Er is een stikstofakkoord. Tot spijt van wie het benijdt. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) kon na het debacle van vorig weekend en de daaropvolgende kastijding in het Vlaams parlement aantonen dat de Vlaamse regering niet dood en begraven is. Niets dan lachende gezichten op de persconferentie. N-VA-voorzitter Bart De Wever liet in De Afspraak op Vrijdag verstaan dat hij niet begrijpt waarom CD&V nu akkoord gaat met wat zondag al op tafel lag. Sleepte CD&V echt niets meer uit de brand? Of kwamen er toch nog enkele cruciale aanpassingen?

Niet iedereen is -in tegenstelling tot de lachende Vlaamse regering- tevreden over het uiteindelijke akkoord. Zo kon advocaat Fernand Keuleneer op Twitter zijn teleurstelling maar moeilijk verbergen. We kunnen zeker vragen stellen bij het akkoord. De ‘wetenschappelijke’ onderbouwing waar Jambon op de persconferentie aan refereerde, blijft dubieus. De kern van de zaak is of er eigenlijk wel een stikstofprobleem is waaraan zo nodig moet verholpen worden. Maar die vraag maakte geen deel uit van de onderhandelingen. Indien de fundamenten van het probleem in vraag werden gesteld, zou al het werk van de laatste twintig jaar bij het vuilnis gezet worden en mocht men van voor af aan beginnen.

Om absolute rechtsonzekerheid en een vergunningsstop te vermijden moest er dus een politiek akkoord komen. Door de 20.000 bezwaren tegen het vorige akkoord en het protest van de agrarische achterban besloot de CD&V hoog spel te spelen en ontpopten ze zich voor de tweede keer in nog geen jaar tijd tot de nachtmerrie van Jambon. Dat dit opnieuw kwaad bloed heeft gezet bij de geplaagde N-VA mag duidelijk zijn. Al beweert Bart De Wever dat zijn partij over de nodige maturiteit beschikt om deze pagina definitief om te draaien.

Cruciale aanpassingen

Misschien wel de belangrijkste aanpassing aan het oorspronkelijke stikstofakkoord is het feit dat de kritische depositiewaarden (KDW) niet wettelijk verankerd worden in het decreet. ‘Dat was één van de eerste punten die we verworven hebben’, verklaart Bram Bombeek, woordvoerder van minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V). ‘We hebben die enkel opgenomen in de memorie van toelichting (begeleidende tekst bij een decreet, nvdr). Ze blijven op zich bestaan als basis voor de inspanningen die moeten worden geleverd, maar ze worden niet verankerd in de wet. Ze blijven buiten het wetgevend gedeelte van het decreet. Minstens even belangrijk is dat we gaan kijken naar de effectieve toestand van de natuur in de betrokken habitatgebieden in plaats van ons enkel te baseren op de uitkomsten van een computermodel. Het computer-says-no-model waar we in zaten is gesneuveld.’

Verder zijn er nog een aantal fundamentele aanpassingen gebeurd. ‘De rode lijst wordt ingekort’, begint Bombeek, ‘terwijl nieuwe bedrijven die daar op zouden komen te staan de kans krijgen om hun impact te reduceren om toch een hervergunning te bekomen.’ Een ander heikel thema waren de nieuwe stikstofreducerende technieken die maar niet erkend raken. Om dat te verhelpen werd al eind vorig jaar het Wetenschappelijk Comité Veeteelt (WeComV) nieuw leven ingeblazen. ‘Het erkennen van nieuwe technieken, nu ook in samenwerking met Nederland is in een stroomversnelling gekomen. Dat was voor de N-VA oorspronkelijk onbespreekbaar.’

Maar die zaken waren dus allemaal vorig weekend al in kannen en kruiken. Wat is er dan de laatste week nog veranderd? ‘De laatste week is cruciaal geweest voor het bieden van een perspectief aan jonge boeren’, stelt Bombeek. ‘Door het systeem van salderen (het overnemen van stikstofuitstoot van bedrijven uit de buurt die stoppen, nvdr) mogelijk te maken kunnen jonge boeren vanaf 2025 toch een bedrijf overnemen en eventueel zelfs een kleine uitbreiding doorvoeren. Ze gaan daarvoor een passende beoordeling nodig hebben, maar die kan terug positief uitvallen, onder andere door te salderen.’

‘Er is terug perspectief. We komen van een systeem waarbij een absolute vergunningsdrempel van 0,8% bijdrage aan de stikstofdepositie zou worden ingevoerd vanaf 2030. Daarboven zou zelfs geen vergunning meer kunnen worden aangevraagd. Die absolute drempel bestaat niet meer. Mocht die wel nog bestaan, zouden we een hele generatie jonge landbouwers het boeren onmogelijk maken. Dat vermijden we nu. Dat is een goede zaak waardoor we best tevreden zijn. Ondertussen merken we dat de achterban, waaronder het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) en De Groene Kring (de jongerenafdeling van de Boerenbond) positief staan tegenover het bereikte akkoord.’

Duivel zit in het detail

Maar zoals steeds zit het venijn in de staart en de duivel in het detail. Voor die laatste twee toegevingen rond het salderen en het opheffen van de absolute drempel komt er een milieueffectenrapport (MER). Bij CD&V zijn ze er van overtuigd dat dit positief zal uitvallen zodat ze in 2025 kunnen doorgaan zoals gepland. Bart De Wever twijfelt daar aan bij Ivan De Vadder. Hij is er van overtuigd dat uit het MER zal blijken dat de stikstofnormen niet worden gehaald als die laatste toegevingen worden geïmplementeerd. ‘Alle onafhankelijke experten hebben dat vorig jaar al gezegd. Alle toegevingen die we konden doen, hadden we al gedaan. Als nu toch zou blijken dat alle onafhankelijke experten ongelijk hebben en de experten van CD&V – die ook in de raad van bestuur van de Boerenbond zitten – krijgen wél gelijk, dan zullen wij dat zonder probleem toegeven.’

Uit die opmerking blijkt dat de overwinning van CD&V nog niet definitief is.

Rotte fundamenten

Om een echte oplossing te vinden voor de landbouw moet de politiek beginnen met een maagdelijk wit blad. De veelgeroemde maar tegelijkertijd zwaar gecontesteerde ‘wetenschappelijke’ onderbouw van het stikstofprobleem ís net het probleem. Het gebruik van onnauwkeurige computermodellen zoals VLOPS, samen met het behoud van de KDW’s die weinig wetenschappelijk blijken te zijn, liggen aan de basis.

Het gaat hier om de moderne leugen, zoals eerder door Koen Tanghe in deze kolommen beschreven. De politiek heeft zich gedurende decennia op sleeptouw laten nemen door apocalyptisch denkende ecologisten die een ideologische agenda nastreven. Een agenda waarin er geen plaats is voor menselijke activiteit, want die is des duivels. Dat zij daarvoor cijfers en modellen manipuleren is geen beletsel. Zij dienen uiteindelijk toch de goede zaak en willen de wereld redden. Die leugen onderuit halen is niet makkelijk, laat staan op dit moment politiek haalbaar. De bevolking is ondertussen decennialang geïndoctrineerd en murw geslagen met allerlei doemscenario’s die voorspellen dat de wereld gaat vergaan.

Het grote probleem is dat de academische wereld zich maar al te graag laat gebruiken om de wetenschap in te zetten als instrument om ideologische en politieke agenda’s te onderbouwen. Vooral het gebruik van makkelijk te manipuleren computermodellen is populair. Dat bleek al tijdens de coronacrisis – de modellen die hel en verdoemenis voorspelden bleken er steeds naast te zitten – en blijkt nu terug tijdens de stikstofcrisis. De grote klimaatproblematiek waarmee groene radicalen ons maatschappelijk model onderuit willen halen, is in hetzelfde bedje ziek.

Er is iets grondig mis met de wetenschappelijke integriteit aan onze universiteiten. De academische wereld levert maar wat graag hand- en spandiensten aan politici die hun van geld en middelen voorzien. In ruil daarvoor produceren ze een dunne wetenschappelijke saus die als autoriteitsargument kan gebruikt worden. Wie daar iets over durft zeggen krijgt direct het verwijt een wetenschapsontkenner te zijn. Of wordt aan de universiteit voor een integriteitscommissie gesleept. De fundamenten van het beleid zijn hierdoor rot.

Maar daar gaan politici liever niet op in. Het is een te handig instrument dat ze in hun gereedschapskoffer willen houden. Liever discussiëren ze over de kleur van de dakpannen, terwijl de rotte fundamenten van hun huis wegzinken in het moeras van welvaartsvernietigende ideologieën.