Op vrijdag 21 april gingen naar schatting een half miljoen mensen in Moskou de straat op. Wat klinkt als een massaal volksprotest, blijkt bij nader inzien het feestelijk einde van de Ramadan. Ria Novosti berichtte met een fotoreportage over de viering van het Suikerfeest: ‘Oeraza Bayram’ of Eid al-Fitr is een feestdag die valt aan het einde van de heilige maand Ramadan. Op deze dag wordt een ritueel gebed uitgevoerd, eindigt het vasten en feliciteren gelovigen familieleden en vrienden. Ongeveer 500.000 gelovigen vierden in 2023 Eid al-Fitr in Moskou en de omliggende regio.’ Het departement voor transport in Moskou kondigde van tevoren aan een twintigtal straten van middernacht tot 11 uur ‘s morgens te blokkeren voor alle verkeer.

Verrijking van de Russische cultuur

Op video’s was te zien hoe grote stromen jongemannen op de roltrappen van een Moskous metrostation ‘Takbir! Alachoe Akbar’ roepen. Beelden van eindeloze rijen biddende moslims op de geblokkeerde verkeersaders van de Russische hoofdstad riepen associaties met het Midden-Oosten op. Mediaplatform Bloknot – naar eigen zeggen de grootste mediaholding van Rusland – gaf het volgende commentaar: ‘Vele Moskovieten waren verrast door de omvang van de festiviteiten, die in voorgaande jaren veel bescheidener waren.’ (tekst gaat verder onder video) 

Er waren echter ook mensen die probeerden van de viering een politieke actie te maken. Internetgebruikers merkten op dat islamistische leuzen verschenen onder de video’s van de viering. Volgens sommige berichten namen ook provocateurs deel aan de optocht. De meesten van hen waren aanhangers van het internetportaal Oetro Dagestan (de morgen van Dagestan), dat niets te maken heeft met de Kaukasische republiek, maar is georganiseerd door Oekraïense nazi’s. Zij worden ervan verdacht protesten tegen de mobilisatie in de zuidelijke regio’s van Rusland te coördineren. Bezoekers uit Centraal-Aziatische landen blijven de cultuur van Moskou verrijken. Ze zijn niet alleen te vinden in de buitenwijken, maar nu ook in het hart van onze stad. En we moeten het de Moskouse autoriteiten nageven: ze hadden de situatie volledig onder controle, er waren geen provocaties tussen de verschillende bevolkingsgroepen.’

Voor Allah in Siberië

Niet alleen in Moskou werd het einde van de vastenperiode uitbundig gevierd. Ook in andere grote steden in Rusland deed de enorme toestroom van ‘bezoekers uit Centraal-Aziatische landen’ zich gelden. In Krasnojarsk, na Novosibrisk en Omsk met een miljoen inwoners de grootste stad van Siberië, kwamen 25.000 moslims bijeen op het plein voor de plaatselijke moskee. Er werden pilav en thee, maar ook aalmoezen aan behoeftigen uitgedeeld. De jongemannen Oesman en Oemar vertelden over de reden waarom ze Oeraza Bayram vieren: ‘Het staat allemaal in dienst van de Allerhoogste. Om in geestelijk opzicht een beter mens te worden.

Ramadan heeft ons daarbij erg geholpen. Hoe dichter een mens bij God staat, hoe goedhartiger hij is.’ Correspondent Jevgeni Nazartsjoek geeft op de achtergrond tips voor een gezond leven: ‘Bayram is een unieke kans om je zelfbeeld te verbeteren en slechte gewoontes af te leren.’ Ook moefti Gazay Fatkoelin was blij met de opkomst die dit jaar talrijker was dan ooit: ‘Wij zijn enorm verheugd dat de Allerhoogste ons de mogelijkheid gaf Ramadan te vieren… Wij hopen dat alles in ons land goed zal zijn en we in vrede zullen leven.’

Feest in Penza

Ook in de stad Penza, zo’n 600 kilometer ten zuidoosten van Moskou, riepen op 21 april de luidsprekers van de moskee de gelovigen op tot een gezamenlijk ochtendgebed. De lokale tv berichtte in enthousiaste bewoordingen over het einde van de Ramadan: ‘Volgens de meest bescheiden schatting kwamen meer dan 3.000 mensen bijeen.’ Moefti Asiat Chasrat Oerazajaev legt het de kijker nog eens uit: ‘Aan het einde van de vastenmaand begint ons feest van barmhartigheid. Het feest van de gulheid.’

Ook dokter Arslan Adbdoelajev was aanwezig bij de viering in Penza. Tot voor kort maakte de chirurg van het plaatselijke ziekenhuis nog deel uit van de ‘speciale militaire operatie’. ‘Hier oefende hij zijn beroep uit en hielp gewonde strijders,’ aldus de commentator. Abdoelajev vertelt voor de camera over zijn interpretatie van het islamitische feest: ‘Het feest herinnert ons aan naastenliefde. Broederlijke ondersteuning en een broederlijke schouder. Dat is het belangrijkste dat iemand nodig heeft die een militaire opgave vervult.’

Vieren in Dagestan

In de vanouds islamistische deelrepubliek Dagestan heeft het Suikerfeest uiteraard een nog veel massaler karakter. Op 22 april zond de zender RGVK een reportage uit over soldaat Moeslimov van de speciale eenheid Rosgvardija wiens familie gedurende Ramadan ‘onophoudelijk bad voor een vredige hemel boven zijn hoofd’. De militair zelf zwijgt en glimlacht naar een onbekend doel in de verte terwijl hij aan tafel zit. Journaliste Ljoebava Maslova is spraakzamer: ‘De vrouwen zijn in de keuken bezig met de voorbereiding van een heerlijke tafel met nationale en Europese gerechten. De avond ervoor zijn alle taarten al gebakken. Met als geheim recept: liefde.’

Als neef Magomedgadzji Abdoelajev de eetkamer betreed, is te zien hoe de gesluierde vrouwen van de familie direct opstaan en gedwee naar de vloer kijken. De naar zijn uiterlijk te oordelen twintigjarige Abdoelajev vertelt over de bijkomende voordelen van Ramadan: ‘Het vasten is ook heel belangrijk omdat er in het paradijs een speciale poort is voor diegenen die zich aan de vastenmaand hebben gehouden. Als allen die gevast hebben binnen zijn, gaan de poorten dicht en mag er niemand meer naar binnen.’

Aan de goede kant

Ook aan het Russische Vrijwilligerskorps dat aan de zijde van de Oekraïense Strijdkrachten vecht, zijn de islamitische feestelijkheden in het vaderland niet onopgemerkt voorbijgegaan. Een woordvoerder van de vrijwilligers schrijft: ‘Vandaag staat het Russische internet zoals elk jaar rond Oeraza Bayram vol met boze commentaren over moslims die wegen, openbaar vervoer en parken blokkeren. Het gaat niet om de islam als zodanig, maar om het feit dat 90% van deze mensen geen Russische burgers zijn.’

‘Het zijn migranten, waarvan de opzettelijke en systematische import een van de belangrijkste verworvenheden van Poetins regime is. Moskou, Sint-Petersburg en vele andere steden zijn al twee decennia lang ‘dynamisch cultureel verrijkt’. Inmiddels is dit proces zelfs geëxporteerd als onderdeel van de uitbreiding van de ‘Russische wereld’ en vindt ook in het bezette Marioepol een dergelijk proces plaats. Ik zou daarom willen vragen aan alle Rusich en andere Rijkslegioenen: weten jullie zeker dat jullie aan de goede kant vechten?’