Eric Zemmour: ‘La France n’a pas dit son dernier mot’

‘La France n’a pas dit son dernier mot‘ is het recentste boek van de Franse presidentskandidaat Eric Zemmour. Het is de opvolger van ‘Le suicide français‘ uit 2014, waarin Zemmour uitgebreid beschrijft wat hij als de ondergang van Frankrijk beschouwt.

Presidentskandidaat

‘La France n’a pas dit son dernier mot’ is twee maanden verschenen voordat hij zijn kandidatuur als Frans presidentskandidaat bekendmaakte. Maar wie denkt in het boek een uiteenzetting te zullen vinden van zijn beleid als toekomstige vermeende president van Frankrijk, komt bedrogen uit.

Wat men wel leest in z’n nieuwe boek is kritiek op wat er in de Franse samenleving misloopt inzake veiligheid, immigratie, islam en nationale identiteit. ‘Deze natie die gedurende duizend jaar het intellectuele speerpunt is geweest van de westerse beschaving begint te wankelen rond de jaren ’70-’80’, luidt het in de inleiding. (Cette nation qui a été pendant mille ans le fer de lance intellectuel de la civilisation occidentale bascule à la charnière des années 1970-1980.)

“Marine Le Pen, net zoals Emmanuel Macron en Jean-Luc Mélenchon, zijn van mening dat ‘de islam niet onverenigbaar is met de Republiek’, en dat ‘de grote vervanging niet heeft plaatsgevonden.” (Marine Le Pen, comme Emmanuel Macron et Jean-Luc Mélenchon, estime que “l’islam n’est pas incompatible avec la République’ et que ‘le grand remplacement n’existe pas.) Met ‘remplacement’ bedoelt Zemmour uiteraard de demografische evoluties die hebben plaatsgevonden in La République.

Traditionalist

En toch weet ‘traditionalist’ Zemmour de Franse revolutie en Verlichting als startpunt uit de duisternis te relativeren. Dat komt niet vaak voor bij Franse auteurs. ‘Onze grote revolutie van 1789 had nooit plaatsgevonden zonder de Britse Glorious Revolution van 1688 en nadien de Amerikaanse onafhankelijkheid van 1776’.

‘Er is geen Franse Verlichting zonder de Engelse Verlichting. Geen Franse revolutie zonder de Amerikaanse revolutie. En geen Amerikaanse revolutie zonder de Engelse Founding Fathers die hun land waren ontvlucht om niet te moeten verzaken aan hun idealen.’ (Notre grande Révolution de 1789 n’aurait jamais eu lieu sans la Glorious Revolution britannique de 1688 puis l’indépendance américaine de 1776, … Il n’y a pas de Lumières françaises sans les Lumières anglaises. Pas de Révolution française sans la révolution américaine. Et pas de révolution américaine sans ces Pères fondateurs anglais ayant fui leur pays pour ne pas renoncer à leur idéal.)

Uitgebreid netwerk

De publicatie van Zemmour is uiteindelijk een kroniek van een indrukwekkend aantal restaurantbezoeken/gesprekken geworden die Zemmour gehad heeft tussen 2006 en 2020, en waarbij hij zijn mening geeft over een aantal van zijn geliefkoosde onderwerpen met zijn disgenoten. Daaruit kan je alleen maar afleiden dat Eric Zemmour ontzettend interessant connecties heeft en een heel uitgebreid netwerk (ondertussen: had ?) met heel wat belangrijke figuren uit politiek en media, en dat hij zichzelf alvast bijzonder interessant vindt.

Over x aantal uitspraken kan men zich vragen stellen. Zo gaat hij nogal licht over de anti-joodse wetten onder het Vichyregime (1940-1944) ook al is Zemmour toch zelf van joodse komaf. En al zijn een aantal kritieken van Zemmour op de Franse samenleving terecht, welk alternatief hij vooropstelt blijft onduidelijk.

Wat overblijft is nostalgie naar een Frankrijk dat, of men dat nu leuk vindt of niet, niet meer bestaat. Over de vrije markteconomie is Zemmour dubbelzinnig. Enerzijds positief omdat het kapitalisme nu eenmaal veel rijkdom heeft gecreëerd in Europa, anderzijds negatief omdat datzelfde kapitalisme, dat de dag van vandaag meestal neoliberalisme wordt genoemd, verantwoordelijk zou zijn voor Amerikaanse dominantie, massa-immigratie en het verdwijnen van de Franse en Europese identiteit.

Moslimprediker

Wat Eric Zemmour schrijft over moslimprediker Tariq Ramadan (blz. 147-149) is veel positiever dan men zou kunnen verwachten. Zijn voorstel om ouders in Frankrijk te verplichten echte Franse voornamen te geven (blz. 162 en 172), en waarbij hij zich baseert op wetgeving daterende uit de tijd van Napoleon (net zoals Atatürk ooit voornamen in Turkije verturkste, en Saddam Hoessein voornamen in Irak arabiseerde) doet de wenkbrauwen fronsen. Het werkt bij veel Fransen en niet-Fransen op de lachspieren.

Marine Le Pen, dochter van Jean-Marie Le Pen, krijgt er flink van langs. Het debat tussen de Franse presidentskandidaten Le Pen en Macron in 2017, waarbij Le Pen afging als een gieter, heeft Zemmour duidelijk nog niet verteerd. Nicolas Sarkozy, president van 2007 tot 2012, wordt afgeschilderd als een ongecultiveerde clown en tafelspringer.

Joodse afkomst

Eric Zemmour is geboren in 1958 in Montreuil, een beetje ten oosten van Parijs. Hij was tot nu toe vooral actief als schrijver, essayist en polemist. Van 1996 tot 2021 werkte hij voor Le Figaro, en voordien voor Le Quotidien de Paris. Zijn ouders zijn joden geboren en getogen in Algerije (zijn grootvader was daar schoenmaker). Ze kwamen naar Frankrijk tijdens de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog beging de jaren ’60.

Volgens één van de mythes van het zionisme en het joodse nationalisme (zowel van religieuze als niet-religieuze aard) zouden alle joden die op aarde rondlopen afkomstig zijn uit het historische Israël van twee millennia terug. Het is daarom ook dat zowel de staat Israël als zionisten joden die buiten Israël leven omschrijven als behorende tot de diaspora. Vanuit diezelfde redenering kan elke jood, waar ook levend op aarde, ‘terugkeren’ naar Israël.

In werkelijkheid waren vele joden in Noord-Afrika autochtone Berbers die zich bekeerd hadden tot de joodse godsdienst. Ze hadden niks te maken met het oude Israël. Eric Zemmour is één van hen. In 1982 trouwde Zemmour met Mylène Chichportich. Dat is een joodse vrouw van Tunesische komaf. Maar terwijl de joden afkomstig uit Noord-Afrika zich volledig assimileerden in de Franse samenleving, lijkt dit met Algerijnse en andere moslims maar niet te lukken, is de rode draad en frustratie die doorheen het boek loopt.

Goede president?

Zou Eric Zemmour een goede president van Frankrijk zijn? Waarschijnlijk niet, want op blz. 284 van z’n boek schrijft hij: ‘Politiek is mijn stiel niet; ik verdedig ideeën en overtuigingen, geen postjes’. (La politique n’est pas mon métier; je défends des idées et des convictions, pas des places.)

Nou moe, dat weten we dan ook weer. Maar wat wil Zemmour nu eigenlijk bereiken? In de conclusie van zijn boek (blz. 335 en volgende) heeft hij het over de vijf I’s: ‘Identité, immigration, indépendance, instruction, industrie‘. Dat betekent kort samengevat de Franse identiteit verdedigen, een immigratiestop, de onafhankelijkheid van Frankrijk waarborgen (tegen onder meer een te grote Europese inmenging), het onderwijs in ere herstellen (onderwijs dat de Franse geschiedenis en cultuur in de solden zou hebben gezet).

Met industrie bedoelt Zemmour dat het gedaan moet zijn met de delokalisatie van Franse bedrijven. Wat Zemmour denkt over tewerkstelling, milieu en energie, financiën/begroting, mobiliteit, volksgezondheid, en andere vergelijkbare prullaria. Joost mag het weten.

‘Gewone’ Fransman

Wat is nu het verschil tussen Eric Zemmour en Marine Le Pen? Ietwat schematiserend kan men stellen dat Le Pen mikt op de ‘gewone’ Fransman, de man in de straat, en op sociaaleconomisch vlak een aantal standpunten inneemt die ‘links’ klinken.

Zemmour behoort eerder tot ‘klassiek rechts’, zit eerder in middenklasse en bourgeoismilieus, en heeft een intellectueel tintje dat Le Pen duidelijk mist.

Toekomstig president?

Gaat Zemmour president worden? Om te beginnen heeft iedere Franse presidentskandidaat 500 parrainages nodig. En die heeft Zemmour vermoedelijk nog niet. Bovendien is de visvijver waarin hij vist iets te klein. Wat betreft de Franse presidentsverkiezingen, die pas in april plaatsvinden (ook al kan men vandaag al geen enkele Franse TV-zender meer bekijken zonder te worden geconfronteerd met eindeloos geleuter over die verkiezingen) hebben we dus twee radicaal-rechtse kandidaten die elkaar lijken op te vreten.

Daarnaast zijn er een paar radicaal-linkse kandidaten die afkomstig lijken te zijn uit de teletijdmachine van professor Barabas. ‘Democratisch links’ dat geen fluit meer voorstelt (de Franse PS zit op een absoluut dieptepunt, de ultieme nachtmerrie voor de PS en Vooruit in België) is er ook nog. En ten slotte ‘democratisch rechts’ dat met Valérie Pécresse een kandidate heeft met wie je de verkiezingen sowieso niet kan winnen omdat ze op televisie overkomt als een pedante dame die geen enkele affiniteit heeft met de modale Franse man of vrouw.

Het komt Emmanuel Macron, huidig president van Frankrijk, en gladde aal, goed uit. Nu nog wachten op een verkiezingsprogramma van Eric Zemmour. Want laten we veronderstellen dat Eric Zemmour ‘n’a pas encore dit son dernier mot’.