Schotland – VK: 1 -1

Alex Salmond liep vlotjes het podium op en af terwijl Alistair Darling (Labour-topper en boegbeeld van het unionistische kamp) nogal stijfjes overkwam in het prachtige decor van het Kelvingrove Art Gallery and Museum in Glasgow.

Het Pond en de aardolie

Dit debat zou gedomineerd worden door ‘personality’, waardoor het er bij wijlen nogal verhit aan toe ging. Zo ging het weer over het beruchte ‘plan B’ van de independentisten over de munteenheid, een punt waar Darling vorige keer scoorde door er op te wijzen dat het niet bestond. Nu beweerde Salmond dat hij wel drie B-plannen had. Hoe die eruit zien, kregen we evenwel niet echt te horen. Waardoor Alistair Darling kon betogen dat Schotland naar een Panama of Hong-Kong-status zou gaan: een munteenheid van een ander land gebruiken waardoor je toch afhankelijk blijft van dat land, het VK dus.

De leider van de ‘Better Together’-campagne wees op de woorden van een topman van de aardolieindrustrie die stelde dat in 15 jaar tijd het oliegeld op zou zijn en een onafhankelijk Schotland zou verarmen. ‘Hij gokt met de toekomst van onze kinderen’, de vinger wijzend naar Salmond. De Schotse First Minister sprak daarop zijn ongeloof uit over de manier waarop Labour en de Conservatives hun best doen erop te wijzen welk gevaar de Noordzeeolie inhoudt voor Schotland, terwijl elk ander land in de wereld olie net als een winst voor de economie beschouwt, daarmee ‘Better Together’ afdoend als ongeloofwaardig.

De uppercut van de NHS

Alex Salmond haalde vervolgens zijn beste troef boven: het conservatieve beleid van David Cameron voor de sociale zekerheid (National Health Service, NHS) waardoor onder meer de Labour-regering van Wales besparingen moest uitvoeren in haar NHS. Darling verweet Salmond de Schotten bang te maken en de NHS te misbruiken aangezien hij er tot voor kort nauwelijks aandacht aan schonk. Het debat ontaardde, nog meer dan vorige keer, in een chaotische boksmatch waarbij de protagonisten elkaar probeerden te overschreeuwen. Darling was zichtbaar geagiteerd door de uithaal van de genietende First Minister. Darling haalde dan nog maar eens zijn plan-B strategie boven, waarop Salmond hem een one trick-pony noemde. Het publiek kon de strategie van Darling niet smaken. Vervolgens had de voorman van de Yes-campagne Alistair Darling oncomfortabel beet met een stevige onliner: ‘Waarom sta jij hier, als Labour-politicus, het Tory-beleid voor de NHS te verdedigen?’, waarop een stevig applaus volgde. Alex Salmond genoot nog meer toen zijn tegenstander er niet in slaagde om te antwoorden op de vraag welke werkzekerheid biedende bevoegdheden er naar Schotland zouden gaan na een eventuele neen-stem op 18 september en hoeveel geld er zou kunnen gaan naar de NHS indien Schotland het nucleaire Trident-wapenprogramma kon schrappen. Het gestamel van de voormalige Labourminister was een cadeau voor Salmond: ‘Alistair, you have just made a wonderful case for voting Yes’.

Meteen na de uitzending was de overwinning van Salmond duidelijk: 71% van de kijkers zagen in hem de beste debater tegen 29% voor Alistair Darling. De peilingen tonen voorlopig nog altijd een overwinning voor het ‘Neen’-kamp, maar de weg naar 18 september 2014 is nog lang.

Foto: (c) AP Photo/PA, David Cheskin