‘Wa kik denk van heel die Reuzegomaffaire…’ zo luidt de aanhef van een TikTok-filmpje, gepost door niemand minder dan CD&V-voorzitter Sammy Mahdi. Hij zit op een bureaustoel maar het geluid lijkt afkomstig van iemand op een barkruk, die in onvervalste toogtaal (‘As ge denkt da ge da probleem zo gaat oplossen…’) de vox populi vertolkt over de veel te lichte ‘werkstrafjes’ voor de veroordeelde Reuzegommers. Ook het feit dat Youtuber Nathan Vandergunst, alias Acid, vervolging riskeert omdat hij op zijn videokanaal een aantal veroordeelde visolie-liefhebbers met naam en toenaam noemt, zit Sammy hoog.

‘Klassenjustitie’

Slechts acht van de achttien beklaagden kwamen opdagen om de uitspraak te aanhoren.

Nu zijn Youtube en Tiktok al lang populair bij politici, maar dat Acid en Sammy Mahdi samen front zouden vormen tegen de ‘klassenjustitie’, dat is nieuw. Ook dat de pers eendrachtig besliste om de namen van de veroordeelden niet vrij te geven – hoewel die al jaren circuleren op de sociale media – valt bij de twee witte ridders niet in goede aarde.

Eerst iets over het vonnis. Vermits de rechtbank oordeelde dat het om ‘onopzettelijke doding’ ging (visolie staat niet bekend als een vergif), en ook de kwalificatie ‘schuldig verzuim’ niet werd weerhouden, stond het vast dat ze er met een boete gingen van af komen, en geen celstraf van 18 tot 50 maanden die door het openbaar ministerie werd gevorderd. Ze kregen dan ook nog eens de lichtst mogelijke boete (50 euro maal 8), weliswaar gekoppeld aan een werkstraf. Wat die precies inhoudt, lijkt momenteel niemand te weten. Bovendien behouden ze een blanco strafblad, en geeft de rechtbank op die manier ook de stille wenk mee aan de pers dat discretie gepast is inzake het bekend maken van de namen van de veroordeelden. Een wenk die door alle mainstream media netjes wordt opgevolgd.

Mijn oordeel, voor wat het waard is: een excellente verdediging met topadvocaten, die heel minutieus het gebeuren aflijnde tot het doopritueel zelf, heeft de minimumstraf erdoor gekregen, voor iets wat er toch uitzag als een langzame marteldood. ‘Klassenjustitie’ is een duur woord. Laat ons zeggen dat de rechters en de verdediging in de beste verstandhouding waren overeen gekomen om er een ‘sereen’ proces van te maken, zonder teveel procedureel gekibbel, en met een mild verdict als happy-end. Dat de ouders van Sanda Dia zich verzoenend opstelden, was meegenomen. Het Antwerpse Hof van Beroep heeft Janker, Zaadje, Strontvlieg & Co van hun onafscheidelijke bijnamen verlost, en de penitentie gegeven, gevolgd door de absolutie, om het in katholieke termen te zeggen. Het was een uit de hand gelopen kwajongensstreek, ze werden al voldoende als gestraft beschouwd door de negatieve publiciteit. Noteer overigens dat maar acht van de achttien beklaagden zich lieten zien op de slotdag, de rest stuurde zijn spreekwoordelijke kat.

Publiek ongenoegen

De quasi-vrijspraak heeft dan een kleine volkswoede veroorzaakt, die men moet kaderen in het bredere maatschappelijke ongenoegen tegen de politiek en het systeem. Gaande van graffiti, over sit-ins, tot een restaurant dat belaagd wordt gewoon omdat de zaak door ouders van een Reuzegommer – die niets met de feiten te maken had – wordt uitgebaat.

Dat soort sociale lynchpartijen heeft niets met recht, laat staan met rechtvaardigheid te maken, maar het feit dat ze plaatsgrijpen wijst op een dieper liggend onbehagen dat, wees maar zeker, vooral de extreme partijen in 2024 ten goede zal komen. Boudewijn Bouckaert maakt er een woke-verhaal van, maar als mijn poetsvrouw ook al mompelt dat ‘die fils-à-papa’s er goedkoop vanaf komen’, is er meer aan de hand.

Daar kunnen de Reuzegommers natuurlijk niets aan doen, ze zijn het symbool geworden van een corrupt systeem dat bij een flink deel van de bevolking alle krediet heeft verloren. De macht heeft geen draagvlak meer, en ook de derde macht deelt in de klappen. Tussen december 2018, toen de dood van Sanda Dia bekend geraakt, en vandaag, is de Vlaamse publieke opinie geradicaliseerd, en hebben politici de grootste moeite om nog iets aan de mensen uitgelegd te krijgen’.

Wat ons naadloos weer bij het TikTok-filmpje van Sammy Mahdi brengt. Hoe wanhopig moet je zijn als partijvoorzitter, om dit soort toogpraat te ventileren, naar aanleiding van een gerechtelijke uitspraak? Volgens de recentste peiling wordt de Cd&V, het naar de kiesdrempel zinkende Groenschip buiten beschouwing gelaten, de kleinste partij in Vlaanderen. Dan is werkelijk elke reddingsboei van levensbelang. Mahdi waagde zijn kans omdat het Vlaams Belang voor één keer zweeg, vermoedelijk omdat het zelf te dicht staat bij de visolie-clan en haar advocaten.

Truitjes te koop

De CD&V zit nog met een grote stock

Wa kik denk van heel die Reuzegomaffaire…? Ja, natuurlijk stinkt de afgesproken omerta van de pers, want na een veroordeling worden namen normaal gezien openbaar gemaakt. Ook dat voedt de volkswoede, en dat werkelijk elke krant er zich aan houdt, doet ons weer afvragen hoeveel van die geheimpjes er zo nog gekoesterd worden.

Enter een tweede wanhopige aandachtszoeker: Nathan Vandergunst. In ronduit debiel ogende filmpjes houdt Acid zijn publiek op de hoogte van elke wind die verkeerd zit. Elke twee zinnen smijt hij er een ‘What the fuck man!‘ tussen. Onderwijl leurt hij met chips, truitjes, onderbroeken, je noemt het maar. Daar schijnt hij royaal van te kunnen leven, maar nu hij niet eens een ondernemingsnummer bleek te hebben, en dus ook geen belastingen betaalt, is ook de fiscus een vaste kijker van zijn clipjes. Een paar jaar geleden prees hij zijn jeugdig publiek zo’n truitje aan, met de vermelding dat ze ‘desnoods de kredietkaart van hun ouders maar moesten stelen’ om een bestelling te plaatsen. Een toekomstige kandidaat voor de titel ‘Vlaams ondernemer van het jaar’.

Nathan Vandergunst maakt dus scheldfilmpjes op de Reuzegommers om dezelfde reden als zijn compagnon-de-route Sammy Mahdi: om de aandacht te trekken en en passant zoveel mogelijk truitjes te verkopen. Dat moet kunnen. In naam van de vrije meningsuiting verleen ik beide verkopers bij deze het recht om hun ondraaglijke lichtheid te demonstreren, en even op de volkswoede te surfen. Dat het volk verder ongeduldig wordt, en daarvoor allerlei ventielen gebruikt, dat is een oude wetmatigheid waarin ik Bouckaert wél kan volgen. Het verhaal van de emmer en de druppel of de lont en het kruitvat.