, waarmee hij het boek afsluit, brengt die na het persoonlijke relaas van moeder De Pauw terug naar de feiten. Hierdoor blijft het aan de lezer om zelf te oordelen over wat er is gebeurd.

Één puntje van kritiek moet me van het hart. Ik had graag een reactie gezien van de betrokken politieagenten en advocaten. Maar misschien is hun kant van het verhaal wel voer voor een ander boek?

Onbestraft Politiegeweld? telt 115 pagina’s, eindnoten inbegrepen. Het voorwoord is van de hand van advocate en politica Sophie De Wit. Het boek werpt een licht over hoe in dit land met mogelijk politiegeweld wordt omgegaan. Het leest als een trein en mag niet ontbreken in de boekenkast van lezers die interesse hebben voor Justitie.